| dënn-: -haideg Adj.: «dünnhäutig» (bes. von den Trauben); -brieder M., Pl.: in der Ra.: dən 'brjεdər 'bwArən (faulenzen) (Binsfeld — s. d. f.); -hëlzercher N., Pl.: in der Ra.: D. bueren; -kuch M.: «Platz-, Flammkuchen» (ähnlich: Flamekuch); -schësser M.: 1) «Diarrhöe» (dafür auch das Simplex: Schësser); 2) «Feigling, Hasenfuß, unbedeutender, kraftloser Mensch» (dafür lok. auch Baangschësser).
Dënnebam M.: «senkrechtes Brett am Schiffsgang» (Wb. 06) — im Norden für Tënnebam «Fichte, Tanne». [Bd. 1, S. 204]
dënnen trans. Verb.: «verdünnen» — d'Zopp, de Wäin, de Schnaps gët gedënnt.
Dënnt F.: 1) «Dünnheit» — ech fäärte kee Kadett vun dénger D.; 2) «Schneide» (des Messers, der Axt usw.); 3) «untere Rippe» (beim Schlachtvieh) — e Stéck vun der D. (bestimmtes Stück Fleisch, meist zum Kochen), häufig nur im Pl. gebraucht: d'Dënnten.
Dënschteg (Merschertal, Hauptstadt, Südosten), statt dessen: Dënstig (um Grevenmacher, an der Untersauer von Diekirch bis Wasserbillig, um Vianden und nordöstlich von Mersch), Daasteg (Oesling), Daaschteg (im gesamten Westen, westl. von Wiltz ansetzend bis südlich von Capellen), Daaschten ('dA:- 'dO:- 'dA·u- 'dOA·- in der Südwestecke), vereinzelt im Süden: Déinschteg, -ten; die zweite Silbe vielerorts: -tig, -dig M.: «Dienstag» — en Dënschteg (nächsten Dienstag) — Zussetz.: Fuesdënschteg (Dienstag nach Fastensonntag) - Péngschtdënschteg (Dienstag nach Pfingsten).
dënschtes (phV. s. d. vor.) Adv.: «dienstags».
Detiste (Ton: 2) M.: «Zahnarzt».
Dënzel(t) M.: «Dingstuhl» (Rathaus in Echternach) — än ënner den D. féieren (ins Stadtgefängnis).
depasséieren trans. Verb.: «übersteigen» — dat depasséiert all gutt Manéieren.
Depeesch, Depääsch, Ampääsch, Apeesch F.: «Telegramm», Zussetz.: Depeeschendréier.
Depese (Ton: 2) F.: «Ausgabe» — dee mécht onheemlech Depesen — da's eng grouss D.
depesereg Adj.: «verschwenderisch».
Dépit M.: (wie frz.) «Groll, Abneigung» — e dépit «trotz allem» — ech huelen et e dépit.
deplacéieren (plAs-) refl. Verb.: «fortgehen, sich an einen andern Ort begeben»; davon: deplacéiert Verbadj.: «unangebracht».
Deplacemet (de'plAsəm÷), Deplacement (deplAsə'mεnnt) N.: 1) «Reise, Ortswechsel» — dat as den D. nët wäärt (es lohnt sich nicht, die Reise dafür zu machen); 2) «Versetzung» (eines Beamten).
deponéieren trans. Verb.: «hinterlegen» (z. B.: Testament) cf. deposéieren.
deportéieren trans. Verb.: «zwangsweise aus dem Lande schaffen»; spaßh.: Deportéierten M. für Deputierten.
Deportatioun F.: «Deportierung».
deposéieren trans./intr. Verb.: 1) «niederlegen, hinterlegen» (in dieser Bed. dafür auch: deponéieren — s. d.); 2) «vor Gericht aussagen».
Depositioun F.: «Aussage vor Gericht» — séng D. huet mer nët vill gehollef.
Depositär (Ton: 3) M.: «Depositar, Verleger, Notar» (letzteres z. B. bei einem Testament) — e Béierdepositär.
Depôt (Ton: 2) M.: «Hauptwarenlager» — mir hun den Artikel nët am Buttek, mir beschafen Iech en aus dem D.; 2) «Abstellraum» — im bes. z. B.: a) Geräteabstellraum; b) Handgepäckabgabe; c) Wagenschuppen (Straßenbahn, Autobusse etc.); 3) «Bodensatz» (z. B. bei Kaffee, rotem Wein usw.); 4) «hinterlegte Geldsumme» (beim Notar, auf der Bank).
Dëppchen N.: Dim. zu Dëppen (s. d.); 1) «Töpfchen»; 2) bes. im Pl.: Dëppercher «Tannenzapfen» — cf. Dillendapp, Schlekendëppercher; 3) «Porzellan- oder Glasisolatoren»; Dëppchesmooss «knappes Maß», | |