AaschtAaschtertAaschtholzAaspel, -per, -pernAasselbur, -buer, -buren, burnAasselerAax, AaxtAaxestillAax(en)eisenAaxenhausabof, afab-/Ab-Abgaschtgauschtabgaschteg-gauschtegabgestuerwenAbgestuerwemass-mëssAbgottabgötteschAbschei-schäiabscheilechAbscheilegkätabsënnerlech-sannerlech-sënnesch-sënnsAbsichtabsichtlechAbzebildAbat-jourabbelenAbbelerAblerabberdéngeg, -dingegabberdéngschtegAbbertinnesAbberzuel(éng), -ziel(éng)AbbesAbbes, AbbiAbbezuelAbc, AbéizéiAbcklöppelAbéizéiklöppelAbcèsabejéierenAbelchenabiméierenAblereiAblettAbondanceabonnéierenAbonnementAbrahamAbrëllAbrëlls-AbrëllsblummAbrëllsgeckAbrëllsliichtAbrëllsnaupAbrëllsnuechtAbrëllsreenAbrëllssonnAbrëllswiederAbriAbrikoAbrikos, AprikosAbrikobamAbrikosbamAbrikopraumAbrikospraumabrütéiertAbsalongabselutt, absoluttAbselutiounAbsenzAbsenzebuch, -lëscht, -regëschterAbsintheAbüsabüséierenAcajouaccabléiertaccaparéierenAccentAkzentacceptéierenAccidentAkzidentacclaméierenAccordaccouchéierenAccouchementAccrocAccüAchatachelenAcher | Aascht, Pl. Äscht (Nordosthälfte a:st, Pl. e:st; bisw. lok. Haascht, Pl. Häscht, z. B. in Redingen, Liefringen) M.: «Ast» 't as nët gutt, wann d'Wieder [Bd. 1, S. 11] op den dieren A. schléit — Besser den A. fällt ewéi de Bam (besser ein krankes Glied opfern als das Ganze gefährden) — den A. fällt nët wäit vum Bam — en huet sech op e faulen A. gesat (Fehlspekulation) — eppes op e schwaachen Aast bauen (Echt. - C) «etwas mit wenig Aussicht auf Erfolg unternehmen».
Aaschtert (Nordosthälfte: -st-) M.: «Bergahorn, Acer campestre» — syn.: Acherenholz, Ärholz, Haartholz, Kräizholz, Kretschenholz, Masselter.
Aaschtholz (Nordosthälfte: -st-) M. s. d. vor.
Aaspel, -per, -pern F.: «kleine dt. Mispel», hd. auch: Aspele, Hespel (vom lat. mespilus, mespilum gab es auch eine ahd. Form nespil; cf. Aspern).
Aasselbur, -buer, -buren, burn ON.: «Asselborn», Kant. Clerf, Gem. Asselborn — 8; ein Gehöft der Gem. Bourscheid, Kant. Diekirch — 162; folkl.: de Schéifer(misch) vun A. (Nationalheld aus der Zt. des Klöppelkrieges, Hauptgestalt des Dramas von Batty Weber).
Aasseler ON.: «Anlier», wall. Dorf in belg. Lux.
Aax, Aaxt (spor. im Sd.: a:kSt; Bettborn: a:kəs): «Axt» — wéi mat der A. zougehaen (grobschlächtig); Teile: 1) Aaxestill M.: der Stiel, die Handhabe (iron. von den Studenten gebr. für «Accessit») — fett ewéi en A. (sehr mager); 2) Aax(en)eisen N.: bestehend aus: a) Schneid, Schäärft; b) Aaxenhaus N.: der hintere, hohle Teil; c) Séil, eingeschmiedetes dreieckiges Stück.
ab Präp., Adv.: «ab», im allgem. dafür of, af (s. d.); in Anlehnung ans Hd. erhalten in meist ironischen Wendungen: lo geet ët ab (jetzt gehen wir) — da muss een ab (dann muß man sterben) — an domat ab (damit basta, fertig damit) — häufig in Abzählreimen: du bas ab («du bist ab» = ausgezählt).
