|  Liicht II (phon. Var. s. sub I) F.: «Luke» — 't as em eng L. opgaang (auch Späicherliicht s. d.) — Zussetz.: Daach-, Hénger-, Keller-, Mauer-, Scheier-, Späicher-, Stalliicht (s. d.).
Liicht- -brot M.: «Lichtbraten» (bezeichnete bei manchen Handwerkern einen Braten oder kleinen Schmaus, der den Gesellen gegeben wurde, wenn sie im Herbst, so um Lambertustag, anfinfingen bei Licht zu arbeiten — Ga); -lach auch Liitlach N.: «Lichtöffnung in der Scheune» — s. Scheierliicht, Schnouz; -mëssdag, Liichtëmëssdag auch kurz Liicht(e)mëss M.: «Lichtmeßtag» — Wetterregel: wann op L. den Duess (Dachs) säi Schiet gesäit, da kräicht en erëm fir sechs Wochen a séng Hiel (wenn an Lichtmeß die Sonne scheint, dauert die Kälte sechs weitere Wochen an) — wann de Bier (Bär) op L. d'Patt erausstreckt, dann zéit en se sechs Wochen erëm eran (dsgl.) — L., seet de Bauer, Wanteraasch (Lux.- Stadt) — Folkl. vu L. u kréien d'Stämetzer erëm gepufft (die Maurer können von Lichtmeß an wieder auf Borg kaufen, weil sie früher erst um diese Zeit wieder zu verdienen anfingen); mit Lichtmeß beginnt die Fastnachtszeit (d'Fuesent — s. d.), fiel Ostern auf das früheste Datum, so hieß es: 't as dët Jor eng kuurz Fuesent. -schéier (lok. Echt.) F.: «Lichtputzschere» — s. Käerzeschnäitz.
Liichte- -bengel(chen) M.: «mit Wachsfaden umrolltes Stäbchen» — cf. Blieschen, Liicht sub 4); -blumm F.: «Herbstzeitlose» — s. Luuchteblumm; -schäin M.: «Mondschein» — an nach dräi Muerge L. derbäi (zu jem., der mit seinen angeblich großen Ländereien prahlt).
lii(ch)t I Adj.: «hell» in der Ra.: de liichter Dag — se si bis liichter Dag dobausse bliwwen — cf. Liicht I sub 1) — de liichter Dag verbrennen — cf. helliicht.
lii(ch)t I (lok. Osten läicht) Adj./ Adv.: «leicht» — im bes. 1) «von geringem Gewicht» — dee Pak hei [Bd. 3, S. 53] as nët l. — dat weit l. (wiegt nicht schwer) — l. Gewiicht (s. d. sub 1) — dat Meedchen as e bëss-che l. (nicht schwer, auch: nicht stark) — d'Meedche wor ze l. (es hatte nicht genug Vermögen zur Heirat nach Ansicht des Partners oder der Angehörigen des jungen Mannes) — l. wéi eng Plaum (federleicht); 2) «einfach, leicht verständlich, leicht zu erledigen» — l. Musek — eng l. Lektür — eng l. Prüfung; 3) «mühelos, bequem» — 't war vill méi l., wéi mer gemengt haten — dat maachen ech mat liichter Méi — eng l. Aarbecht — 't as nët l. ze erdroën — 't as nët l. fir deen ze hannergoën (op d'A ze drécken); 4) «unbeschwert» — 't as mer elo vill méi liicht (nach Erledigung einer schwierigen Aufgabe, auch beim Nachlassen von Beschwerden) — e mécht engem et l. — 't as mer nët l. gefall — en as l. vu Begrëff (versteht leicht) — en huet et nët l. an der Schoul — en hat et guer nët l. säi Liewe laang — en as liichtes Kaafs dervu komm (billig) — e frësst séng Wierder liichtes Kaafs (hält das gegebene Wort nicht) — liichtes Sann(e)s (leichten Sinnes) — et (d'Sprooch) kënnt em l. (er ist beredt) — en hëlt alles op déi l. Schëller (nimmt es nicht sehr ernst) — en huet d'Liewe vun där l. Säit geholl (sich nicht viele Sorgen gemacht); 5) «leichtsinnig» — en as l. an der Schierbel (an der Kopp) — dat Meedchen as e bëss-che l. (cf. sub 1) — e l. Héngchen, Hénkel (s. d.). — l. gebak — deen as hallef l. (überspannt) — ech halen, du bas l. am Kapp (schwachsinnig, nicht ganz zurechnungsfähig) — Ra. Nösl. liit geladen, as liit gefaren (von leichtsinnigen Jugendlichen); 6) «dünn, locker» — e l. Kläd (Sommerkleid) — si as l. geklät — si huet e liichte Kreesch gedon (einen leisen Schrei) — liichte Bëschbuedem, wou de Stee stéisst (dünner Waldboden auf einer Steinschicht) — liichte Buedem (leichter Sandboden, auch: leicht zu bearbeitender Boden) — liichte Wäin (mit wenig Alkoholgehalt) — 't as mer liicht vun Honger (l. am Leif — schwach, schwindlig) — 't war mer sou l. am Kapp gin (ich war der Ohnmacht nahe); 7) «bekömmlich» — e liichte Kascht — de Kuch as l. ze verdroën; 8) «geringfügig» — eng l. Strof — eng l. Krankhät — en as l. erkaalt (cf. sub 10, eine leichte Erkältung) — dat as l. iwwerdriwwen (ein wenig übertrieben); 9) «beweglich» — en huet eng l. Hand (ist geschickt, auch: schlägt gerne zu) — en as l. zu Fouss (flink — cf. Fouss sub 1); 10) «schnell» — en as l. verdross (schnell gekränkt) — et huet een sech l. erkaalt, en as l. erkaalt (erkältet sich leicht): dazu die Abl.: Liichtegkät, -keet F.: «Leichtigkeit, Mühelosigkeit» — 't war mer eng L. fir déi Saach an d'Rei ze kréien — e mécht dat mat L.
