|  Véierel (Nord. u. Ost. 'fe:rəl 'fe:rdəl) N.: «Viertel» — ech hätt gär e V. Kéis (ein Viertelpfund) — e liicht V. (annähernd ein Viertel) — e viischt, en hënnescht V. (Fleischstück, Metzgerspr.) — d'Liicht as, steet am éischte, leschte V. (Mondphasen) — (e) V. op eng (Viertel nach eins) — (e) V. bis zwou (Viertel vor zwei) — spaßh.: (e) V. op kal Ierbëssen, déck Mëllech.
véierel(s) Adj.: 1) «viertel» — eng v. Fläsch Wäin; 2) «etwas, nicht viel, leicht» — e wor v. verdross, dass mer nët matgoungen (es war ihm auch so lieb).
Véierel- : -joer (-sjoer) N.: «Vierteljahr»; -pond N.: «Viertelpfund», dafür auch das Simplex Véierel (s. d.); -stonn F.: «Viertelstunde» — eng kleng V.
Véierlek M.: «Vierling» = der vierte Teil des Véierzel (s. d.), etwa 6 Liter (Hohlmaß).
véiert Num.: «viert» — en as de véierte gin — dat steet op der véierter Säit — haut as de véierten (der vierte Tag des Monats).
Véiertchen F.: «Vier» (im Kartenspiel).
véiertens Adv.: «viertens».
Véierter M.: 1) «Ziffer vier»; 2) «Note vier, ungenügende Note» (Schulsprache) — s. Véier(t); 3) «Straßenbahn(linie) Nummer vier» — ech fuere mam V. op de Lampertsbierg; 4) in verbalen Raa.: de V. dreschen «im Viertakt, d. h. zu vieren dreschen» — de V. schloen, klappen «schnell laufen».
Véierzel N.: «Vierzel» = altes Hohlmaß, ungefähr ¼ Hektoliter (das Malter enthält 8 Vierzel).
féieren (Part. Prät.: geféiert, gefouert, bisw.: gefuer, das eigtl. zu fueren gehört) trans. Verb.: «führen» — hie féiert Buch iwwer all Klengegkeet — wie féiert d'Lee? (beim Kegelspiel: die Notierungen an der Wandtafel) — d'Lëscht as schlecht gefouert gin — de Bauer féiert Mëscht (fährt Mist auf die Felder) — d'Fra féiert d'Rudder am Haus — de Papp féiert d'Braut an d'Kiirch, de Bräitchemann féiert s'un den Altor (s. Braut) — dat do féiert zu näischt — wou (wuer) féiert dat elo hin? — e féiert eng gutt, kéng schlecht Fieder, eng gutt Forschett — en huet mech hannert d'Liicht geféiert — ech loosse mech nët op d'Äis f. — hien huet d'grousst Wuert gefouert — hie féiert ëmmer grouss, schlecht Wierder (Rieden) am Monn — en huet sech d'Ham zu Gemitt geféiert (mit Wohlbehagen gegessen) — zu Lëtzebuurg hun ech de Rousekranz geféiert (R. IV/61 — Vorbeter sein) — si f. en décke Prozess mateneen — en huet em d'Hand (beim Schreiben) gefouert.
féierlech Adj.: «außergewöhnlich in Gestalt und Größe, anormal, grotesk» (cf. erféieren) — dat as e féierleche Béischt, Kärel.
feig Adj.: «feig», bes. für «Spielverderber, Drückeberger» (unter Kindern gebraucht); in der urspr. Bedeutung lieber: lâche (s. d.) — 't as e feige, feie Kärel (er ist ein Feigling).
Feigling M.: «Feigling», bes. in der Bed. «Spielverderber, Drückeberger» (unter Kindern gebraucht) — sief kee F. a géi mat eis (oder einfach: sëf mat) — sou e Feigleng, Feiglek!
Feig (fAiç) (Pl. Feigen) lok. Mosel F.: «Feige» — dafür gemeinlx.: Fig (s. d.).
