AbbezuelAbc, AbéizéiAbcklöppelAbéizéiklöppelAbcèsabejéierenAbelchenabiméierenAblereiAblettAbondanceabonnéierenAbonnementAbrahamAbrëllAbrëlls-AbrëllsblummAbrëllsgeckAbrëllsliichtAbrëllsnaupAbrëllsnuechtAbrëllsreenAbrëllssonnAbrëllswiederAbriAbrikoAbrikos, AprikosAbrikobamAbrikosbamAbrikopraumAbrikospraumabrütéiertAbsalongabselutt, absoluttAbselutiounAbsenzAbsenzebuch, -lëscht, -regëschterAbsintheAbüsabüséierenAcajouaccabléiertaccaparéierenAccentAkzentacceptéierenAccidentAkzidentacclaméierenAccordaccouchéierenAccouchementAccrocAccüAchatachelenAcherachterAchtertAchtong, -ungAckAcierieAcquisitiounacquittéierenAdamAdemsäppelchenAddellAdderaddéierenAdditiounAddi, AddoAdeladelegAdelerAdelheidadieu, adjës, adjéisAdjudantAdministratiounadoptéierenAdolfAdolfinAdressadresséierenAdväis, Adveis, Advis, AdviaviséierenAdventAeroplan, ÄroplanafAfAfe-AfefettAfegeldAfegesiichtAfekappAfekapAfekaméidiAfekoméidiAfeléiftAfemassAfemëss |  Abbezuel s. Abber-.
Abc, Abéizéi N. (bisw. M.): «Alphabet» — de göllen Abc (Gebet, folkl.) — dat gät nët a mäin Abc (geht mir über die Hutschnur, paßt mir nicht) — Kinderreim: Abéizéi, d'Kaz huet den Dueder wéi (bisw. auch: de Fouss), den Hond lääft er no, 't as keng Kaz [Bd. 1, S. 12] méi do; -klöppel M.: «Anfänger in der Schule» cf. I-Klöppel.
Abcès ('Absε·): «Abzeß, Geschwür».
abejéieren (phV. Osten: -jiərən, -jirən; Redingen: Abijeiərən) Verb.: «einwilligen, bejahen» (dafür auch: bejozen).
Abelchen Dim. zu «Appolonia»
abiméieren trans. Verb.: «beschädigen» bes. von Kleidern — du abiméiers mäin neien Hutt — e war uerg abiméiert (mitgenommen, iron.: angeheitert); cf. frz. abîmer.
Ablerei (Ton: 1. u. 3) F.: «dummes Gerede», zu frz. hâblerie.
Ablett (Ton: 1) F.: 1) «Blicke, kleiner Weißfisch»; 2) «künstl. Köder».
Abondance (Abon'dã:s) F.: 1) selten im urspr. frz. Sinn: «Überfluß»; 2) bes. beim Kartenspiel (Whist): wer eine A. ansagt, muß 9 Strääch (Stiche) für sich buchen, wählt die Tromp (Trumpf) selbst und spielt als erster aus (s. ausspillen).
abonnéieren (sech) refl. Verb.: «abonnieren» — en as op d'Nuetslämpchen abonnéiert (er weiß den kleinsten Dorfklatsch); neuerdings trans.: eng Zeidong a.
Abonnement (Südwesten: -mẽ:nt) N.
Abraham Vorname lok. übtr.: den A. as an der Luucht (lange Wolkenstreifen kündigen gutes Wetter an) — den A. hält nët (das Wetter wird sich ändern - Vianden) - Kinderspiel (mit den entsprechenden Gesten): A - bras - Ham.
