Fläschier-, Flëschier-, Fleeschier-gaassFlät, Fleetfläten, fletenFlätert, FletertFläteschmierFlätschflätschegflätschenflätschenflätteren, flëtterenFlechsFlechtflechtenFlechtblatfléckFleckFleckekrautFleckemëttelFleckepobeierFleckesäf, -seeffleckegFleckelchenfleckenFléckFléckfruuchtFléckkuerfFléckschneiderFléckschouschterFléckstéckFléckwollfléckenFléckereiFléckesflécksen, flucksenFleeFleemchenflegenphlegmatesch, -ischFléiFléidéierchenFléi-FléibassFléibassFléifänkertFléiengelFléifankFléifottFléihännesFléihengschtFléihengschtFléikläpperFléikëschtFléikléckerFléikrautFléimuppesFléipakFléipéiterFléisakFléischassFléiber, -buerFléichenfléidegFléi(e)fänker(t)fléienfléienFléierFléiereiFléieschafFléif(l)ankFléilé(n)kFléimoukFléipéiterfléissenFléiwel, FligelFléiwelsstréifléiwenFléiwesFléizfléizen, fléissenFlemmflemmzegflemm(z)enFlemm(z)ertflénkflénkerenFlëntFlëntekollefFlënteschaaf(t)Flënteschaaf(t)Flëntebotz, FlëntekrazFlënteschoss, -schotzflënterenFlëntermaus, FlantermausFlëppFlëppchenflëssegFlëssegkät, -keetFlëttchenFlëtter | Fläschier-, Flëschier-, Fleeschier- (eigtl.: Fleesch-Schier-) gaass F.: «Fleischscharrengasse, heute Fleischerstraße» (Stadtlx.).
Flät, Fleet F.: «Pfeife, Flöte» — wou nëmmen eng Fleetche geet, do muß en derbäi sin — abweisend, als Interjektion: Fläten och! (wie Quetschen och!).
fläten, fleten intr. Verb.: 1) «(mit dem Mund) pfeifen» — hal du op, wann all Vigel f. (du hast kein Recht, mitzureden, zu klagen) — hal op ze f., soss gët et Reen — déi nei Mod fleet ewéi e Weeds-, Päerdsjong; 2) übtr.: «von sich werfen, abweisen» — ech f. der d(ue)rop, d(ue)ran — ech f. dech voll — fläte Biren! (abweisende Antwort); 3) in Verb. mit goen: «verloren gehen» — géi mer f.! (abweisend) — mäi schéinen Hutt as f. (gaangen — mein schöner Hut ist hin) — d'Suë si f. (bei einer Devaluation) — géi fläten! (mach dich fort!).
Flätert, Fletert M.: «Pfeifer» — ech hun d'Fläterte bei der Aarbecht nët gäer.
Fläteschmier F.: «kärglich belegtes Butterbrot».
Flätsch F.: 1) «zierlich gebundener Knoten mit hervorstehenden Enden, geknüpftes Band» — ech huelen dech gläich mat der F. (ich werde dir gleich an den Kragen gehen); 2) «Degen, Fahnen-, Hut-, Stiefelquaste» (Ga. zitiert in dieser Bed. das Komp. Pudderflätsch); 3) «Schwanz des Hasen»; 4) «Schmutz-, Kotfleck» (bes. im Hemd); 5) spaßh.: «männliches Glied» (bes. bei Kindern) — as et eng F.? (Frage an den jungen Vater: ist es ein Junge?); 6) als Interj. gebr.: o F.! (da haben wir's, ach herrje), dazu das Komp.: Nondiflätsch! s. Flütt.
flätscheg Adj.: «glitschig» — wann et laang reent, da gët de Buedem f. an e lammelt engem un de Féiss (zu flatschen sub 2).
flätschen I trans. Verb.: 1) «(klatschend) schlagen» (bes.: eine Ohrfeige verabfolgen) — du kriss eng geflätscht (in dieser Bed. auch: flaatschen) — de Schwääss as em erofgeflätscht; 2) «mit Geräusch zerbrechen» — d'Mod huet d'Telleren an d'Tase geflätscht — auch intr.: en huet drageflätscht, daß d'Fatzen, d'Stécker ewechgefuer sin (in dieser Bed. auch: flatschen).
flätschen II trans. Verb.: «mit dem Bogen wegschießen» (cf. Flatschbou).
flätteren, flëtteren (lok. Mosel: flädderen) intr. Verb.: «flattern, wallen, [Bd. 1, S. 390] wehen, schweben» — Ga.: mer gesouch d'Fuendele f. (cf. auch: fladderen).
Flechs F. = Flachs (s. d.).
