LWB Luxemburger Wörterbuch
 
Glach bis Gläässner, Gleessner (Bd. 2, Sp. 59b bis 61b)
 
Glach M.: «Ähnlichkeit» — en huet säi G. verluer (cf. Verglach, Gläich I).
 
Glacis (wie frz. aber Ton: 1 — lok. auch: Glasséi, Glässi, Galassi Ton: 2) M.: «Glacis der früh. Festung Luxemburg» — erweitert: 1) «Stadtviertel in der Umgebung des G.» — e wunnt um G.; 2) «Vergnügungslokale dieses Viertels» — gelegtl. auch Schuebermëss (s. d.) — si hu sech um G. beim Danz kenne léieren.
 
Glacis- (mit hörbarem -s) -kapell F.: «Muttergotteskapelle am Rand des Glacisfeldes»; -léierchen F.: «Haubenlerche» — auch: kaupeg Léierchen; 2) iron.: «Mädchen, das auf dem G. zum Tanz geht».
 
Gladder F.: 1) «Mundschleim» — mengs du, ech géing déng Gladderen drénken (Getränkeüberreste); 2) [Bd. 2, S. 60] «Mund» — hal déng G.; 3) «imaginäres Organ (im Mund), das als Sitz der Eßlust aufgefaßt wird» — d'G. houng em bis op de Buedem, wéi en déi gutt Saache gesinn huet; 4) «kriechender Schmeichler» — dee G. deen en erëm as! (s. Sabbel).
 
gladdereg (lok. auch gladereg, -ig) Adj.: 1) «klebrig, nass, schlüpfrig»; 2) «naschhaft, gierig» — eng g. Zong, Maul; 3) «locker» (cf. labbereg); 4) lok. Echt.: «zu üppig wild wachsend» (von Pflanzen, Zweigen usw.) — dafür auch: laddereg; 5) «niedrig schmeichelnd».
 
gladderen intr. Verb.: 1) «geifern» — gladder nët esou! (Mundschleim beim Kauen ausfließen lassen) — dazu begladderen; 2) «naschen»; 3) «schwatzen»; 4) «ungeduldig auf etwas warten, wozu man große Lust verspürt» — se huet op dee Kaffi gegladdert; 5) «zu dringlich sein» (beim Reden, Schmeicheln, Küssen usw.); 6) Soldaten- u. Pennälerspr.: «einschenken» — glad(d)er mer nach e Patt eraus.
 
Glader(e)s (lok. Echt.) M.: «einfältiger, aber eingebildeter, dabei zudringlicher Mensch» (dafür in Echt. auch: Schmeerlefel — sonst dafür: Laderes, Laadri, Lappes — s. d.).
 
Glaïeul (wie frz. aber Ton: 1) F.: «Schwertlilie» — neuerdings auch Gladioul.
 
Glaf, Glawen (Norden Glof, bisw. Glouf, Mosel auch Glowen, Südwesten Gloaf, Gloawen) M.: 1) «Glaube» — de G. mécht séileg (gelegtl. Zus.: an de Speck mécht fett) —'t as fer säi G. ze verléieren — am gudde G. (guddes Glaafs) — si hu mech am gudde Glaf gelooss — 't as fir de G. un (an) d'Mënschheet ze verléieren — im bes.: «religiöser Glaube» — 't geet fir de G., davon übtr.: en as vum G. ofgefall (er hat seine Haltung geändert) — 't as kee G. méi ënnert de Leit; 2) «Teil des Rosenkranzes mit dem Kreuz und drei Perlen» (bei der ersten Rosenkranzperle nach dem Kreuz wurde vielfach gebetet: «Vermehre meinen Glauben») — 't as kee G. méi u séngem Rousekranz.
 
Glann F.: 1) «Pack aufgelesener Ähren»; 2) «Lesen der liegengebliebenen Ähren, der hängengebliebenen Trauben» — do wär nach eng gutt G. fir hien; 3) «schäbige Ernte» (in dieser Bed. auch: Raf) — krut der alt e bësselchen Äppel? O, et as nëmmen esou eng G.; 4) «Obstpflücke» (s. Äppelpléck).
 
glannen trans./intr. Verb.: 1) «liegengebliebene Ähren und Kartoffeln, hängengebliebene einzelne Trauben lesen»; 2) übtr.: «zusammensuchen» — e geet doruechter g. fir där Dommer ze fannen.
 
Glannert M.: «Ährenleser».
 
Glannesch F.: «Ährenleserin».
 
Glanz M.: «Glanz» — déi Wichs mécht kä G. — en as mat G. aus der Chamber geflunn — e gouf mat G. erausspëdéiert — en as mat G. am Examen duerchgefall.
 
Glanzlou F.: «Silberrinde» (Gerberei).
 
Glanzzäit F.: «Glanzzeit» — séng G. as eriwwer.
 
