LWB Luxemburger Wörterbuch
 
virberäden bis virgeheien (Bd. 1, Sp. 376a bis 377a)
 
virberäden refl. Verb.: «sich vorbereiten» (trans. meist dafür preparéieren) — de Stodent berät sech fir d'Klass v. — ech hu méng Lektioun nach nët virberät — du kanns dech op eppes dohäm v.— berät dech op eppes v.! (drohend) — ech war op alles virberät, ma nët op dat do — den Här huet en op den Doud virberät.
 
Virberädong F.: «Vorbereitung» (am häufigsten in der Schulspr.) — déng V. daacht nët vill.
 
virbeschäden trans. Verb.: «Bescheid sagen» — Echt.: de gës noach bevirschät winni att mer gin.
 
virbieden intr./trans. Verb.: «vorbeten» — elo geet et lass, sot déi Al vu Gräisch, du huet s'an der Kirech virgebiet (cf. auch: virsangen) — e seet alles no, wat een him vvirbiet.
 
Virbild N.: 1) «Vorbild»; 2) «Sinnbild» — d'V. vun der Hoffnong as en Anker — dou bas d'V. voan der Faulicht (zu einem träg Daliegenden).
 
virbilden refl. Verb.: «sich einbilden» (cf. abillen).
 
virblosen trans. Verb.: 1) «auf einem Blasinstrument vorspielen» — spill mer dee Saz emol nach eng Kéier vir; 2) «rügen» — dee kritt emol eppes vu mir virgeblosen (Echt.: virgebloost belegt).
 
Virbraut, Virbräitchen F.: «Brautjungfer» (= der Braut hir Sëschter oder eng Kusin, in Ermangelung auch eine der intimsten Freundinnen).
 
Virbräitchemann M.: «Brautführer» (= dem Bräitchemann säi Brudder oder e Koséng) — lok. phV. des Nordöslings: /fi:rbregdjəm /firbrigdər (cf. auch Ltb. 81) — s. Virhouchzäider.
 
virbréngen trans. Verb.: «vorbringen» — da bréngt är Saach vir!
 
Virbuer M.: «Vorbohrer».
 
virbueren trans. Verb.: «vorbohren».
 
Virdanz M.: «Vortanz» — (früher bei einer Hochzeit am Nachmittag).
 
virdanzen trans. Verb.: «vortanzen» — danz mer dat emol v.
 
Virdänzer M.: «Vortänzer, Tanzlehrer» — agebillt ewéi e V.
 
Virdäl, -deel, lok. Virel, Echt.: Vorel M.: «Vorteil» — en hoat nëmme sain näisteg Vorelen am Au.
 
virdeem Adv.: «vorher, vordem, ehemals» — dat war schon v.
 
virderhand Adv.: «vorderhand» — v. loosse mer et esou sin — v. as näischt Besseres z'erwaarden — spill nët virrderhand (vorzeitig spielen — beim Kartenspiel) Nösl.
 
Virderkniecht (/fi·ərdər-) M.: «Vorderknecht auf dem Flußkahn».
 
virdrängen refl. Verb.: «sich vordrängen» (dafür eher: sech virdrécken).
 
virdroën trans. Verb.: 1) «vorantragen» — hien dréit de Fändel vir; 2) «vortragen, hersagen».
 
virdrun Adv.: 1) örtlich: «davor, vordran» — 't steet e Bam v. — do steet e Préiter v. (das ist verboten); 2) zeitlich: «vorher, zuvor» — wäre mer erëm v. — ech kommen nach v. — looss mer v. bieden.
 
vireg, virig Adj.: «vor(her)ig, vergangen» — déi v. Woch — de virege Mount — dat viregt Joër — déi vireg Grompere ware besser.
 
vireileg, -ig (lok.: -/εleç) Adj.: «voreilig, vorlaut»; dazu die Abl.: Vireilegkät, -keet F.
 
viréisch(t), viréiesch (lok. Norden und Osten: -/iS-) Adv.: 1) «früher, ehemals» — esou alschléieg Wierder huet ee v. nach héieren; 2) «vorerst, zunächst» — looss mech v. nach froën, ier ech eppes vermaachen (falsch mache) — s. éischt.
 
Virelteren Pl. M.: «Vorfahren» — eis V. hun dat Mëttel scho kannt — dafür Ga.: Virfueren, alt: Unneghären (s. d.).
 
virenzeg (-εnts-) lok. Mosel Adv.: in den Verbind. v. gëscht(er), iwwerenzeg muer (vorvorgestern, überübermorgen) - dafür sonst allgem.: iwwervirgëscht, iwwerauwermar.
 
virëns, virënst(er) (-ənts-) lok. Osten, bes. Echt. Adv.: «vorher, eben» immer mit elo verbunden — elo v. (vor kurzem, eben noch) hat en anescht geschwat — Südosten: elo virënsch(t)er.
 
vireran Adv.: «vornherein» — ech war vu v. dergéint.
 
virewech Adv.: «vorneweg, von vornherein» (lok. Heinerscheid: fε:rə/vε:).
 
Virfaart F., Virfaartsrecht N.: «Vorfahrtsrecht» (der motorisierten Verkehrsteilnehmer an einer Straßenkreuzung).
 
virfalen intr. Verb.: «vorfallen» — wat as da virgefall, dass der nët méi gutt Frënn sid?
 
Virfall M.: 1) «Begebenheit, Zwischenfall»; 2) med.: «(Scheiden-, Gebärmutter-)Vorfall»; [Bd. 1, S. 377] 3) «frühes Fallobst» — de V. as fir an d'Faass.
 
Virfank M.: «Angelhaken, Kamelhaar mit Blei» (an der Angelschnur) — de Fësch hat de V. ofgerappt.
 
Virfouss M.: 1) «Fußrücken» — s. iwer de Fouss, Kupp; 2) «Vorderteil des Strumpfes» — beim Strümpfestricken heißt es: ech si scho beim V.
 
Virgank M.: «Hergang, das Vorgefallene» — erziel de ganze V. a looss näischt aus.
 
Virgäertchen M.: «Vorgärtchen» — s. Gaart.
 
Virgänger M.: 1) «Vorgänger» (im Amt) — mäi V. séileg; 2) «Fürsprecher» — en hat e gudde V., soss hätt en d'Plaz nët kritt; 3) «Anstifter, Rädelsführer» — wie war de V. bei däer Affär?; 4) «Doppelgänger» — en hat e V. deen huet em geglach ewéi eng Drëps Waasser där anerer.
 
virgeheien trans. Verb.: 1) eigtl.: «vor jem. werfen» — engem groussen Hond geheit een eng Schank vir; 2) übtr.: «vorwerfen» — all Maufel kritt ee virgehäit.

 

Eingabe
Wörterbuchtext:
Stichwort:
 
  

 

© 2010 - Projekt LexicoLux des Laboratoire de linguistique et de littératures luxembourgeoises der Universität Luxemburg, in Kooperation mit dem Kompetenzzentrum für elektronische Erschließungs- und Publikationsverfahren in den Geisteswissenschaften an der Universität Trier
Hinweis zum problematischen Wortgut