Flecht F.: «Hautflechte».
flechten trans.intr. Verb.: «flechten» (bes. in der Schulspr.); dazu die Abl.: Flechtblat N.
fléck Adj.: 1) «flügge» — d'Villercher sin nach nët f.; 2) «flink» — f. ewéi eng Flou, e Kawäächer (Wb. 06: eng Réigääss) — d'Aarbecht geet em f. vun Hand — en as f. do (mit der Antwort); 3) «vorlaut» — hatt as f. mam Monn.
Fleck M.: 1) «Fleck» — hatt dëllt kee Fleck(elchen) u sech (peinlich sauber) — en huet e F. gemat (Schulspr.: Tintenklecks); 2) «Zipfel Land»; 3) dermat.: a. «Muttermal»; b. «fleckförmiger Ausschlag, macula»; 4) Echt.: Fleek «großer Marbel beim Schusserspiel» (s. Weck).
Fleckekraut N.: Pflanzenname, im Sprw.: F., déng Léift as nët pur (Dicks).
Fleckemëttel N.: «Fleckenlösungsmittel».
Fleckepobeier M.: «Löschpapier» (wofür auch: Klompes u. schulsprachlich Läschpobeier, Lösch(t)blat).
Fleckesäf, -seef F.: «Gallenseife, zum Lösen von Flecken».
fleckeg Adj.: «fleckig» — bekannt ewéi e fleckegen Hond (sonst auch: e gefleckten, gréngen Hond) — d'Uebst huet eng Kränkt, 't as f.
Fleckelchen M.: Dim. zu Fleck.
flecken intr. Verb.: 1) «Flecken bekommen» — dat hellt Gezei fleckt gären; 2) «Flecken machen» — dat däerfs de nët mat wäschen 't fleckt.
Fléck F.: 1) «Flickarbeit»; 2) «zu flickendes Zeug» — ech hun nach eng déck F. do leien — bréngt är F. mat (op de Kaffi).
Fléckfruucht F.: «Flickkorn» — In Stegen war es üblich, daß der Schuster nach Weihnachten 1 oder 2 Sester Mengkorn oder Weizen bekam für die während des Jahres geleisteten Flickarbeiten — d'Fléckfruucht ophiewen.
Fléckkuerf M.: «Korb, der das zu flickende Zeug oder das Flickzeug enthält».
Fléckschneider M., Fléckschouschter M.: «Flickschneider, -schuster».
Fléckstéck N.: «die beim Kauf beigegebenen oder nach Fertigstellung übrigbleibenden Flicklappen».
Fléckwoll F.: «Flick-, Stopfwolle».
flécken trans. Verb.: «flicken» — 't as nëmme gefléckt (halbe Arbeit) — um ale Lieder as nët vill méi ze f. (gelegt. Zus.: gerad ewéi un denen ale Leiden) — en as gefléckt (Spuren von Helljesmaangel am Hals) — e gefléckte Mann (= een un deem d'Dokteren erëmgefléckt hun), halwe Mann — Osten: Schouster Boubou, fléck mer mein Schou, fléck mer se nët ze haart, soss kriss d'e Gäässebaart (Var.: schlo mer schéin Nelercher dran, dass ech gutt danze kann); Luxbg.-Stadt: Schouschter Bombom, fléck mer méng Schong, fléck mer se gutt, da kriss d'en neien Hutt.
Fléckerei F.: «Flickerei, schlechte Arbeit» — dat as esou eng F.
Fléckes N.: 1) «Flickzeug» (bes. für Fahrrad und Autoreifen); 2) «Flickarbeit» — 't as nach vill F. um Gezei (auch: Geflécks); 3) «Flickmöglichkeit» — dorun as nët méi vill F.
flécksen, flucksen intr. Verb.: «schnelle schlagen» (vom Herzen) — da fléckst dem Meedchen d'Häerz, wann et säi Jong gesäit (cf. auch: glucksen).
Flee (fle·) F.: «Flethe, soviel Wolle als auf einmal auf dem Krempelkamm gerissen wird» (Ga.).
Fleemchen M.: Dim. zu Flom (s. d.).
flegen (lok. Nösl.: flägen) trans. Verb.: «pflegen» (aus dem Hd), bisweilen wird auch das Subst. gebr.: dat Kand muss eng gutt Fleg kréien.
phlegmatesch, -isch (flεç- fle:S-) Adj.: «lässig, träge, phlegmatisch» — sonst dafür auch geloossen.
Fléi (lok. Nösl. Fléig) F.: 1) «Mücke und Fliege»; dafür auch: Fléidéierchen N. im Kinderreim: Fléidéierche, fléi an d'Holland, däin Haische brennt, déng Scheierche flämmt, deng Schewercher sin op de Somen (bezieht sich wohl eher auf den Marienkäfer Härgottsdéierchen) 2) «Auswurf» (cf. Flaut II). | |