Glas (Pl. Glieser, Nordgutl. Gleser, Nordösl. Gläser, Glaser, Dim. Glieschen, Glees-chen, Glääs-chen, Gliessen, Esch an der Alzette: Gläässen) N.: «Glas» — 1) als Materie — dat brécht ewéi G. — sprock (spröde, zerbrechlich) ewéi G. — looss dech a G. amaachen (zu einem Überempfindlichen) — du bas nët aus G., zéi dech (du machst mir Schatten) — ënner G. — du kriss eng iwwert de Brëll, dass d'G. der brécht (auch zu jem., der keine Brille trägt) — mir man e G. op dat Bild — en huet ewéi G. am Leif (jähzornig); 2) als Gefäß — e G. Béier, Mëllech, Wäin usw. — im Plur.: zwee Glieser Gebeess, aber zwee Glas Wäin — en huet ze déif an d'G. gekuckt, en huet e G. zevill, en huet e G. iwwer den Duuscht gedronk (er ist betrunken) — en huet e G. am Schniewel (er trachtet nach einem Glas Bier, Wein, Schnaps . . .); 3) im bes.: «Fernglas»; 4) beim Kinderspiel: mäin eent, zwee, dräi G. (Ruf beim Versteckspiel: drei Finger werden dabei angefeuchtet und gespreizt in die Luft gestreckt; solange sie nicht trocken sind, darf der Betreffende nicht abgeschlagen werden — anderswo dagegen: Glas! du bas! = «du bist getroffen, dran»).
 
Glas- -bléiser M.: «Glasbläser» — en huet en Duuscht ewéi e G.; -buren (Ton: 1, gelegtl. 2) Waldname: südwestl. Teil des Grünewaldes; -fabrek F.: 1) «Glasfabrik»; 2) «Wirtshaus» — du schaffs an der G. ma soss néiërens! (bist immer im Wirtshaus); [Bd. 2, S. 61] -haus N.: «Treibhaus» — meist dafür Serre (aus dem Frz. — s. d.); -pobeier M.: «Schmirgelpapier»; -schneider M.: «Diamant oder sonstiges Werkzeug zum Glasschneiden».
 
glaseg, glaasseg (lok. glieseg, Nordösl. glaserig) Adj.: 1) «verhärtet, seifig» (von alten Kartoffeln); 2) «schlüpfrig» — e glasege Wee.
 
glaséieren trans. Verb.: «glasieren».
 
Glaser (Nösl. Gläsermécher) M.: «Glasarbeiter» — zéich dich aus der Luut, däi Papp wor kär G. (Nösl.).
 
Glasett Name eines Stadtteiles von Remich (älter Glashëtt).
 
Glasur F.: «Glasur».
 
glat (lok. Vianden gleet) Adj.: 1) «glatt» — g. ewéi e Spigel, eng Frell, en Éil, en Atter, e Schier (Schermaus), en Nonnebauch, e Kanneraasch — ech hun e glaten Daler derfir kritt (einen blanken Taler); 2) übtr.: «abgefeimt, aalglatt» — g. ewéi en Éil; 3) verallgemeinert: «unredlich» — du bas mer er Glaten — von Sachen: «anrüchig» — da's mer eng g. (Geschicht); 4) adverbial gebr.: a) «ganz, durchaus» — g. (ganz) a guer nët (gar nicht) — da's g. nët wouer — g. näischt — wéi ech em dat gesot hun, du war et g. gefeelt — du bas g. verluer — g. ewech gelunn — 't as mer haut glat nët gemengt (bin gar nicht gut weder zur Arbeit noch zum Spaß aufgelegt); b) «leicht, ohne Schwierigkeit» — 't as g. (erof)gaang — g. ewech — sou glaterdéngs geet dat dann och nach nët; c) «genau» — 't geet g. op (beim Verrechnen, bes. beim Spiel; auch: elo si mer g.) — dazu die Steigerung: glateg (sehr glatt, schlüpfrig); die Abltg. Glatheet F., sowie in der Buchdruckerspr.: glate Fuurz M.: «glatter Werk- od. Zeitungssatz, Setzmaschinenfutter».
 
Glatz F.: «Glatze» — meist: plakeg Kopp, se geet bäi den Hënner zeruuchten.
 
glatscheg = glëtscheg (s. d.).
 
Glaubegottvatter M.: «nikäo-konstantinopolitanisches Glaubensbekenntnis».
 
Glaus (lok. Südwesten) F.: «Eisbahn».
 
glausen intr. Verb.: «auf der Eisbahn ohne Schlittschuhe gleiten» — s. glederen.
 
gläässlech, gleesslech Adj.: «gleißnerisch».
 
Gläässner, Gleessner M.: «Gleißner».

 

Eingabe
Wörterbuchtext:
Stichwort:
 
  

 

© 2010 - Projekt LexicoLux des Laboratoire de linguistique et de littératures luxembourgeoises der Universität Luxemburg, in Kooperation mit dem Kompetenzzentrum für elektronische Erschließungs- und Publikationsverfahren in den Geisteswissenschaften an der Universität Trier
Hinweis zum problematischen Wortgut