LWB Luxemburger Wörterbuch
 
gréissen bis gréngzen (Bd. 2, Sp. 78a bis 79b)
 
gréissen trans. Verb.: «grüßen» (eher als feierlich empfunden) - Echt.: Gott gréiss dech! (iron.: «keineswegs») — gréisst mer äre Papp! — e gréisst mech nët méi — sonst eher Umschreibungen mit Bonjour (s. d. — cf. auch: saluéieren) — gréiss mer är Stousskar! — gréisst mer eier Héiner! (spöttische Abweisung — Echt.).
 
Gréisst (Ostrand Gri(i)sst, Süden Gréischt) F.: «Größe» — Schong vu ménger G. — mir hun är G. nët méi do — si si vun enger G., si sin eng G.
 
gréisstendääls, -deels (lok. phV. s. d. vor.) Adv.: «größtenteils».
 
Gréit weibl. Vorn.: «Grete, Margarete» — erscheint als: Grit(t), Gritti im Osten, Grikt im Nösl., sonst auch Ma(a)rgréit, Dim.: Gréidel u. Var. (s. d.), Gréitchen, Ma(a)rgréitchen — Spw.: Dräi Gréiten (Gréiden) ëm en Haus, as esou gutt wéi en däregen Zonk drëm.
 
Gréitchen N.: Dim. zum vor. (s. d.) 1) «Haspel beim Spinnen»; 2) Gréitchen (Joffer) am Gréngen «Türkischer Schwarzkümmel, Gretchen im Grünen»; 3) Gréitchen an der Heck «Epilobium montanum, Weidenröschen».
 
Gréiweknapp ON.: «Grewenknapp» — Gem. Bœvingen (Attert), Kanton Mersch — 245.
 
Gréiwel M.: «Nacken» — auch Gréiwekaul F. — Da kriss d'eng ferm an d'G.
 
Greiweldéng, Greiweljen ON.: «Greiveldingen» — Gem. Stadtbredimus, Kant. Remich — 460; mat der Greiweljer Gewalt rappt (hieft) een eng Geess hannenerëm (mit Gewalt bringt man manches zuwege) — Neckname der Greiweldinger: Greiweljer Biedelleit.
 
Gréiwels ON.: 1) «Grevels» — dafür auch: Gréiwels-Brasilien, Neibrasilien (s. Brasilien); 2) «Gehöft bei Bartringen».
 
Gréiwemaacher, lok. Grewe-, Grëwe-, Griewe- ON.: «Grevenmacher» — Gemeinde u. Kant. Grevenmacher — 379; häufig dafür einfach: Maacher.
 
Gréiwin F.: «Gräfin».
 
grell Adj.: «grell».
 
Grell F. (Ga.: M.): «Dürftigkeit, Elend» — en as an der G. (nagt am Hungertuche).
 
Grëméi M.: «Gerstengraupe, geschälte Gerste».
 
grëmmeg, gremmeg Adj.: meist wuedegremmeg, puttegremmig (s. d.).
 
Grëm(me)lëscht ON.: «Grümmelscheid» — Gem. Winseler, Kant. Wiltz — 81; Grëmmelëschter Bengelen Pl. M.: «Reisestöcke aus Eichenholz mit bogenförmigem Griff und Eisenspitze, die in G. hergestellt werden».
 
grëmzeg, gremzeg Adj.: «muffig riechend oder schmeckend».
 
grëmzen, gremzen intr. Verb.: «nach verdorbenem Speck riechen od. schmecken» (von gekochtem oder gebratenem Fleisch, das zu lange eingeschlossen aufbewahrt war).
 
Grenadéier M.: 1) «Grenadier» — e steet do wéi e preisesche G. — riicht ewéi e G.; 2) «strammes, forsches Mädchen».
 
Grenadine (wie frz.) F.: 1) «Granatapfelsirup»; 2) «halbseidenes, gazeartiges Gewebe».
 
Grëndel, Grendel I (lok. Gréindel) M.: 1) «Grindel, Pflugbaum»; 2) «hölzernes Gittertor»; 3) «herrische Frau» — mäi G.
 
Grëndelketten F.: «mit dem Querzeug oder horizontalen Kesselhaken am Grëndel befestigte Spannkette des Pfluges» — dafür meist: Zoch oder Tirage (s. d.).
 
Grëndel II M.: «Krönelhammer» (Rh. Wb. II/1411 sub «Grindel II») — Steinmetzwerkzeug zur Oberflächenbearbeitung von Bau- und Hausteinen — dafür auch: Flächt (s. d. sub 2), Scharréiereisen, Schloper — dazu die Abl.: grëndelen trans. Verb.: «mit dem G. bearbeiten».
 
