LWB Luxemburger Wörterbuch
 
hanner(t) bis Happ (Bd. 2, Sp. 113a bis 114b)
 
hanner(t) Präp.: «hinter» — eigtl.: zur Bez. des Ortes mit Dat., der Richtung mit Akk. — vielfach übtr. — hätt ech dat gutt h. der Heck, der Dir (hätte ich das gut in meinem Besitz, ohne Aufsehen zu erregen) — d'Meedchen as wéi benzeg h. em hier — 't as eppes h. der Heck (das Gerücht ist begründet, auch: diese Leute sind sehr reich) — maach dech h. déng Aarbecht — en as h. der (sénger) Aarbecht (er arbeitet fest) — hues de schon eppes h. d'Knäpp kritt? (hast du schon etwas zu essen bekommen?) — hie war uerg h. d'Ham geroden (er hatte tüchtig vom Schinken gegessen) — wéi deen h. dem Ale séng Mouk geroden as, du war se huerteg kleng (cf. Mouk) — géi (réck) emol h. en, datt en eppes mécht (rede einmal auf ihn ein, damit er etwas tue) — as näischt Neis? O dach, d'Russen, d'Polacken an d'Kosacke spanen h. de Preiss — ech war schon zu Paräis, an nach ewell zwou Stonnen h. Paräis (zwei Stunden Weges über Paris hinaus) — 't kënnt een nët h. en (man kann ihm nichts nachweisen) — schreif der dat h. d'Ouer(en)! (merke dir das!) — dee Bréif stécht en nët h. de Spigel (er wird diesen Brief nicht so bald vergessen) — e sëtzt ëmmer h. de Bicher — dat hätt ech nët h. em gesicht — ech sin nët h. déi Saach (him séng Tricken) komm (ich habe die Hintergründe der Angelegenheit nicht erfahren) — e kënnt nët hannert den Houscht (er wird nicht Herr über seinen Hustenanfall) — h. deem huet all Mënsch sech versinn — ech gin nët gescheit h. em — 't versäit ee sech nët méi wéi h. de Leit — dat hätte mer gutt h. eis — ech gin nët h. mäi Wuert — eisen as h. den Néckel komm (unser Sohn klassierte sich in der Schule hinter N.) ähnlich: eisen as h. dem Néckel — en huet et fauschtendéck h. den Oueren — 't as näischt h. him (er taugt nicht viel) — si waren al h. him (sie setzten ihm zu) — än hannert der Hand hun (ihn in der Hand haben).
 
Hanner- / hanner- (in Adv. auch -t-) -bau M.: «Hintergebäude, Hinterhaus» — dafür neuerdings Hënnerbau; -bréngen trans. Verb.: «hinterbringen» (Wb. 06); -dir(chen) F.: «Hintertürchen» (übtr.) — en huet sech eng H. opgelooss — im eigtl. Sinn dagegen eher: Hënnerdir, hënnescht Dir (s. d.); -dreiwen trans. Verb.: «vereiteln»; -enaner, -eneen Adv.: «hintereinander» — wéint der Delong si se h. komm, geroden (wegen der Erbschaftsteilung gerieten sie in Streit); -fälleg Adj.: «rückfällig» — dafür auch: réckfälleg; -gedanken M.: «Hintergedanken»; -goën trans. Verb.: 1) «hintergehen, betrügen»; 2) Ga.: «die Gesinnung listig erforschen»; -grond M.: «Hintergrund» — en hält sech am H.; gelegt. auch «Horizont»; -halen Verb.: 1) trans.: «verschweigen, unterschlagen, vorenthalten» — Echt.: en hannerheelt mir mein richtig Suën (er enthält mir das mir rechtlich zustehende Geld vor); 2) refl.: a) «seine Gesinnung, Kenntnisse nicht verraten»; b) «nachhinken»; c) «sich [Bd. 2, S. 114] im Hintergrund halten»; 3) als Verbadj.: eng hannerhale Gripp «nicht zum Ausbruch gekommene Grippe»; -hälleg (lok. Westen -häelteg), -héileg (lok. Osten -helig, -hälig) Adj.: «hinterhältig, verschlossen»; Abl.: -hällegkeet F.; -läschteg «hinterlastig» — d'Kar as h. gelueden (übtr.: die Geschäfte gehen schlecht); -leën trans. Verb.: «hinterlegen»; -loossen trans. Verb.: 1) «zurücklassen» — huet en näischt (keng Nouvelle) hannerlooss fir mech, wéi e gaangen as?; 2) «bei seinem Tode hinterlassen, vererben» — dazu Hannerlooss M.: «Hinterlassenschaft»; -mools I (Ton: 3) N.: «Mal, Zeichen», und zwar im bes.: «Narbe» — in dieser Bed. auch: Fontenelle, Läinzeechen, Wop — verallgemeinernd: «Folgen einer Krankheit überhaupt»; -mools II (Ton: 3) N.: «Hindernis»; -réck M.: «Rückhalt» — en huet gudden H. bei der Matant — en huet den H. doheem bei der Mamm; -récks (Ton: 1 oder 3) Adv.: «rückwärts» — 't geet h. wéi d'Kriibsen (das Geschäft geht den Krebsgang) — de Won as h. gaangen (der Wagen rollte rückwärts) — e schafft h. (er arbeitet mit Verlust, im Geschäft) — spaßh.: ech si bal h. op de Bauch gefall (großes Erstaunen); -stéch M.: «Steppstich»; -un (Ton: 3) Präp.: «hinter» — weitgehend zur Bez. des Ortes gebr., wie das Simplex hanner (s. d.) — im Ggs. zu diesem auch zur Bez. der Zeit: hannerum Hierscht kënnt de Wanter — hätte mer dat nach gutt h. eis — kuck nët h. dech, soss fälls de — beim Kappe (Harken) muss een d'Trapen (die Tritte) h. sech zoumaachen — h. mir (hinter mir); -wands Adv.: «unter Deckung, gegen den Wind geschützt» — auch übtr., daher gelegtl. subst.: da's där Hannerwandser een 1) «heimlicher, hinterhältiger Mensch»; 2) «Horcher, Schleicher»; Hannerwands N.: 1) «Zuflucht, Rückhalt» — en huet en H. doheem; 2) «Ausrede, Ausflucht» — en huet ëmmer en H. (weiß sich immer aus einer bösen Lage herauszuziehen); -wenneg Adj.: «heimtückisch» — en huet en h. erstach (meuchlings) — subst.: dat as där Hannerwenneger än; -zeg (-zig) Adv.: 1) «rückwärts» — mir wëllen nët h. bleiwen (zurückstehen hinter anderen, bei einem guten Werk) — 't muss een nët h. kucken — zu Iechternach si s'an der Zäit fënnef Schrëtt viijhenzeg an dräi h. gesprongen — 't geet nët viijhenzeg an nët h. mat em; 2) «verkehrt, in umgekehrter Richtung, von hinten nach vorne» — lies dee Saz emol h. — 't as h. wéi viijhenzeg; -zéien refl. Verb.: «sich an der Arbeit vorbeidrücken»;
 
