GeschirGeschlechtGeschlénggeschloënGeschmaachgeschmächerlech, geschmécherlech, geschméicherlech, geschméichegGeschmëssgeschmodeggeschnazeggeschnäichtGeschnär(s)geschimmeggeschrimmech(t)Geschriffs, Geschrëffsgeschwänztgeschwei(e)s, geschwei(e)ns, geschweich, geschweigensGeschwëll, GeschwillGeschwéngsgeschwënngeschwënnegGeschwënnegkät, -keetGeschwësterGeschwëster(t)kannerGeschwiergeschwieregGeschwoderGeseemsGeseemsbuttekGeseemsfraGeseemsmannGesëff(s)GeséissgeschwooptGesellGeselle(n)-GesellenhausGeselleveräingeselleggesellerchesGesellscha(a)ftGesellscha(a)ftergeséngenGeséngenenGesenkGesëndelGesënnGesënnerdëschGesënnerkichenGesënn(er)maartGesënnerstuffGesënnonggesënntGesëschter, GesëschterkandgesënterlechgesënterlechGesetzGesetzkrällengesetzlechgesetzméisseggesetzwiddreggesichertGesiichtGesiimsgesinngesintertGesippsGesocksgesondGesondhät, -heetGespan(n)GespärGespärGespënn(s)GespenstGesponnGespréichgespréicheg, gespréich(er)lechgesprenkelech, gesprenzelech, gesprënselech, gesprinselech(t), gesprinseltgestalltGestaltGestankGestäids, Gestéids, GestaidsGeställsgestännegGestéissGestellGestellscheierGesteng(s)gestempeltGestillsgestilltgestimm, gestimgestiw(w)eltgestoënGestraissgestrengGetapaaschsgetracktgetrauenGeträips | Geschir N.: 1) «Geschirr» (Handwerks-, Küchengerät usw.) — äerde G. (irdenes Küchengeschirr) — in vielen Zussetz.: Baart-, Bett-, Fësch-, Handwierks-, Nuets-, Schéiss-, Zammergeschir usw. — gutt G. as d'hallef Aarbecht — d'G. weist d'Aarbecht (aus) — Echt.: Wat kréit dat Meedchen da mat? Ma all säin nuttwendigt G. an honnert Moerge Liichteschäin — Geschärr nur in der Ra.: wéi den Här esou d'G.; 2) «Behälter» — gëf mer e G. fir d'Blutt opzefänken (beim Schlachten); 3) «Pferdegeschirr» — mat Suedel a G. (mit allem Zubehör) — übtr.: e geet an d'G.) (greift tätig ein, ähnlich: e leet sech fir hien an d'G.; 4) «Verhör, Nachstellungen, Bedrängnis» — si hun en am G.; 5) abfällig für «Personen» — an esou e G. wëllt an engem séng Familjen eran — Echt.: an esu G. kloogt, si fënte kän Oarbicht — frecht, dommt, jonkt, juxecht, houfreg G.
Geschlecht N.: 1) «Geschlecht, Sippe»; 2) bisw.: «Geschlechtsteile».
Geschléng N.: «Gekröse» (Lunge, Leber, Herz eines geschlachteten Tieres) — dafür auch: Geléng.
geschloën Verbadj.: 1) «geschlagen» (Uhrzeit) — eng g. hallef Stonn; 2) «niedergeschlagen, betrübt» — e war ganz g. wéi en dat gehéiert huet (im übrigen s. schloën).
Geschmaach M.: «Geschmack» — nur im eigtl. Sinn: 1) «Geschmackssinn» — ech hun haut kee G. fir (vun) näischt; 2) «Geschmackseindruck, Geschmackseigenschaft» — ech wëll dénges G. keen (ich trinke nicht aus deinem Glas) — de Botter huet e G. (Beigeschmack) — cf. Goût (dies auch im übtr. Sinn — Geschmaach dagegen nie).
geschmächerlech, geschmécherlech, geschméicherlech, geschméicheg Adj.: «schmackhaft» — übtr.: noach ewell ä geschmächliche Mifelchen (Echt.: ein nettes Mädchen).
Geschmëss N.: 1) «Geschmeiß»; 2) «Siebensachen» — pak däi G. zesummen; 3) «Lumpenpack».
geschmodeg Adj.: «geschmeidig» (s. gemocklech).
geschnazeg Adj.: «körperlich unvollkommen» (vom Pferd) — cf. Schnatz, schnatzeg.
geschnäicht (lok. geschnächt, geschneicht) Adj.: 1) «gescheit» (bes. wenn es sich um seinen Vorteil handelt) — en as där Geschneichter, Geschnächter än; 2) «naseweis, vorlaut».
Geschnär(s) N.: «Nasenhöhle, Rachen».
geschimmeg (veraltet geschiemig) Adj.: «geschämig, verlegen» — en huet esou g. dragekuckt, wéi en dermat gefuer koum (cf. genéiert) — Aufforderung zum Essen: sief nët esou g. a fuer duer!
geschrimmech(t) (lok. geschréimich(t)) Verbadj.: «vom Wert eines Schrom, d. h. eines Markierungsstriches beim Kartenspiel» — keng g. Kaart kréien ech an de Grapp.