Veijoul, Vijoul (lok. Mosel: Varjoul, Veiléinchen, Nordosten: Vijull, Osten: Veijull) F.: «Veilchen», dafür neuerdings auch: Veilchen (Pl. Veilercher) [Bd. 1, S. 319] Honds- (Hundsveilchen), März- oder Metz- (Goldlack), wëll V. (Hundsveilchen).
veijouleg, vajoulig, veijoulefaarweg (vijoul-) Adj.: «veilchenfarben, violett» — v. Nues (Schnapsnase).
Veijoulewuerzel F.: «Veilchenwurz».
Feil (fAil — phV. des Tonvokals cf. Ltb. 65) F.: «Feile» — dräikanteg (zum Feilen der Säge), Holz- (dafür meist Raaspel), Lach- od. Ronn- (zum Ausfeilen der Löcher), Neelfeil (zum Pflegen der Fingernägel), véierkanteg F. (zum Glattfeilen).
Feil- : -kluef M.: «Feilblock, -kloben, Handschraubstock zum Feilen kleiner Metallsachen» (Goldschmied, Feinmechaniker usw.); -spéin Pl. M.: «Eisenfeilspäne».
feilen (phV. cf. Feil) trans. Verb.: 1) «feilen» — in Redingen belegt: elo sin ech dergéint gefeilt (= gefeit); 2) obszön: coire.
Feilenhaër M.: «Feilenhauer».
feind Adj.: 1) «verfeindet» — ech si f. mat him — si si f. mateneen — ech sin em iewer dofir nët f.; 2) «erpicht» (meist neg. gebraucht) — ech sin nët f. op d'Träipen (ich mag die Blutwurst nicht besonders gerne).
Feind (Pl. Feinden) M.: «Feind» — en huet sech doduerch Feind(e) gemaacht, gezillt — cf. Feients-.
feindlech Adj.: «feindlich».
Feindschaaft, -schaft F.: «Feindschaft».
Féinillchen, Fenillchen, Fodillchen (Ton: 2) M.: «nickender Wasserdost, Bidens cernuus» (Arzneipflanze, gerne den Viehtränken beigegeben) auch: Fiederlichen.
Féiplach (neben Fouplach) M.: «langer Fugenhobel des Küfers».
féischt (Nordosthälfte: féist) Adj.: in Flurbezeichnungen wie op féischt Weed (fette Weiden).
Féisch(t) (meist nur im Pl. gebr.: Féischt, Féischten) F.: «Liebkosungen, Schmeichelworte» — maacht him dach beileiwe keng F.! (redet ihm nicht schön zu) — ech sin u keng Féischte gewinnt (ich bin es gewohnt, hart angepackt zu werden) — wat gees de him nach Féischte maachen? — mer hun de Preisen nët vill Féischte (lok. belegt: Féitsch) gemaacht — Lénger, Fennénger Féischten (cf. Lénger, Fennéng).
féischteren (lok. Osten, Echt.: fisteren) trans. Verb.: 1) «liebkosen, streicheln» — d'Mamm huet d'Këndche geféischtert bis et entschlof as — von Liebenden: esou e Geféischters kann ech nët ausstoën; 2) «freundliche Worte geben» (meist mit der Absicht, einen Vorteil zu erlangen) — en huet d'Tata (die Erbtante) geféischtert; 3) «aufpäppeln, verwöhnen».
Féischterer M.: «Schmeichler» — 't as esou en ale F. (= Mummentrouscht, -tréischter s. d.) — esu e Fistermännchen! (Echt. — verzärtelter Knabe).
Féiss, Fëss M. (lok. F.): «Iltis» — dafür auch: Féidéier, Sténkdéier, Sténkert, in Echt.: Foamert.
Féisschen (-sç-), lok. Féissen (Pl. Féisercher -z-) M.: 1) Dim. zu Fouss s. d.; 2) bes.: «fußähnliche Dinge» etwa: a. «Eisenfuß, Gerät des Schusters», b. «Teil der Nähmaschine», c. «Unterlage für Möbel».
Féisser M.: «Infanterist».
Féitsch (Nordösl.: Fitsch) F.: «am Stiel der Hafersense (Huewerriech) befestigter Bogen mit einem gespannten Tuch oder einem groben Leinensack (häufig aus Salzsaaksduch) zum Auffangen der überreifen Körner».
Féitsch ON.: Gruppe isolierter Häuser bei Allerborn. | |