ab-/Ab- Präf.: -gascht, gauscht M.: 1) eigtl. «Ab-, Mißgunst» (cf. mhd. abgunst, abegunst, mnd. afgunst, nl. afgunstig) — e vergeet vun elauter A.; 2) «neidischer Mensch» — wat bas du en A.; -gaschteg, -gauschteg (Ton: 1 oder 2) Adj.: «mißgünstig»; -gestuerwen (Pl. d'Abgestuerwen, Abgestuerwener) M.: «Abgestorbener» — Echt.: en hallef Dotzend A. (iron. für «Häringe»); Abl.: -gestuerwemass, -mëss F.: Messe für alle A. einer Pfarrei, gew. am Kirchweihmontag; -gott M.: 't as säin A. (er betet sie an); -göttesch Adj.; -schei, -schäi M.: «Abscheu» — sou en A. der Welt; -scheilech Adj.: (Ton: 2) — (phV. Südwesten: -Se:leç, -Sε:leç; bisw. auch -Sε:ileç): «abscheulich»; Abl.: -scheilegkät F.; -sënnerlech, -sannerlech, -sënnesch, -sënns Adj., Adv.: «eigenartig, auffällig, besonders» — a. dat wat ech wëll son (Wiltz) — eppes Absënnses — wat as Neis? näischt absënns — Ga.: «abseits» (Gaunerspr.); entspricht dem urspr. Sinn «sonder, für sich» (cf. Kluge); -sicht F.: (Ton: 1); -sichtlech Adj. (Ton: 2), eingebürgertes Frdw.; -zebild N.: (dafür neuerdings die Lehnübs. Of-/Afzéibild): «Abziehbild» — e Gesiicht ewéi en A. — wat steet do (fir) en A. (häßliche od. aufgeplusterte Puppe) — Abzebillermeedchen (id. bisw.: Mädchen wie alle andern).
Abat-jour ('AbAʒu:ər) M.: «Lampenschirm».
abbelen (für nabbelen) Verb.: «knabbern, schmausen».
Abbeler (phV. spor.: O:bələr, uəbələr) ON.: «Abweiler», Kant. Esch, Gem. Bettemburg — 495 — auch: Abler.
abberdéngeg, -dingeg, bisweilen: -déngschteg (phV.: -deineç, -deinsteç, -tiç) Adj. «behilflich, arbeitsam, untertänig, dienstbeflissen», (wohl zu apperen).
Abbertinnes M.: «aberkluger Schönschwätzer»; daneben auch: Labbertinnes, Labbedénger, Appeténger und Lappeténger.
Abberzuel(éng), -ziel(éng) F.: «Wortschwall, durch Weitschweifigkeit ermüdende Erzählung» — mach keng A. (höre auf mit dem Gerede) cf. Abbezuel, Labberzuel, Klabber-, Glabberzuel.
Abbes F.: (Mos. M.: 'eibəs): 1) eigtl.: «Wassersalamander, -molch, Triton»; 2) allg.: «Eidechse»; für «Eidechse» haben wir im Lx. folgende Ausdrücke zusammenstellen können: Abbes, Äbbes (beide Lx. Wb. 06), Äbsen (Redingen), Eckdommes (Perl), Eibes (Düdelingen), Eedemes (Lintgen), Ederes, Äderes (Berdorf, Fels), Äbs, Schneider.
Abbes, Abbi Dim. für «Albert».
Abbezuel s. Abber-.
Abc, Abéizéi N. (bisw. M.): «Alphabet» — de göllen Abc (Gebet, folkl.) — dat gät nët a mäin Abc (geht mir über die Hutschnur, paßt mir nicht) — Kinderreim: Abéizéi, d'Kaz huet den Dueder wéi (bisw. auch: de Fouss), den Hond lääft er no, 't as keng Kaz [Bd. 1, S. 12] méi do; -klöppel M.: «Anfänger in der Schule» cf. I-Klöppel.
Abcès ('Absε·): «Abzeß, Geschwür».
abejéieren (phV. Osten: -jiərən, -jirən; Redingen: Abijeiərən) Verb.: «einwilligen, bejahen» (dafür auch: bejozen). | |