| äifereg Adj.: 1) «zornig» — maach mech nët ä. (ärgere mich nicht); 2) seltener: «fleißig» — 't as en äiferege (äifreche) Jong.
äiferen (meist: sech) refl. Verb.: «sich ärgern, in Zorn geraten».
äis pers. Pron.: «uns», s. eis, ons.
Äis (phV. cf. Ltb. 66) N.: 1) «Eis» — Spw.: Wann et dem Iesel ze wuel as (gët), da geet en op d'Äis danzen (häufig mit dem Zus.: an da brécht en e Bän) — Raa.: d'Äis dréit, kraacht, kréckelt, bascht — Féiss ewéi e Stéck Ä. (eiskalt) — übtr.: än op d'Ä. féieren (in die Gefahr locken) — auch: op d'Ä. lackelen (zum besten haben) — op d'Äis danze goen — lo as d'Ä. gebrach (der erste Schritt ist gemacht); 2) «Eisbahn auf dem Wasser» in der Ra.: op d'Ä. goen; Äis bezeichnet nie «Speiseeis», dafür Glace; 3) bisw. lok. M.: den Äis op der Sauer (Osten).
Äis- / äis- in Zussetz.: -ääch F.: «Traubeneiche» (s. Ääch, Äächemännchen); Abl.: Stänäisääch, Summer-, Wanteräisääch; -bier M.: «Eisbär» — en as agepaakt ewéi en Ä. — übtr.: «mürrischer Mensch»; -bierg M.: 1) «Eisberg»; 2) bisw. aufgetürmte Wolke; -blumm F.: «Eisblume an Fensterscheiben»; -dapp M.: «Eisstock, Kreisel»; -féiss M.: Pl. «eiskalte Füße»; -gank M.: «Eisgang»; -glat Adj.: «glatt wie Eis»; -hällegen M.: 1) eigtl.: «Eisheiliger» — déi dräi Äishälleg si gestreng Hären (am 12., 13., 14. Mai: die hl. Pankratius, Servatius, Bonifatius; Mamertus, am 11. Mai, wird hierzulande nicht bes. verehrt); 2) übtr.: «mürrischer Mensch» — du bas mer en drolechen Äishällegen auch: de richtegen Äishällegen; -haus N.: «Schutzgehäuse um das Mühlenrad» (damit es nicht einfriere); -hänn F. Pl.: «eiskalte Hände»; -kachel M.: «Eiszapfen»; -kal Adj.: «eiskalt» — bisw. äissekal: d'Zopp war äissekal — äiskal! (zu jem., der beim Suchen noch weit vom Versteck ist); -kaul F.: 1) «Loch im Eise»; 2) «Eisgrube, Eiskeller» (Brauerei); 3) übtr.: «sehr kalte Behausung» — da's déi rengsten Ä.; -keller M. = -kaul 2) u. 3); -klénk F.: «Eiszapfen»; -kraut N.: «Eispflanze, mesembryanthemum crystallinum» (bot.); -lach N. = -kaul 1) u. 3); -mier N.: «Eismeer»; -mount † M.: Dezember od. Januar; -nol M.: «Nagel zum Scharfbeschlagen» (wenn die Wege glatt sind; cf. gestéilt, stéilen, schnärrefen, Stoll, verstollen); -schaf [Bd. 1, S. 55] M.: «Eisschrank» — kal wéi an engem Ä.; -schong M.: «Schlittschuh» — Ä. lafen; -schlomp F.: «Eisscholle» (nur Wb. 06); -schomp F.: «Eisscholle» (im Osten — «Eisschumpe» auch im Rh. Wb. II/92); -strenz M.: «Eiszapfen» (Mos.); -stroll F.: 1) «Eiszapfen»; 2) ënnert all Nueslach eng Ä. (Nasenschleim); -vull M.: «Eisvogel»; -waasser N.: «Wasser aus geschmolzenem Eis» — Ä. geet duurch alles; -zap, -zapp (Pl. zapen, -zäpp) M.: «Eiszapfen».
äis(s)eg Adj.: «eisig» — äissig kal.
Äisch (Ääsch, Eesch, Eisch) F.: «Eisch» 1) Nebenfluß der Alz., entspr. bei Küntzig, fließt durch Steinfort, Eischen, Hobscheid, Simmern, Bour, Ansemburg, und mündet bei Mersch in die Alzette (28 km); 2) Bächlein am Fuße des Brücher- und Helperknapp — Ra.: d'Ä. as en Aarm vum Mier (Hagen).
Äischen (Ääschen, Eeschen, Eischen) ON.: «Eischen», Dorf der Gemeinde Hobscheid, Kant. Capellen — 310.
Äischer ON.: «Enscheringen», Dorf der Gemeinde Wilwerwiltz, Kanton Wiltz — 78.
Äisselt (lok.) M.: «Rindsfett» (= Ënzelt s. d.).
älef, elef, éilef (im Westen: 'iələf, im Norden: 'jεləf) Num.: «elf» — halwer ä. (halb elf) — dat äleft Gebott od. Paragraf älef: looss dech nët erwëschen — Zussetz.: | |