Bourrelet, BurreliBourse, BursBousemBousenBouspaltBoussBouss-BousspriedegerBousspriedegtBoussechtboussenBouton, BouttongBout, BuBouton d'orBoutrunerBouturebouwegBouwegkätBouwe-BouweschänkelBouwesträächBowisBoxBoxcalf, BoxcalëfBoxe(n)-BoxenaaschBoxebänBoxebeenBoxendekelBoxeguederBoxeguederBoxeknappBoxeknaubesBoxeknaibeschenBoxemannBoxemännchenBoxesakBoxeschësserBoxentäschBoxenteimerBoxentinnesBoxboxenBoxer(t)BoxerBoxerBoxertBoxmatchBozBozbozegbrrBrabraBraachtebaach, BruechtebaachBraajhibraajherenBraatschBraatschBrabännerBracelet, BrasseliBrasselisauerBrachBrächelchenBrach-BrachdöppenBrachfrësserBrachjhakBrachjhakBrachkiewerBrachvugelBrachschësserBrachwuurzelbrachenBrachertbrachfälleg, -wennegBrackBrackenbrackenBrackettBraconnagebraconnéierenBraconnierBrakonnéierPrëgunierBraddelBraddelBraddelaaschBraddelklos, -tinnesbraddelegbraddelenBraddelerBraddeleschbradeiwels, -däiwelsBraderiebradéierenbradderenbraddelenBraierbrajhekeleg | Bourrelet, Burreli M.: = frz. bourrelet — 1) «Fettpolster»; 2) «Stoffrolle oder -streifen» (zum Abdichten von Fenstern und Türen); 3) veraltet: «Fallhut» (ausgestopfte, schützende Kopfbedeckung der Kinder).
Bourse, Burs F.: = frz. bourse — 1) «Geldbörse» (= Portmonni — s. d.) — en huet d'B. vergiess (er bezahlt ungern) — hat sëtzt op der B. (die Frau verwahrt das Geld); 2) «Handelsbörse»; 3) «Stipendium» — op eng B. stodéieren (mit einem Stipendium studieren); 4) «Kelchtuchfutteral».
Bousem, lok. Bousen (Stadtlux: Busem) M.: «Busen» — en huet de Schellem am B.
Bouspalt ('bouSpAllt) M.: 1) arch. «Bogenrundung»; 2) «Zwiespalt» — si sin am B. (matteneen).
Bouss F.: «Buße, Geldstrafe» — da's eng haart, uerg, schwéier, béis. . . B. (z. B. bei Krankheit, Bezahlen u. a.) — mussen (missen) as eng schwéier B. — ech hu méng B. gebied (nach der Beichte) — fir B. (zur Strafe).
Bouss-: -priedeger M.: «Bußprediger» (bisw. Bousspater); -priedegt F.: «Bußpredigt» — auch spaßh.: «Standpauke».
Boussecht (Osten mit Echt.: 'busiçt) F.: 1) «Bosheit» — aus elauter B.; 2) «Verschlimmerung einer Krankheit» (cf. auch: Béisecht).
boussen trans. Verb.: «in Strafe nehmen» (bes.: Geldstrafe vor Gericht) — en as uerg gebousst gin (er ist empfindlich bestraft worden) — häufiger: béissen (s. d.).
Bouton, Bouttong ('butõ:, 'butoŋ) M.: dermat.: «Knötchen, papula».
Bout, Bu (Pl. Buën, bisw. Bi) M.: «Zigarettenstummel» — Vorderkappe am Schuh (Nues) — zu frz. bout.
Bouton d'or (Pl. 'butõ'do:rən) M.: «Troll-, Glotzblume, Trollius europaeus».
Boutruner (lok. Mosel) M.: «Wichtigtuer der sich überall anheischig macht».
Bouture (Ton: 1) F.: «Steckreis, Ableger».
bouweg Adj.: «bubenhaft» — oft pejor.: «nach Art eines wilden Buben».
Bouwegkät (-ee-) F.: «Ungezogenheit».
Bouwe-: -schänkel M. (bisw. F.): «Weihnachtsgebäck in Gestalt eines X» — Ra.: de Mënsch as kee B. (man soll nicht zu viel Arbeit vom Menschen verlangen, man soll kein törichtes Ansinnen an ihn haben); cf. Këndel; -strääch (-ee) M.: «Bubenstreich».
Bowis ('bo:vi:s) ON. «Bovigny» — Dorf in belg. Lux. (Arrond. von Bastogne).