Geschriffs, Geschrëffs N.: 1) «vieles Schreiben»; 2) «Geschriebenes»; 3) «Schriften» (cf. dagegen Geschreifs sub schreiwen). [Bd. 2, S. 37]
geschwänzt Adj.: «geschwänzt» (bes. als Schimpfwort) — Echt.: dou geschwänzte Koader!
geschwei(e)s, geschwei(e)ns, geschweich, geschweigens (Wb. 06: geschwäich, geschwäigens) Adv.: «geschweige, noch weniger» — en hat sech nët emol gewäsch, g. (dann oder och nach) de Baart gemat — Echt.: ich ging nët bis op d'Bréck, g. no Irel dervir.
Geschwëll, Geschwill (Pl. -er) N.: 1) «Geschwulst» — géint e G. hëlt een Hielentergréng, d'bannenzeg Schuel, a Botter gebroden an drop geluegt, Bréidercheskraut (Malva rotundifolia) gekacht an nach waarm dropgeluegt; 2) «Gewächs» — se huet e G. am Leif; in dieser Bed. meist Gewächs.
Geschwéngs (lok. Ostr. Geschweins) N.: 1) «Schweinernes» — elo gët et véierzéng Deeg laang näischt méi, ewéi G. (nach der Hausschlachtung); 2) «zotiges Gespräch» (cf. hondsen); 3) «Schweinewetter» (ähnlich auch: Gesaus) — mer haten dëse Summer näischt ewéi G.
geschwënn Adv.: 1) «geschwind, leicht, schnell» — 't as g. fir ee geschitt — en Onggléck as g. geschitt — 't as g. gesot wat engem all säi Liewe leed as; gelegtl. als Adj.: geschwënneg — elo waars de ze g. (= prësséiert); 2) «bald, in Kürze» — ech komme (si) g. erëm — 't duerf ee g. näischt méi zu deem soen — 't as een dees g. sat.
Geschwënnegkät, -keet F.: «Geschwindigkeit, Flinkheit» — G. as keng Hexerei — alles as en Handwierk, nëmmen d'Fléifänken as eng G. — statt: mat enger G. vun honnert Kilometer neuerdings lieber: mat enger Vitesse vun honnert Kilometer.
Geschwëster (Osthälfte mit der Hauptstadt) Pl. N.: «Geschwister, Gebrüder» — vill G., schmuel Delen (cf. Gesëschter).
Geschwëster(t)kanner Pl. N.: «Vettern und Basen» — si an ech ware G.
Geschwier (Pl. -er) N.: «Geschwür» — wofür meist das Simplex: Schwier; dazu das Adj.: geschwiereg «schwärend».
Geschwoder M.: «Schwarm, Haufe Menschen, Auflauf» — dafür auch: Kawent, Revolt, Travolt, Wull, Mënschespill.
Geseems (lok. Geséims, Gesiims, Gesims) N.: «Sämereien»; Zussetz.: Geseemsbuttek M.; -fra F.; -mann M.
Gesëff(s) N.: 1) «schlechtes Getränk»; 2) «anhaltendes Trinken».
Geséiss N.: 1) «Sitzfläche der Hose» — d'Mamm setzt dem Bouf en neit G. an d'Box; 2) erweitert: «Hose» in der Ra.: Baartelméis hëlt dem Bauer de Kéis an dem Schéifer d'lénge G.
geschwoopt Verbadj.: «hochkantig gestellt» (Maurerspr., von Steinen) — g. Steng gi rësseg an bliederen of.
Gesell (Echt.: Geseel) M.: 1) «Gefährte» — in dieser Bed. nur noch in der Ra.: zu Gesellen — zou Gesell spillen; 2) «Handwerksgeselle»; 3) «Kerl, Bursche» — e feine, léiwe, proppere G. (oft pejor.).
Geselle(n)- -haus N. = Bitz (s. d.).; -veräin M.: 1) «Vereinigung katholischer Handwerksgesellen» - bezeichnet auch deren Sitz (statt des vor.); 2) «mit unzulänglichen Mitteln unternommene Theateraufführung» — da's dee rengste G.
geselleg Adj.: «gesellig».
gesellerches Adv.: «in Gesellschaft, zusammen».
Gesellscha(a)ft (lok. bes. Osten -schoft) F.: «Gesellschaft», und zwar: 1) «zwanglose Zusammenkunft» — mer haten eng lëschteg G. — mir waren a lëschteger G. — dat mécht een nët a G. — an d'G. goën; 2) «Vereinigung zu einem bestimmten Zweck»; 3) «soziale Klasse» — immer mit dem Zusatz: gutt, besser (dafür unter Umständen iron.: bessere Pak); 4) «Umgang, Begleitung» — da's keng gutt G. fir dech — mat deem Typ do bas d'a schlechter G. — mir sin a gudder G. — ech halen em G. — stéier mech nët, wann ech a G. sin — bisw. dafür iron.: Gesellfascht.
Gesellscha(a)fter M.: «Gesellschafter» — 't as e gudde G. (er weiß zu unterhalten) — cf. auch: Associé. | |