| Fatz M.: «Fetzen, kleines Stück» — kee Fatz (gar nicht) — auch als starke Negation statt nët gebraucht: ech si kee Fatz midd, 't huet mer kee Fatz gedoën, gehollef, geschued — kee Fatz a kee Batz (= nët déi Boun, keng Grimmel) — ähnlich: kee F. a keen Oosch — Mosel: keen Hamen a keen Mamen a kee F. Auder (spindeldürres Weib) — fir all F. muss een haut en Auswäis hun (für jede Kleinigkeit).
fatz Adj.: 1) «zerfetzt» — 't as huddel (Osten auch: fud(d)el) a fatz, hudel a fudel (in tausend Fetzen); 2) adverbial «total» in der Verbindung: fatz aniichter (eniichter — nüchtern) usw., cf. Fatz-/fatz-.
fatzeg (Osten: 'fO:tsiç) Adj.: 1) «zerrissen, zerfetzt»; 2) «zerlumpt, unordentlich»; 3) «groß und schwer, maximal» — eng f. Bierd Gestrees (eine schwere Bürde Streu) — eng f. Rechnong (eine hohe Rechnung) — en hat sech eng F. ugestréckt (er hatte sich sehr betrunken) — eng F. op d'Schnëss (eine kräftige Ohrfeige) — eng F. an d'Këscht, d'Pan (eine schwere Niederlage, beim Sport) — e fatzegen Humpen (ein großes Glas Bier); 4) adverbial: «sehr» — en as f. rosen — 't huet f. gereent — ech hu mech f. gëiirt.
fatzen intr. Verb.: 1) «herumstrolchen, sich liederlich herumtreiben»; 2) «fürbaß schreiten» (durch Kot, Schnee, hohes Gras u. ä.) — mir sin dräi Stonne laang duerch den Dreck gefatzt — kommt dir och nach gefatzt? (kommt ihr auch noch angegangen) — wéi kënns de do gefatzt! (von einem unordentlichen Gang).
Fatzert (Osten 'fO:tsert) M.: «unordentlicher Mensch» (äußerlich und moralisch) — Wb. 06: zerlumpter Mann.
Fatz- / fatz-: -an, -anéi N.: «liederliches, unordentliches Mädchen» (cf. Fatz sub 3); -aniichter Adj.: «ganz nüchtern»; -beidel M.: 1) «unordentlicher Mensch» (= Fatzert); 2) «Wanderbursch» (zum Verbum fatzen s. d.); 3) «Vagabund, Lump»; -beideleg Adj.: «unordentlich, äußerlich und moralisch verkommen»; -bënzig Adj.: «steifverrückt, total verrückt» (Echt.); [Bd. 1, S. 307] -brudder M.: = -beidel sub 2 und 3; -geckeg Adj.: «pudelnärrisch», dafür auch schass-, zatzgeckeg; -gréit, -kätt N.: = -an, -anéi (s. d.); -kinnek M.: = Fatzert; -klos M. = Fatzert; -lëschteg (Wb. 06 -lustig) M.: «gedankenloser, frivoler Mensch» (Mann, Frau, Kind); -lussi N.: «lustiges, frivoles Frauenzimmer» — 't as esou e F.; -mrei -merei N.: «Kind in zerfetzten Kleidern»; -néckel, -tinnes M.: = Fatzert.
Vau M.: Name des Buchstaben v (Pl.: Vauen, Vauer).
Faubourg, Pl.: Faubouren ('fo:bu·ər-) M.: «Vorstadt, Stadtviertel» — Faubourgsmanéieren (grobe, rüpelhafte Umgangsformen) — am Faubourg (Straßenname in Esch a. d. Alzette, Arlon, Hobscheid, Eischen).
faukelen intr. Verb.: = lok. Var. zu fautelen (s. d.).
