|  bestueden (phV. cf. Ltb. 7) Verb.: 1) trans. «verheiraten, trauen» — wien huet se bestued? (wer, welcher Zivilstandsbeamte, Geistliche . . . hat sie getraut?) — de Papp bestid (bə- 'Sti:t - verheiratet) séng Duechter mat engem räichen Dokter — übtr.: ech weess nët, wuer ech e soll b. (ich kenne ihn, weiß aber seinen Namen nicht); 2) trans. «heiraten, heimführen» — en huet e räicht Meedche bestued (er hat ein reiches Mädchen geheiratet); 3) pass. oder refl. «heiraten, sich verheiraten» — Gebrauch: si si gëschter bestued gin, hu sech gëschter bestued — Spww.: Geschwë bestued huet oft laang geschued (oder: 't as ee geschwë bestued, dass et engem laang schued) — Ze liicht bestued, hanneno de Schued — D'Bestueden as e Vullekuerf, déi dra si wäre gär eraus — D'Bestueden as eng Lotterie — Bestued dech, sot de Mann zur [Bd. 1, S. 94] Geess, da vergeet der de Geck! — D'Bestuede mécht d'Gecke weis (auch: as e gudden Zonk em den Efalt) — Subal bestued, sonnere Ruet (Esch: «sobald verheiratet, soll man einen eigenen, gesonderten Haushalt führen» — zu Ruet, cf. Ruecht) — 't as nach keen aarm bestued gin (s. aarm) — Echt.: Mir gin is bestoaden mat de gölle Moaden (Kinderreim, wobei je zwei Kinder Arm in Arm schreiten) — Fir beschass ze gin, muss ee sech b., fir gelueft ze gin, muss ee stierwen — se gi bestued an däfen zegläich.
Besuch (phV. cf. Ltb. 72) M.: «Besuch» — mir gin, kommen . . . op B. ech erwaarde B. — d'Framënsch huet B. (neben: séng Zäit, d'Kiirmes, d'Musek, d'Ordinären, déi rout Zaldoten bisw. auch: mir hun d'Engelen, d'Englänner am Haus — iron. Hüllbez. für die Katamenien) — mir sin, bleiwen . . . op, ze B. — mir gi mam B. zu Gelät (de B. ofhuelen) — dir hat héije B. (oder Härebesuch).
besuddelen trans. Verb.: «besudeln».
besuergen trans. Verb.: «besorgen» — 't gët besuergt (das werde ich besorgen) — kanns de mer dat besuergen?
besuergt Verbadj.: «besorgt, eifrig, sorgsam» — en as b. ëm (fir) säi Véi — e war ganz besuergt (aufgeregt) — wéi besuergt! (oft iron.).
betaaschten (-st-) trans. Verb.: «betasten».
betëppelen trans. Verb.: «betrügen».
betounen trans. Verb.: «betonen».
Betounong F.: «Betonung».
betreffen trans. Verb.: «betreffen, angehen» — dat betrëfft mech nët.
Betrieb M.: «Betrieb, Rummel, rege Tätigkeit» — 't as vill B. an der Stad (es ist viel los); dafür auch: Bedriff.
betrieden (phV. bə'tre:-/trε:/trədən) trans. Verb.: «betreten» — ech betriede séng Dir nët méi.
betruechten (phV. cf. Ltb. 6) trans. Verb.: «betrachten» — nu betruecht emol ee Mënsch! (Ausdruck der Verwunderung, Empörung); dazu nennt Wb. 06: Betruechtong F.
betuppen trans. Verb. «betupfen» (med). — d'Wonn gët mat Kaméileblummentéi betuppt.
beuurtelen (bə'u:rtələn) trans. Verb.: «beurteilen».
bevirstoen trans. Verb.: «bevorstehen» — 't steet dir nach allerhand bevir — wie weess, wat dir nach bevirsteet.
Bevölkerong F.: «Bevölkerung», dafür lieber: Leit («Leute») — iron.: «Läuse, Flöhe».
bewaachen trans. Verb.: «bewachen»; dazu stellt Wb. 06: Bewaachong F.
bewandert Adj. — dafür lieber: beschloen.
Bewandnës F.: in der Ra.: dat huet séng (eege) B. (wie hd.).
bewanneft Adj.: «bekleidet» (iron., aus dem Jenischen).
Bewäis M.: «Beweis» — ënner B. bréngen (= beweisen) — jäizen (brëllen, streiden . . .) as kä B. — Weises gëlt, dat si Bewäisser.
bewältegen, bewällegen, seltener bə'vεljən trans. Verb.: «bewältigen» — übtr.: dëst Joer könne mer d'Uebst nammel nët b. (= verquëssen — nicht wissen, wohin damit); bisw. auch iwwerwältegen.
beweisen trans. Verb. — ech beweisen him et schwaarz op wäiss — et beweist sech, waart nëmmen.
bewegen (bisw. bə've:ən, bə'vε:ən) trans. Verb.: «bewegen».
beweglech Adj.: «beweglich»; dazu stellt Wb. 06: Beweglechkät F.
Bewegong F.: «Bewegung» — en as de ganzen Dag an der (a) B. — bleif a B., da gës de nët déck (wenn einer sich einer Arbeit entziehen möchte).
bewëllegen trans. Verb.: «bewilligen» — für Bewëllegong F. (Wb. 06) heißt es lieber: Verwëllegong — méng Verwëllegong kritt en direkt.
bewennen intr. Verb.: «bewenden» — da loosse mer et dobäi b. loossen; dazu nennt Wb. 06: Bewennong F.: (s. Bewandnës).
Bewennes N.: «Bewandtnis» — dat wäärd scho säi B. hun.
bewerfen, -wierfen, -worfen trans. Verb.: «bewerfen» — de Bau as nach nët beworf (gin).
bewiirken trans. Verb.: «bewirken».
bewiirten trans. Verb.: «bewirten» — si hun e gutt bewiirt — dafür lieber: engem gutt opwaarden.
bewonneren trans. Verb.: «bewundern»; dazu stellt Wb. 06: Bewonnerong F.
Beworf, Bewuerf (bə'vu:ərf) M.: «Mörtelbedeckung einer Mauer» — 't as de B. nët wäärt — de B. fällt erof — fäärdeg bis op de B. | |