LLU Lexikon der Luxemburger Umgangssprache
 
Zadderen bis Zar (Bd. 1, Sp. 487 bis 488)
 
Zadderen, part. gezaddert (Schallwort), schnattern, zittern, klappern, frissonner, grelotter, trembler de froid. Quand on a très froid, les dents, en tremblant les unes contre les autres, font un claquement qui ressemble un peu au bruit du grelot. — Engl. didder.
 
Zaldot, pl. -en, m., der Soldat, le soldat.

Den éschte' Kinek wor e' glöcklechen Zaldot.
Le premier qui fut roi fut un soldat heureux. (Volt.)

Den Zaldot mecht 't Zopp, an 't Zopp mecht den Zaldot, le soldat fait la soupe et la soupe fait le soldat; ce que nous faisons d'utile tourne ordinairement à notre avantage. — Soldat de Robespierre (hist.), s'est dit des canonniers de Paris, commandés par Henriot, un des affidés de Maximilien Robespierre, — E' gemèngen Zaldot, un simple soldat. — Quand des soldats ont reçu le baptême de feu dans les batailles, ils sont tous les mêmes à mes yeux. (Napoléon.)
 
Zaldote' Komp, pl. -kömp, m., ein großes irdenes Gefäß, un grand vase de terre.
 
Zalôt, pl. -en, f., der Salat, la salade.
 
Zalôtenhæd, pl. -er, n., das Salatenhaupt, der Salatkopf, la pomme, tête de salade. S. Hæd.
 
Zallfei, f. (bot.), die Salbei, Salvei, la sauge. — Lat. salvia. — Charles Estienne, dans son de Re hortensi, dit que salvia a été dit quod salvos nos servat et efficit.

Cur moriatur homo cui salvia crescit in horto?
Contra vim mortis non est medicamen in hortis,
dit l'école deSalerne.


 
Zâm, pl. Zæm, m., der Zaum, la bride. — Èngem den Zâm kûrz halen, Jemanden sehr einschränken, ihm den Zaum kurz halten, tenir la bride courte à quelqu'un.
 
Zämen, opzämen, das Zündpulver aufschütten, amorcer.
 
Zammerarbecht, pl. -en, f., das Gezimmer, sämmtliche vom Zimmermanne verfertigten Arbeiten in einem Gebäude, la charpenterie.
 
Zammermann, pl. -leit, m., der Zimmermann, le charpentier.
 
Zænkâsch, pl. Zænkæsch, m., der Necker, qui aime à agacer, à harceler.
 
Zænken, part. gezænkt, necken, plagen, lutiner, tourmenter, agacer.
 
Zans, diesen Abend, ce soir.
 
Zant, pl. Zænn (Zènn), m., der Zahn, la dent. — Ahd. zand; mhd. zant; mittelalt. zand, zende. Er sluog in in die zende, das in das bluot begos. — Aus der Hand an den Zant, c'est aussitôt dépensé que gagné; het gaat van de hand in den tand; engl. from hand to mòuth (mauth). — Aus dem Zant sen (maré.), die Kennung verloren haben, raser, ne plus marquer. Man bedient sich auch scherzweise dieses Ausdruckes, um schon bejahrte Personen zu bezeichnen.[S. 488]

Thaïs habet nigros, niveos Lecania dentes:
Quæ est ratio`emptos hæc habet, illa suos.
On connaît les deux sœurs Juliennes,
L'une a des dents d'ivoire, et l'autre de charbon.
En veut-on savoir la raison?
L'aînée en a d'emprunt, la cadette a les siennes.

Hor op den Zænn hoin, avoir bec et ongles; holl. haar op de tanden hebben.
 
Zænnbîscht, pl. -en, f., die Zahnbürste, la brosse à dents.
 
Zænnkraidchen, n. (bot.), das Zahnkraut, la dentaire.
 
Zâf, m. (anat.), das Zäpfchen (am Gaumen), la luette, petite languette charnue pendante à l'entrée du gosier, et qui le partage. — Den Zâp as em gefal, das Zäpfchen ist ihm gefallen, geschossen, il a la luette tombée ou abattue. — Den Zâp hièwen, den Zapfen wieder aufrichten, remettre la luette.
 
Zâp, pl. Zæpp (Zèpp), m., der Zapfen, le tenon, la cheville; le tourillon, pivot.
 
Zâp, m., der Absatz von Getränken, le débit de boissons. — Holl. tap.
 
Zâpen, part. gezâpt,zapfen (Wein, Bier, u. s. w.), tirer du vin, etc.; 2° eine Schenke haben, tenir un cabaret.
 
Zâpe'streech, m., der Zapfenstreich, la retraite. — Wât en Zâpe'streech! welch ein Gelärm, Getöse! quel tintamarre! quel sabat!
 
Zæp, pl. -en, f., die Hündinn, Petze, la chienne. — Obd. Zaupe; nds. Zippe. Vergl. ahd. zaha; mhd. zoche. Non quod in domo nata vel nutrita sit, sed quod canem post se trahat, a ziehen; schwb. zauchen.
 
Zæp, f., die Metze, Frauenzimmer, das den Männern nachläuft, la coureuse.
 
Zappen, part. gezappt, 1° eintunken, tremper. S. Zoppen. 2° herumziehen, =flackern, courir, rouler, aller en divers lieux. Zappermènsch, Zappermènschekapp! Zappermoscht, Zappermoshtekapp! Potztausend! ventrebleu! — Ital. càpperi.
 
Zäppwein (Zèpp), m., der Zapfenwein, Tropf= oder Leckwein, welcher in den Zapfentrog tropfet, les baquetures, vin qui tombe dans un baquet sous le robinet.
 
Zar, m., der Zorn, la colère. — Je compare, dit Simon de Nantua, la colère à un canon qui aurait deux bouches, dont l'une serait tournée contre le canonnier et le tuerait. — Souvent il y a des gens qui croient que la colère soulage et qu'il la faut exhaler; c'est comme si l'on se jetait dans la rivière pour se soulager de la soif.

 

Eingabe
Wörterbuchtext:
Stichwort:
 
  

 

© 2010 - Projekt LexicoLux des Laboratoire de linguistique et de littératures luxembourgeoises der Universität Luxemburg, in Kooperation mit dem Kompetenzzentrum für elektronische Erschließungs- und Publikationsverfahren in den Geisteswissenschaften an der Universität Trier
Hinweis zum problematischen Wortgut