LWB Luxemburger Wörterbuch
 
Héngerliicht bis Hënnerfantasie (Bd. 2, Sp. 150a bis 151a)
 
-liicht F.: «Eingang zum Hühnerschlag»; -luegt F.: 1) «Hühnersteiß»; 2) übtr.: «Haube mit Haarbeutel»; -mëllech F.: «Hühnermilch» (Ammenspr.) — namm déng Zëppi, 't as H. dran; -mëscht F.: «Hühnermist»; -mo M.: 1) «Hühnermagen»; 2) davon richtig übtr.: «Magen, der alles vertragen kann» — wat geet nët alles an en H. — Gegs.: Kazemo; 3) aber auch: «schwacher Magen, in den nicht viel hineingeht» (so etwa Wb. 06); -park M., -perch F.: «Hühnerpferche» (cf. auch -schär); -patten Pl. F. = -kreep, -kropelen (s. d.); -pescht F.: «Hühnerpest»; -plaum F.: «kleinere, weiche Hühnerfeder»; -puddel F.: «verwahrloster Winkel beim Bauernhaus» (wo die Hühner sich aufhalten); -raud M. = -haut (s. d.); -ragout M.: «Hühnerragout»; -schär F.: 1) «Ort, an dem die Hühner gewöhnlich scharren»; 2) «(umzäuntes) Gartenstück in der Nähe des Dorfes» (pejor.) — dat as jo kee Gaart, da's déi rengsten H.; -schläich F.: «kleine Eisbahn in der Straßenrinne» (lok., so etwa in Hesperingen belegt); -sid(d)el F.: «Hühnerhaus» (lok., so etwa in Schengen belegt); -sprooch F.: spaßh. Sprechweise der Kinder (Schüler, Pennäler), der Satz du bas en Dabo lautet in der H.: du-uëfu bas-asefas en-enefen Dab-abefab o-oëfo; -staang F.: = -juck sub 2; -stall M.: = -hais-chen, -juck (s. d.) — dee rengsten H. (kleine unbequeme Wohnung); -stierwen N.: = -doud; -taaschtert M., -taaschtesch F.: 1) eigtl.: «jem. der morgens die Hühner nach Eiern abtastet»; 2) übtr.: «Mensch, der auf kleinlichen Gewinn aus ist und sich fürsorglich um jede Kleinigkeit kümmert» — dafür auch: Dauwentaaschtert; -tazen (lok. Mosel) Pl. F.: «Fußabdrücke der Hühner» — dafür Nordösl.: -trëppelen, sonst -trëtt Pl. M.; -ziichterei F.: «Hühnerzüchterei».
 
héngeren intr. Verb.: 1) «hungern, nichts essen» — ech hun eng Woch laang gehéngert fir ofzehuelen; 2) «Hungergefühl erzeugen» — de Knätschgummi héngert (Kaugummi macht Hunger) — de Greechen héngert, de Béier fëllt (s. auch: haangelzen).
 
Hengescht (lok. Nösl.: Héinescht) ON.: «Heinerscheid» — Kennsatz der Nordöslinger: den Héin klappt réin Stéin fir déi Héineschter Geméin (statt gemeinlux.: Heng, reng, Steng, Hengeschter Gemeng).
 
Hengscht, Hengst (lok. phV. am Westrand, zwischen Martelingen und Esch-Alz., mit n-Schwund vor Spirans: Héisch(t), Heischt — Westhälfte der Kantone Redingen, Capellen, Esch-Alz. — diese Formen veraltet auch noch im Alzettetal) M.: 1) «Hengst» — e präméierten H. (auch iron., wie das folg.) — en alen H. (übtr. wie Duerfhengscht — zur Bed. cf. Duerffar) — beim Klibberen heißt es gelegtl. spaßh., im Kayltal: d'Klack laut d'éischt, de Mëller sëtzt (klëmmt) op den Héischt — man unterschied: de Stallhengscht (Stationshengst, zu dem die Stuten geführt wurden), de Rouleur (der von Stall zu Stall geführt wurde) — e präméierten H. as e Staatshengscht; 2) [Bd. 2, S. 151] lok. Mosel für ein Faß Wein, das mehr als 1000 l enthält — elo schmaache mer mol deen aus dem H. (auch . . . mol den H.).
 
Hénkel ON.: «Hinkel» — Gem. Rosport, Kant. Echternach — 291.
 
Hénkel (lok. Hinkel) N.: 1) «Küken» — 't huet gekrasch ewéi en H. (weinte laut) — andere Vergleiche: domm, voll ewéi en H. — e säift ewéi en H.; 2) abschätzig: «naives (eingebildetes) Mädchen» — wat en H.! — en aalt, verléift, dommt H.; 3) Ammenspr., scherzhaft: «aus der Nase hervorragender Schleim oder Popel».
 
Hénkelendéif M.: verschiedene einheimische Weihenarten, im bes.: brongen H. «Rohrweihe, Circus aeruginosus», bloën H. «Kornweihe, Circus cyaneus», bläächen H. «Steppenweihe, Circus marcrurus», groën H. «Wiesenweihe, Circus pygargus».
 
hénkelen (lok. hinkelen) intr. Verb.: 1) «wiehern» (bes. vom Hengst oder von Pferden überhaupt — dafür frääschen, von der Stute); 2) «juchzen» — wann ee se këddelt, dann hinkele se; 3) «greinen, weinen, klagen» — dat Framënsch huet ëmmer ze h. — dazu Hénkelmrai N. — esu en H., ëmmer ze h. an ze jauneren! (Echt.).
 
Hënner- (im allg. Hanner- vorgezogen — s. d. — gebräuchlich nur die folgenden): -bau M.: «Hintergebäude»; -dir F.: «Hintertür»; -gedanken M.: «Hintergedanke» (Wortspiel zu Hënner M. — s. d.); -mools M.: «Hintergedanke» — de ganzen H. war dat hei . . .
 
Hënner M.: 1) «der Hintere» (die meisten einschlägigen Raa. schon unter Aasch erwähnt — s. d.) — ergänzend dazu: Spw.: Wat een nët am Aasch huet, dat huet een och nët am H.; Raa.: en huet den H. bäigezunn — en traut séngem egenen H. an der Box nët — en huet en nët emol mam H. bekuckt (geringschätzig); 2) «Stoffeinsatz in der Hose, Sitzfläche» — e verléiert den H. aus der Box — e kritt en neien H. agesat — e kuckt engem duurch siwe Boxen an den H. (in dieser Ra. Aasch vorgezogen).
 
Hënnerfantasie F.: «schmutzige Phantasie».

 

Eingabe
Wörterbuchtext:
Stichwort:
 
  

 

© 2010 - Projekt LexicoLux des Laboratoire de linguistique et de littératures luxembourgeoises der Universität Luxemburg, in Kooperation mit dem Kompetenzzentrum für elektronische Erschließungs- und Publikationsverfahren in den Geisteswissenschaften an der Universität Trier
Hinweis zum problematischen Wortgut