Abrëll (Südwesten: A'breill) M.: 1) «Monat April» — Wetter-, Bauernregeln: 't as kän A. esou gutt, e schneit dem Schéifer op den Hutt — A. kill an naass föllt Scheier a Faass — De fofzéngten (Vianden: den éischten) A. muss de Guckuck sangen (oft mit dem Zusatz: a wann en aus engem huele Bam erausséngt) — Den A. soll bréngen dem Mä hallef Gras a Laf — Den A. as e Geck, bal schéngt d'Sonn, bal gët et Dreck (Strassen) — Den A. as wéi e Kannerhënner (-aasch), bal dréche, bal naass — Setz mech am A., da kommen ech wann ech wëll (Kartoffeln); Aprilscherze: än an den A. schécken, bes. Kinder werden geschickt mit dem Auftrag, nicht existierende Dinge zu holen, zu kaufen, z. B.: Owwidomm (= o wéi domm), Spéngelssom, Méckefett, de gliesene Stéisser, de gliesene Wénkel, de gliesene Krautsteen, Pallissadesom, Kiewerléckshaut (cf. -geck) — en ass aus dem A. (verrückt); 2) iron. für Brëll (Brille).
Abrëlls-: -blumm F.: 1) «gemeine Narzisse, Pseudonarzisse, auch Märzblume gen.»; 2) «Windröschen, Anemone»; -geck N.: «Aprilnarr». Wer in den April geschickt wurde, wird verspottet mit dem Spruch: A,. A., stiech déng Nues an de Kéidreck (seltener: éischten A.); -liicht .: «Aprilmond, lune rousse»; -naup F.: «Aprillaune» — deen huet seng Abrëllsnaupen d'ganzt Joer; -nuecht F.: eng A. as wéi e Kanneroosch, dräimol naass an dräimol dréchen (Christnach); -reen M.: «Aprilschauer» — Abrëllsreen as dem Bauer geleen; -sonn F.: Echt.: Ween d'A. nët verbreent, dee bleift wäiss wi en Glusternonn; -wieder N.: A. a Fraesënn as verännerlech vun Ubegënn (Wa.).
Abri (Ton: 1) M.: «Unterstand, Luftschutzbunker».
Abriko (Ton: 1) M., Abrikos, Aprikos (Ton: 3) F. bisw. lok. im Sg. Abrikosen, auch: Abrikuer; Pl.: Abrikoen, -kosen, koren, -kueren (in Lenningen die seltsame Verdrehung zu a:pəlkO:Arən): «Aprikose»; Abl.: -bam M., -praum F.
abrütéiert Verbadj.: «abgestumpft» (frz. abruti).
Absalong (Ton: 1) Vorname: «Absalom» (nach II. Sam. 13—18 blieb er auf der Flucht vor seinem Vater David, gegen den er sich erhoben hatte, mit seinem langen Haar, im Volksmund eng Parréck vu fofzéng Schong, im Geäst einer Terebinthe hängen); cf. z. B. Goe.: Eng Hand voll Sonn S. 31.
abselutt, absolutt (Ton: 3) Adv.: «durchaus, überhaupt» — 't as a. näischt mat em ugefaang — e wollt et a. esou hun.
Abselutioun F.: in den Raa.: ech gin der d' (méng) A. — du hues méng A. (ich habe dir es verziehen, ich bürge für dich).
Absenz (Ton: 2) F.: «Abwesenheit, Geistesabwesenheit»; Abl.: Absenzebuch, -lëscht, -regëschter (Schülerspr.).
Absinthe ('Aps·nt) M.: «Absinth», Pflanze und Getränk.
Abüs (A'by) N.: «Mißbrauch», (frz. abus).
abüséieren (bisw. lok.: Aby'ʒeiərən) intr. Verb.: «Mißbrauch treiben» — du hues vu ménger Gutthät abüséiert.
Acajou ('AkAʒu) M. (N.): «Mahagoni(holz)»; auch adjektivisch gebraucht — en huet elauter acajous Miwwelen.
accabléiert Adj.: «niedergedrückt» (frz. accablé). [Bd. 1, S. 13]
accaparéieren trans. Verb.: «in Beschlag nehmen» (frz. accaparer).
Accent ('Aks÷), auch: | |