Grendel ON.: 1) «Crendal» — Gem. Bœgen, Kant. Clerf. — 38; dafür auch Krendel, Kréindel; 2) «Grendal» — Dorf im Kant. Attert, belg. Prov. Luxbg. — B 13.
 
grëndlech Adj.: «gründlich» (adverbial häufig in der Bed. «sehr») — eng g. Aarbecht — du hues der déng Saach g. verduerwen — maach et g. — ech hun em g. d'Mänong gesot — wäsch dech emol g. (am Fong!) — dazu die Abl.: Grëndlechkät, -keet F.: «Gründlichkeit».
 
gréng, gring (Ostrand gréin) Adj.: 1) «von grüner Farbe» — 't as mer g. a giel virun den Aë gin (ich war einem Schwindel-, Ohnmachtsanfall nahe) — en huet sech g. a giel gëiergert — en huet en g. a giel vernannt — g. as d'Faarf vun de Schënner — dat Gréngt as gutt fir d'Aën — en as g. am Gesiicht (Zeichen von Übelsein) — gréngen Dësch (Konferenztisch im allg., etwa: Gericht, Professorenkonferenz) [Bd. 2, S. 79] — e koum vrun de gréngen Dësch (der Schüler wurde vor die Professorenkonferenz, den Disziplinarrat zitiert, auch: Conseil, Conseil de discipline — grousse Conseil, klenge Conseil) — g. ewéi Gras (grasgréng) — g. Aarbecht (Laubarbeiten im Weinberg) — grénge Krëschtdag, wäiss Ouschteren — g. Bounen — e grénge Fräsch (Laubfrosch) — grénge Kaffi — en as op kee gréngen Zwäg komm — de gréngen Héitchen droën (nach altem Brauch nicht nur Schinder- und Judenhut, auch der bis über die Ohren Verschuldeten); 2) «frisch» (im Ggs. zu dir — s. d.) — mir fidderen nach ëmmer g. — gréngt Fudder (Grünfutter) — gréngt Fleesch (frisches, rohes Fleisch) — gréngt Faass (Faß vor der Aufnahme des Weins; daher: d'Fässer g. maachen «die Fässer vorbereiten» — auch wäigréng) — gréngt Holz — e gët erem g. (übtr. — er erholt sich von einer Krankheit, einer Rüge usw.); 3) «unreif» — g. Praumen — en as nach g. (hannert den Oueren — halb erwachsen, unreif) — anders: en as nach g. a gudder Déng (zwar alt an Jahren, aber noch rüstig in manchen Hinsichten) — esou gréngt Geméis (unreife Jugend); 4) gréngen Donneschdeg M.: «Gründonnerstag»; dazu: g. Äer Pl. N.: «hartgesottene Eier mit Spinat» (traditionelle Platte auf Gründonnerstag).
 
Gréng, Gréin M.: 1) «grasbewachsenes Flußufer»; 2) «Flußinsel»; 3) «Anger».
 
Grénge(n)- / grénge(n)- -grond häufige Stellenbez. (so etwa bei Simmern); -spoun M.: «Grünspan»; -spounzeg Adj.: «mit Grünspan überzogen»; -wald M.: «Grünewald» (großes Wälderareal im Nordosten der Stadt Luxemburg — dorthin verlegte Dicks sein Vulleparlement am G.).
 
Gréng- -fränz (Wb. 06) F.: «Grünling» (Rebe) — ähnl.: Rhäifränsch (s. d.). -speis F.: «Grüngemüse» (im Gegs. zu Dirspeis — cf. dir) — spaßh.: Muss («Mus» — «muß») as G. (Arlon — dieser Unannehmlichkeit entgehen wir nicht).
 
gréngen, gringen intr. Verb.: «grünen» — wann d'Buche gringen (wird der Flachs gesät).
 
Gréngs N.: 1) «Grünfutter» — ech fueren eng Kar voll G. sichen — fir dat ze maachen, do muss een awer G. g(e)lëschten — dee misst G. g(e)lëschten, dee Raupe fréiss — mengs d'ech géif G. gelëschten? (mich wegwerfen) — mengs d'ech wär G. gelëschtereg?; 2) «Suppengrün».
 
gréng(el)zeg Adj.: «grünlich».
 
gréngzen intr. Verb.: «nach Grünem, Unreifem schmecken» — dee Kaffi gréngzt - dat Fleesch gréngzt (Fleisch einer Kuh, die wegen Blähungen abgeschlachtet werden mußte, hat einen sehr widerlichen Geschmack, wurde meist doch von armen Leuten zu billigem Preis gekauft).

 

Eingabe
Wörterbuchtext:
Stichwort:
 
  

 

© 2010 - Projekt LexicoLux des Laboratoire de linguistique et de littératures luxembourgeoises der Universität Luxemburg, in Kooperation mit dem Kompetenzzentrum für elektronische Erschließungs- und Publikationsverfahren in den Geisteswissenschaften an der Universität Trier
Hinweis zum problematischen Wortgut