LWB Luxemburger Wörterbuch
 
Grëtz bis Griwer (Bd. 2, Sp. 80a bis 81a)
 
Grëtz I F.: 1) «gestampfte Getreidekörner» — Zussetz.: Huewergrëtz; 2) «Kartoffelschale» — e Kuerf voll Grëtzen (sonst: Schiel, Schuel — s. d.) — Zussetz.: Äppelgrëtz; 3) «Kleinigkeit» (wie Grimmel in dieser Bed.) — bes. neg.: keng G. (überhaupt nichts, nicht im geringsten) — waart eng G.! — déi Fierkele sin nach eng G. kleesper — e schwätzt mer eng G. (ze) séier — s. auch Grä(t)zen.
 
Grëtz II F.: «Verstand» — kee Wëtz a keng (kee) G. — en huet nët vill G. an der Schierbel.
 
Griecht, Gruecht (lok. Echt. gre:çt, grO:xt, Nösl. grA:it, Südlux. gru:ət) F.: 1) «kleiner Graben» (häufig als Grenze); 2) «Hohlweg, Pfad» — häufig bes. in Flurn. (meist mit Gestrüpp umrandet) — auch Groussg. — Kuerzg. — Noatsgreecht (Knaphoscheid).
 
Griesbaart M.: «gemeiner Ziegenfuß» — s. Dräifouss.
 
Grieschen N.: 1) «Gräschen»; 2) «kleine Art Aster».
 
Griffel (bisw. hyperkorrekt Grëffel) M.: 1) «Griffel» — Fangeren ewéi Griffelen; 2) «Finger» — wat Griffelen! (welch schmutzige Finger) — bleif mer mat dénge Griffele vum Gesiicht!
 
Griffels- -faass N.: «Holzfäßchen mit Griffeln»; -këscht F.: «Griffelschachtel» (diese hd. Bez. häufig in der Sprache der Primärschüler); dafür auch: -dous, -lued F. (cf. auch Fiederbéchs, Biiss, Blech sub 3); -spëtz F., -spëtzert M.: «Instrument zum Griffelspitzen».
 
Griffo M.: «Diebstahl» — en huet G. gemaacht (hat gestohlen).
 
Grigragries-chen N. (bisw. M.): «gemeines Zittergras» (cf. Fliflaflieschen, Këssemcher).
 
Grijhel, Grisel M.: «Füge-, Kröseleisen des Glasers».
 
grijheleg, griseleg Adj.: 1) «kiesig, griesig, sandig»; 2) «knotig» (von der Butter) — wann de Botter verbäichelt (iwwerrompt) as oder wann en nët gët (cf. gin), dann as en hannenno g. — eng grijheleg Zooss; 3) bes. in der Var. grä(ä)jheleg, gräjhlig: «rauh» (Glas, Haut usw.); 4) «pockennarbig» (derm.).
 
Grill M.: 1) «Rost» (vor der Haustür zum Reinigen der Sohlen, über Abflußkanälen, unter od. über dem Feuer usw.); 2) «Bratrost»; 3) (in dieser Bed. auch F.): «Abschlußgitter, Gittertor».
 
Grimass, lok. Westen: Gramass F.: 1) «Fratze» — d'Kleed mécht eng G. (das Kleid wirft eine unschöne Falte) — s. auch Af; 2) bes. im Pl.: «Umstände» — e mécht nach allerhand Grimassen ier en ufänkt.
 
Grimassemécher M.: 1) «Fratzenschneider»; 2) «Possenreißer»; 3) «umständlicher Mensch».
 
griméieren trans./refl. Verb.: «durch Schminken die Gesichtszüge verändern» (Theaterspiele, Fastnacht . . .).
 
Grimmel F.: 1) «Brocken, Krume» — maach keng Grimmelen — Grimmele sin och Brout; 2) «Kleinigkeit, auch kleine Person» — 't as nëmmen esou eng G. — esou eng häerzeg kleng G. (Kosewort, nicht nur an Kinder) — d'Schong sin eng G. ze grouss — en as eng G. lues (langsam beim Arbeiten, Verstehen) — fir eng G., fir eng G. kënnt een oft nët an den Himmel — da's däers Gudden eng G. vill — en huet nach keng Grimmelche (Onzegrimmelchen — cf. Onz) geschafft — dajee, eng G. (méi) lues (etwas leiser, langsamer gefälligst, nicht so eilig) — keng G. a keng Grëtz (s. d.) — Kinderreim: groe, groe Grimmelchen, seekra mira Féiss-chen, assis dans la Kitschelchen, juu . . . (dabei setzen sich die Kinder) — pass op, soss maachen ech dech zu Grimmelen!
 
grimmel(z)eg Adj.: «leicht zerbröckelnd, krümelig» — d'Brout bënt nët, 't as g.
 
grimmelen intr./trans./refl. Verb.: «(zer)bröckeln, krümeln» — de Buedem as esou mierf, e grimmelt (sech) — gëf dech der Kaz a grimmel dech den Hénger! — wann ech dee kréien, da grimmelen ech den Hénger en duer! — cf. auch: duergrimmelen; dazu: Gegrimmels N.: 1) «Handlung des Krümelns»; 2) «Ansammlung von Krümchen»; 3) bes.: «letzte Restbestände an Zuckerwerk» — fir e Su G.
 
grinschen seltenere lok. phV. zu grunschen (s. d.).
 
Gripp F.: «Grippe» — älter: Influenza, spuenesch Kränkt; dazu: grippéiert Verbadj.: «von der Grippe befallen».
 
Grippert M.: 1) «gewinngieriger Mensch»; 2) «Dieb»; 3) «Art großer Mücke, die nach der Heuernte in den Wiesen vorkommt.» [Bd. 2, S. 81]
 
Grippe-sou (wie frz.) M.: «gewinngieriger Mensch».
 
Grips F.: «Kehle» (Wb. 06: M.) maach, soss huelen ech dech mam G.!
 
gripsen (bisw. grippen) trans. Verb.: «(heimlich) entwenden» (meist von Kleinigkeiten — oft nur spaßhaft) — gegripst as nët gestuel — dat as gegripste Leder (Echt.) — dazu das Adj.: gripseg «diebisch», und die Nomina: Gripsert M.: «Dieb»; Gripsgraps M.: «Dieberei».
 
Gris (wie frz.) M., Grisette F.: (Ton: 1) «Grauer» (Pferdename).
 
Gritt I M.: «bunter Mergel, marne irisée».
 
Gritt II F.: «Schilderhäuschen» (zu frz. guérite).
 
Griwer (lok.) M.: «Gräber», dazu das Fem.

 

Eingabe
Wörterbuchtext:
Stichwort:
 
  

 

© 2010 - Projekt LexicoLux des Laboratoire de linguistique et de littératures luxembourgeoises der Universität Luxemburg, in Kooperation mit dem Kompetenzzentrum für elektronische Erschließungs- und Publikationsverfahren in den Geisteswissenschaften an der Universität Trier
Hinweis zum problematischen Wortgut