Box I F.: 1) «Hose» — laang, kuurz B. (Kniehose), dräivéierels B. (Hose, die über die Knie bis in die halbe Wade reicht) cf. auch die Zussetz.: Fraleits-, Maansleits-, Deckels-, Gueder-, Zuppjes- (sous-pieds), Sports-; Raa.: e gesäit engem duurch siwe Boxen an den Hënner (scharfsichtig, klug) — d'Fra huet d'B. (un) (die Frau führt das Regiment im Hause) — d'B., d'Roll an de Sieschter («alles», wenn jem. beim Spiel alles verliert, was er besitzt) — hätt et een (als Fudderduch) an d'B genéit (von einem mannstollen Mädchen) — zu B. an Aasch eran erkaalt (durch und durch erfroren — s. auch das Kompos.: Boxenaasch u. Var.) — e léisst d'B. hänken (erleidet einen empfindlichen Schaden, verliert Geld bei einem Geschäft) — de Courage (seltener: Mutt) as em an d'B. gefall (ähnlich: d'Häärz as em an d'Schong gefall) — mir verléieren de Mutt nët, esou laang (wéi) nach e Knapp un der B. as — d'Kand huet an d'Box gemaacht (dasselbe übtr.: en huet an d'B. gemat «bankrott», e mécht (bal) an d'B. vun Aangscht) — hätt ech dach an d'B. gemat, ier ech deen Handel gemat hun — dat do as fir a séng (sonndes) B. ze man (so unerhört) — en erkaalt sech den Hënner an der Box; s. Aasch; si hun e mat der B. geholl (auch übtr.: sie haben ihn gepfändet — Saisie maachen); 2) «Fruchthülse» — d'Fruucht geet an d'Boxen (das Getreide bildet [Bd. 1, S. 141] den Ährenhalm) — d'Fruucht as an de Boxen (Ährenhülse); 3) «Astgabelung» (bes. im Süden) — das Holz aus der B. wird in der Schreinerei zum Fournieren gebraucht (Eiche, Nußbaum); Ra.: ha de Knuet riicht an d'B. (beim Holzspalten).
Boxcalf, Boxcalëf M.: «Kalbleder».
Boxe(n)- (zum Abfall des auslaut. -n s. Fußnote S. 5): -aasch (auch: Poxenaasch) in den Raa.: zu B. erkaalt — a Boxaasch ewech an erkaalt — a B. era verluer — auch als ein Adj. gefaßt: boxenaascherkaalt; -bän, -been N.: «Hosenbein» — gräif laanscht d'B. (bezahl!); -dekel M.: (bes. Echt) «Hosendeckel»; -gueder (bes. Stadtlux.: -kueder) M.: 1) urspr.: «der statt des heutigen Längeschnitts vorne an der Hose befestigte viereckige Tuchlappen, Hosenklappe», bei kleinen Buben vorne und hinten angebracht «Fallklappe»; 2) heute übtr. auf den «Längeschnitt» — du hues de B. (spaßhaft dafür de Portmonni — s. d.) opstoen (du hast vorne die Hose nicht zugeknöpft); -knapp M.: 1) «Hosenknopf» — dofir géif ech kä B., dat as emol kä B. wäärt (von geringem Wert); Schlaflied: Siwe Schibben an e B.; 2) «kleines, rundes Gebäck von der Größe eines B.», gehört zu Sankt Nikolaus auf den Teller (s. d.); 3) Kinderspiel: «Knopfkreisel» (cf. Bounebäi); -knaubes, Dim. -knaibeschen (-sç-) M.: «kleiner Bube, der die ersten Hosen trägt»; -mann, -männchen M.: 1) «Knirps, der Hosen trägt»; 2) «Gebäck aus Hefeteig» in Form eines Bouweschänkel (s. d.) oder Männchens, gehört zu Sankt Nikolaus auf den Teller (s. d.); -sak M.: «Hosensack»; -schësser M.: 1) «Knabe, in pathol. Fällen Erwachsener, der den Stuhl in die Hose entleert» — zu Kindern sagt man auch liebkosend, ohne Tadel: du bas dem Bopa säi Boxeschësserchen; übtr.: «Hasenfuß» (dafür auch Baangschësser); -täsch F.: «Hosentasche»; -teimer M.: «Hosenklappe» (s. -gueder); -tinnes M.: 1) «Büblein» (s. -männchen sub 1); 2) «Hasenfuß» (s. -schësser sub 2).
Box II F.: «abgeteilter Raum in Garagen und Ställen zum Unterbringen von Autos, Rennpferden und jungen Kälbern».
boxen trans./intr. Verb.: «boxen, schlagen» — du kriss eng geboxt. | |