Liicht-/liicht- -fank M.: 1) «leichtsinniger Mensch»; 2) «Leichtsinn» — e muss de L. verdriwwe kréien; -fankeg Adj.: «leichtsinnig»; -fankegkät, -keet F.: «Leichtsinn» — dat as em vu lauter L. geschitt; -gesënnt Adj.: «leichtgesinnt»; -gläweg, -gleweg Adj.: «leichtgläubig»; -gläwegkät, -glewegkeet F.: «Leichtgläubigkeit»; -läfeg Adj.: «von einer Kuh gesagt, die sich decken läßt, aber unfruchtbar bleibt»; -sanns Adj.: «leichten Sinnes» (cf. liicht sub 4); -schaz Adv.: 1) «ohne Überlegung, leichtsinnig, auf leichte Art» — e gët l. e Koup Suë fir Äfalt (Dommhäten) ewech — dat seet een nët esou l., well déi ganz Saach as ze uerg — en as sou l. an déi Affär do eragaangen, mä et weess een nët, wéi et ausgeet; 2) «annähernd, etwa, beinahe» — wéivill kënnt dat? (was kostet dies?) — Antwort: l. souvill.
lii(ch)ten Verb. 1) intr.: «leuchten» — 't liicht aus der Däischtert — liicht de Kanner d'Trap aus — ech hun em d'Trap geliicht (habe ihn hinaus komplimentiert) — ech hun deem emol hämgeliicht (habe ihm den Standpunkt klar gemacht — s. hämliichten) — dat liicht mer nët (an — bin nicht damit einverstanden) — da looss däi Liicht mol l. — d'Kanner gi l. (s. Blies-chen) — déi gro Hoer l. ewell al eraus (die grauen Haare heben sich schon sehr von den andern ab); 2) «spähen» — d'Mësche (Spatzen) liichten dorëmmer, fir eppes ze fannen — déi Band liicht, op kän ze beduxen as; 3) «aufleuchten, freudig sein» — wéi ech him dat sot, huet en ugefaang ze l.; 4) trans.: «durchleuchten» — en Ä l. (gegen das Licht halten, um seine Frische festzustellen); 5) «durchforsten, auslichten» — mer mussen d'Planze l. (die Tannenpflanzung auslichten).
Liichter (lok. Liiter, Pl. Liichteren) M.: 1) «Leuchter, Kerzenständer» — [Bd. 3, S. 54] e grousse, e klenge L. — en hëlze, en eise, e koffer, e sëlwer, en zënne L. (ein Kerzenständer aus Holz, Eisen, Kupfer, Silber, Zinn) — ech brauch kä L. fir schlofen ze goën — Zussetz.: Käerzeliichter; 2) Pl. «Augen» — do déng Liichteren emol op.
liichterdéngs, liichterhand(s) Adv. «mit geringer Mühe».
Liichterprossëssioun F.: «Lichterprozession» (Prozession, bei der brennende Lichter — Kerzen, Fackeln — getragen werden).
Liichtes N.: «Leuchtstoff» — 't as kä L. do (wir haben keinen Leuchtstoff mehr vorrätig, etwa Petroleum, auch: das Elektrische funktioniert nicht) — si hu kä Brennes (s. d.) a kä L. — mir hate fir honnert Frang L. (haben für hundert Franken elektr. Strom zu Leuchtzwecken verbraucht).
liichteswee Adv.: «mit geringer Mühe».
Liischberg ON.: «Liersberg» (Reg.- Bez. Trier) — Ra.: sou sprock wéi de Liischberger Herrgott.
Lijhi — s. Lui sub 2).
Likör, Liqueur (wie frz., doch Ton 1) M. u. F.: «Likör».
lil(l)a Adj.: «lilafarben» — l. gät mat gréng (als Komplementarfarbe) — spaßh. auf die Frage: wéi gät et? Antwort: sou l. (mittelmäßig, auch: sou l. mat Sträifen) — e lilat Kläd (lilafarbenes Kleid).
Lil(l)a M.: «Flieder» (Kollektiv.) — si hu L. vrum Haus — s. Neelchesblumm.
Lil(l)ech F. — s. Liljen.
Liliss Variante zu Elis I (s. d.).
Liljen F.: «Lilie» — Varianten: giel L. 1) «gelbe Schwertlilie» (Iris pseudacorus); 2) «gelbe Taglilie» (Hemerocallis flava); Grasliljen F.: «Graslilie» (Anthericum) — rout L.: «Feuerlilie» (Lilium bulbiferum); Waasserliljen F. s. giel L. sub 1) — wäiss L.: «weiße Lilie» (Lilium candidum).
Liljenueleg M.: «Lilienöl» (in der Volksmedizin bei Brandwunden gebraucht).
Liljen ON.: «Lilien» (Häusergruppe bei Herborn) — Gem. Mompach, Kanton Echternach (gallo-röm. Liliacum).
Limännchen (lok. Grevenmacher) M.: «Geldverleiher» (BERENS, Kerfegsbloum) — zur lok. Var. léinen, lin(g)en. | |