hannescht (Osten -ischt, Nösl. auch -esch) Adv.: 1) «zurück» — géi h.! — dro et h.! — setz dech h.! — nu so hir et nët h.! (erzähle ihr es nicht weiter!); 2) «in Ordnung, in den alten Zustand» — in dieser Bed. als präd. Adj.: «geflickt» — maach et h. — 't as h., mä 't hält nët — dat do kritt kee méi h.
 
Han(n)ewacker M.: der Name einer deutschen Tabakmarke, nur in der Ra.: elo gët et H. (auch: Hannewackes — verstanden hanne Wackes — s. Wackes) — vgl. frz. «passage à tabac».
 
hannoocher Adv. = ernoocher (s. d.).
 
Hans M.: 1) männl. Vorn. — Var. sub Gehanes, Haans; 2) in übtr. Bed.: a) «Gespannochse»; b) «(junger) Stier»; c) «Männchen des Kaninchens»; d) «Dummkopf» — auch: Hanstibi; e) «Hungerharke, Schlepprechen»; f) lok.«Hafersense» (wofür allg.: Huewerriech); g) Ga.: «Federfuß, gehoste Taube» (pigeon pattu); h) «dreizinkiger Rillenzieher» (Rommelsriech); 3) Rufname für zahmen Raben — dafür auch Hansgak (cf. Gak sub 3).
 
hans(s)en, hanzen trans./intr. Verb.: «mit dem großen Rechen harken».
 
Hansworscht, -wurscht (Pl. -en) M.: «Hanswurst» — dafür auch: Harlekéng, Paillasse; dazu das Adj.: hansworschteg.
 
hantéieren trans./intr. Verb.: 1) «viel in den Händen haben, hantieren» — hantéier nët esou mat dem Messer, op eemol as eppes geschitt!; 2) «sich beschäftigen, sich abgeben mit» — wat hantéiert dee Mann? (was arbeitet der Mann?); 3) «umgehen, verkehren mit» — se h. nët méi mateneen — im bes.: en hantéiert mat him (sie arbeiten zusammen); Abl.: Gehantéiers N.
 
Hantéiereng F.: «schlechte Handhabung» — Wat as dat fer eng H. an deem Haus!
 
Happ I (Echt. Hoap) M.: «Hopfen» — e geet op ewéi H. (schießt in die [Bd. 2, S. 115] Höhe) — bei deem as H. a Malz verluer — wëllen H. (Heckenhopfen).

 

Eingabe
Wörterbuchtext:
Stichwort:
 
  

 

© 2010 - Projekt LexicoLux des Laboratoire de linguistique et de littératures luxembourgeoises der Universität Luxemburg, in Kooperation mit dem Kompetenzzentrum für elektronische Erschließungs- und Publikationsverfahren in den Geisteswissenschaften an der Universität Trier
Hinweis zum problematischen Wortgut