Vaul (fA:ul fε:ul) M. = lok. phV. zu Vull (s. d.).
faul (kurz fAul — Ostrand fε:ul — sonstige phV. cf. Ltb. 76) Adj.: 1) «faul» im eigtl. Sinn: «von Fäulnis betroffen» — d'Gromperen am Buedem sin hallef f. — bei faulen Äppel as nët vill Wiel (bei faulen Äpfeln ist die Wahl klein) — übtr.: dat si faul Äppel, f. Fësch (Ausflüchte) — Kinderspiel: gëf mer en Apel oder wëlls d'en Apel? s. Apel, S. 33 — faule Buedem (leichter, schwarzer, meist angeschwemmter Boden oder mooriger Boden in versauerten Senken) — faule Steen (bröckelnder Stein in altem Gemäuer) — faule Kallek (früher vergrub man den Kalk, damit er besser binde) — von den Trauben: edelfaul (braungefleckt bei Überreife, durch den grauen Traubenschimmel - Botrytis cinerea) — réifaul (krankhaft faul vor der Reife, häufig in nassen Jahren) — sauerfaul (vom Sauerwurm befallen) — von Personen: deen as f. am Leif (übelriechender Atem, oder widerliche Bauchwinde, derb für «tuberkulös») — f. Fleesch (auch: falsch Fleesch — durch Verwundung abgerissenes Stück Fleisch, Auswuchs einer Wunde) — gesteigert: rotz-, ratz-, matsch-, patschfaul; 2) übtr.: «unangenehm, schwierig, übel, dumm» — eng f. Affär (eine trübe, unangenehme, schwierige, lästige . . . Angelegenheit) — wat eng Faul (scil.: Ausried — welche dumme Ausrede) — dat as f. (das ist ein schwieriger Fall) — Schulsprache: eng f. Stonn (unbeschäftigte Stunde zwischen zwei andern. dafür auch: Sprang-, falsch Stonn) — e faule Witz (Humbug) — maach keng f. Witzen! (laß die Späße!).
Faul- (kurz): -eck M.: dermat.: «Faulecke, angulus infectiosus»; -hiwwel, -koup M.: «Komposthaufen».
faul (lang fA:ul — häufige ländliche phV. fε·ul) Adj.: «träge» (dafür auch: dréideg, liddereg) — f., frech a gefréisseg (auch: déck, f. an dobäi e Fréisser — cf. auch domm) — Vergleiche: en as esou f., e ma(g) sech nët kraze, wou ët e bäisst — f. ewéi (eng) Mëscht (Mascht), e Maschtsak, Maschthans, Maschtepull (in diesen Raa. kreuzen sich faul-gefault und faul-träge, sowie Mist und Mast) — f. ewéi Stréi (Stroh), Bounestréi (Bohnenstroh).
Faul- (lang): -bam M.: 1) «dornloser Wegedorn, Rhamnus frangula» (auch: schwaarze F., cf. Dräidar); 2) «Zwergahorn, Spitzahorn, Acer Platanoides»; grénge F.: «gem. Hartriegel, Ligustrum vulgare»; roude F.: 1) «Traubenkirsche, Ahlkirsche, Prunus padus»; 2) «rotästiger Hartriegel, Cornus sanguinea»; wäisse F.: «gemeine Schlinge, Viburnum opulus»; -féiwer F.: «Faulheit» (iron. Bezeichnung) vor allem bei Kindern, welche die Schule schwänzen möchten; -hät, -heet F.: «Faulheit» — du sténks vun elauter F. (cf. auch: Faulecht); -max M.: «Faulenzer» — neben du F. auch: du faule Max! (Scheltwort); -mod F.: «elliptischer Eisenring mit Henkel, an dem Héil (s. d.) über dem Feuer eingehakt. diente zum Tragen der schweren Pfanne» (Wb. 06: «der beim Pflaumen- oder Eierkuchen gebrauchte Ring»); -pelz M.: wie hd.
Faulecht (A:u) F.: «Faulheit» — Echt.: d'Faulicht streekt d'Glidder (die Faulheit streckt die Glieder).
fauleg (Au) Adj.: «faulig» — e faulege Geroch, Geschmaach (cf. faulzeg). | |