LLU Lexikon der Luxemburger Umgangssprache
 
Spadé bis Speecheleg (Bd. 1, Sp. 422 bis 423)
 
Spadé, pl. -en, m., wird scherzweise gesagt für Degen oder Säbel, épée, espadon. — Vergl. gr. σπαθη, spatule. — Ital. spada; span. espada.
 
Spalax, pl. -en, f. (tonn.). f., das Klöbeisen, der Spalter, le coutre, fendoir.
 
Spalmèsser, pl. -en, n. (bouch.), das Hackmesser, le fentoir.
 
Spalpló, pl. Spalplé, m. (men.), der doppelte Nuthobel, le bouvet à deux pièces.
 
Spalsä, pl. -en, f. (men.), die Bretsäge, la scie à refendre. — S. Klapsä.
 
Spalsæ, pl. -en, f. (charp.), die Schrotsäge, la grande scie, le passe-partout.
 
Spân, pl. -en, f., die Spanne, l'empan, m. — Engl. span.
 
Spâné, die Spanne, Handlänge, ein Spiel, in welchem einer der Spielenden ein Stück Geld gegen eine Mauer et cetera wirft, und ein Anderer, der nach ihm wirft, gewinnt, wenn sein Stück Geld dem ersten um eine Spanne nahe gefallen ist. — Engl. span.-farthing.
 
Spânholz, pl. Spânhölzer, n. (serr.), die Zwinge, la mordache, tenaille de bois qu'on met dans l'étau, pour tenir les ouvrages délicats que les mâchoires de l'étau pourraient endommager.
 
Spann, pl. -en, f., die Spinne, l'araignée, f. — Den Hèrzog vu' Lottrengen gów sengem ganzen Hof e' grósst Ièssen. 't wor am Vestibule gedèckt, an de' Vestibule góng op e' Parterre. Metten am Souper mèngt èng Damm èng Spann z'erblecksen. S'erschrèckt, dæt e' Kreesch, steet op vum Desch, rènnt an de' Gard a' fællt an 't Grâs. An deem Ablek héert se, dat Ee' nièwent se tröllt; et wor den éschte' Minister vum Hèrzog. — Ach! sot se, Dir rassuréert mech; ech sen Ièch vill Dank schölleg. Ech hu' gefoirecht èng Dommheet gemaacht ze hoin. — Ei, Madamm, wiè' könnt dât iwerdroën! Me sot mer, wor se ganz deck? — Se wor abscheileg. — As se lânst mech gefluen? — Wât well Der soën? Èng Spann soll fléen! — Wé, fir èng Spann mâcht Der esó en Tapage! Git, Madamm, Dir sit net gescheit; ech hoi' gemeent et wir èng Flentermaus.
 
Spanne'fangeren, Spinnenfinger, des doigts d'araignée (longs et maigres).
 
Spannen, part. gesponnen, spinnen, filer. Prés. Ech spannen, du spenns (spönns), e' spennt, mir spannen, etc. — Von Katzen, schnurren, espèce de râlement que le chat produit à volonté, et qui annonce presque toujours son contentement. — 't Kâtz spennt, die Katze schnurret, le chat ronfle, file au rouet; holl. de kat spint.[S. 423]
 
Spanner, pl. -er, m., der Sprenkel (einer Säge), das Hölzchen, das der Strick der Säge klemmt und mittelst dessen man den Strick umdreht, so daß das Sägeblatt mehr ausgespannt wird, la clef, le garrot.
 
Spannerècken, pl. id., s. Rècken. — Bekömmert ièch eeres Spannerècken, mêlez-vous de filer votre quenouille.
 
Spansel, f. (maré.), der Fußriemen, Spannstrick, le trousse-pied, les entraves, sangle etc., pour tenir plié le pied de devant d'un cheval.
 
Spärwel, pl. -en, f. (maç.), das Sparbret, Handbret, ein viereckiges Bret mit einer auf der untern Seite befindlichen Handhabe den Kalk und Mörtel darauf zu thun, l'oiseau, m.
 
Spass. — Prov. Wó et net as, do brènnt de' Spass, wo nichts ist hat der Kaiser sein Recht verloren, où il n y a rien, le Roi perd ses droits; il est inutile de demander à des gens insolvables le paiement de ce qu'ils doivent. Eigentlich, wo nur ein Stück Holz (Spass), aus Mangel am zweiten, am Feuer liegt.
 
Spaut, m., der Speichel, der Auswurf, die Spucke, la salive, le crachat. — Obd. die Spuete; ital. sputo; span. esputo; lat. sputum; engl. spittle. — Vergl. spaul, speien.
 
Spawèck, pl. -er, m., das Spinnengewebe, la toile d'araignée. (On l'emploie pour arrêter de petites hémorrhagies capillaires.) — 't Gesètzer sen ewé 't Spawècker; dé klèng Insècten bleiwen dran hèncken, dé gróss gin derdurech. Les lois sont comme les toiles d'araignée; les petits insectes s'y prennent, les gros passent à travers. (Anacharsis.)
 
Spèck. — Prov. Spèck a' Schwart as ènger Art, sie sind alle von einem Gelichter, fagot cherche bourrée; ital. sono d'un pelo e d'una lana.
 
Spèckhaisgen, n., die Speckkammer, le lardier (lieu où l'on garde le lard; mittellot. lardarium); scherzw. das Loch, das Gefängniß.
 
Specknôl (spöck), pl. -en, f. (cuis.), die Spicknadel, la lardoire.
 
Spècktiw, pl. -en, f., verderbt aus Perspectiv, das Fernrohr, Sehrohr, Fernglas, la lunette d'approche. — Ndd. Kiker.
 
Spédel, pl. -en, f. (gant.), das Füllstückchen, le carreau.
 
Speechel, pl. -en, f., der Sommerfleck, die Sommersprosse, kleine gelbliche und bräunliche Flecken, die besonders bei Jndividuen mit feiner zarter Haut, blonden und röthlichen Haaren auf den von den Kleidern nicht bedeckten Körpertheilen, namentlich im Gesicht erscheinen. Daß sie im Sommer entstehen, im Winter aber wieder an lebhafter Farbe verlieren, scheint ihren Zusammenhang mit den Einwirkungen der Sommerstrahlen zu beweisen, la tache de rousseur, les éphélides (gr. επι, de, et ἣλιος, soleil.) — Vergl. angels. specca; engl. speckle; holl. spikkel, das Fleckchen, Tülpchen; holl. spikkelen, tacheter.
 
Speecheleg. sommerfleckig, qui a des taches de rousseur. — Vergl. engl. speckled; holl. spikkelig; obd. sprekelig, gefleckt, gesprenkelt.

 

Eingabe
Wörterbuchtext:
Stichwort:
 
  

 

© 2010 - Projekt LexicoLux des Laboratoire de linguistique et de littératures luxembourgeoises der Universität Luxemburg, in Kooperation mit dem Kompetenzzentrum für elektronische Erschließungs- und Publikationsverfahren in den Geisteswissenschaften an der Universität Trier
Hinweis zum problematischen Wortgut