LWB Luxemburger Wörterbuch
 
Litschëff bis Loftkëssen (Bd. 3, Sp. 56a bis 58a)
 
Litschëff Bergname südwestlich Zolver (über die Entstehung des Berges s. GREDT Sagenschatz II. Auflage, Nr. 996).
 
Li(i)tväilchen M. (lok. Düdelingen) s. Léierchen.
 
Litti M.: 1) «Zieraffe» — cf. Liri; 2) «Name eines luxemburgischen Variétésängers, um 1915-1920 (Lutty?), der bei der Kirmes und an sonstigen Festen selbstverfaßte Lieder, auch Chansons anderer Autoren vortrug» — e stellt sech wéi de L.
 
Littkollef M. s. Léitkollef.
 
Litz F.: «Litze» — im bes. a. «Besatzschnur» — b. «biegsames Kabel der elektrischen Leitung».
 
Livrée (wie frz., doch Ton 1), Liwri (Ton 1), Liwréi (Ton 2), Liwrei (Ton 2) F.: 1) «Livree» (Uniform, Diensttracht); 2) (abschätzig) «einförmig-altmodische Kleidung» — dat Framënsch as ëmmer an enger L.
 
Livret (wie frz., doch Ton 1), Liwréi (Ton 1), Liwri (Ton 1) M.: «Büchlein» — im bes. a. «Arbeitsbuch»; b. «Sparkassenbuch»; c. «Verzeichnis der Telefonabonnenten» — früher amtlich: livret téléphonique; d. «Studienbuch».
 
Liw(w)erant, Liwrant M.: «Lieferant».
 
liw(w)ereg Adj.: 1) «lieferbar» — sou eng Wuer as nët (méi) l.; 2) (häufig in negativ. Wendungen) — «in Ordnung, tadellos» — as dat Päerd klor a l.? (ist das Pferd hellsichtig, und hat es keinen redhibitorischen Fehler?) — do as eppes nët l. (da klappt, stimmt was nicht) — bei deem as scho laang eppes nët méi l. (es stimmt etwas nicht mit ihm, z. B. finanziell) — hien as nët l. (hat eine Schraube los) — d'Zopp (d'Fleesch) as nët méi l. (scheint verdorben).
 
liw(w)eren I trans. Verb.: 1) «liefern» — wéini liwwert en séng Wuer? — maach, dass de mer dat Messer erëm liwwers (wiederbringst); 2) «zugrunde richten, zerstören» — déi Taass as geliwwert (ist zerbrochen) — en huet dat Päerd geliwert (zugrunde gerichtet) — hien as geliwwert (er ist verloren); 3) «verraten» — en huet si (un d'Messer) geliwert; 4) in der Ra.: (engem) eng l. — a. «einen Schaden anrichten» — lo hues du déng geliwwert; b. «einen tollen Streich spielen» — se hun em eng gutt geliwwert; 5) refl. (zu 4 a und b) — wat huet deen sech nees eng (gutt) geliwwert.
 
liw(w)eren II intr. Verb.: 1) «Ertrag geben» — d'Grompere liw(w)eren nët (geben keinen Ertrag) — d'Fruucht liwwert gutt dët Joër (gibt einen guten Ertrag) — d'Bire liweren nët dëst Jor, se gin nët vill Saaft.
 
liw(w)eren III intr. Verb.: 1) «gerinnen» — d'Blutt as geliwwert (geronnen) — d'Fett op der Zopp as scho geliwert (erstarrt) — Schoofsfleesch (Schoofsfett) liwwert gär (das Hammelfett erstarrt leicht und wird dadurch schwerer verdaulich) — übtr. d'Blutt as em an den Odere geliwwert (vor Schreck erstarrte ihm das Blut in den Adern) — häufig Part. als Adj. gebraucht: geliw(w)ert — g. Blutt, Fett, Zooss (geronnene[s] Blut, Fett, Sauce); 2) «leicht frieren» (Nösl.) — et wor de Muaien dobausse geliwwert.
 
Liw(w)erong, Liw(w)eronk, (Nösl. Liwwrung — lok. Echt., alt Liwerjen) F.: «Lieferung» — 't gët bei der L. bezuelt — L. bei L. (Ware gegen bares Geld).
 
Lizenz F.: «Lizenz» (Genehmigung zur Ausübung eines Gewerbes, eines Patentes, eines Sportes; weiter: zur Ein- u. Ausfuhr von Waren, Produkten) — et gi keng Lizenze méi fir Gromperen anzeféieren (keine Einfuhrgenehmigungen mehr) — dazu: Lizenzamt, Lizenzbüro N. — Zussetz. etwa: Fousball., Sportl.
 
lo s. elo — lo éinescht (vor kurzem) — lo neilech (neulich, vorher) — lo grad (jetzt eben, auch: zum Trotz) — lo geet et duer! (jetzt langt es!) — lo son ech der dat hei — lo säs de nët nän — lo häls de de Mond — lo hu mer et (jetzt haben wir die Bescherung) — lo hänkt e mat der Sonndësser [Bd. 3, S. 57] (scil. Box — es ist um ihn geschehen, er verliert sein Spiel) — lo erforter s. erfort(er) — deen lo kenns de nach nët (du schätzest [den] ihn nicht richtig ein) — dat lote (loter, auch da'lo, dalo) léisst sech kä Mënsch gefalen — cf. hei, do, elei.
 
Lo I (Nösl. la·ç, auch sonst meist la·γ)F.: 1) «Einlage»; 2) «Lage» — dat Stéck huet eng gutt L. (das Ackerstück liegt auf der Sonnenseite) — dafür auch Lag (s. d.); 3) (Nösl. lo·ç, Pl. Lojen) «Schicht» — eng L. Stréi — eng L. Gaarwen — fir d'éischt kënnt eng gutt L. Bier, dann eng L. Zocker, dann eng L. Kréischelen — 't gët kee ganze Wol voll mi, nëmme mi e paar gouder Lojen op d'Léideren (es langt nicht mehr zu einer ganzen Wagenladung, es werden nur einige Lagen über die Seitenleitern des Leiterwagens (Erntewagen)) — eng L. Schockela.
 
Lo II (lok.) F.: «Laune» — en as gudder L. — 't as eng gutt L. un em, 't muss än dovunner profitéieren (er ist gut gelaunt, man muß das ausnutzen) — dafür auch Laun (s. d.).
 
Locataire (wie frz.) M.: «Mieter».
 
locatif, locative (wie frz.) Adj.: «die Mietwohnung betreffend» — Risque l. M.: «Mieterrisiko» (muß durch Versicherung gedeckt sein) — Valeur l. F.: «Mietwert».
 
Lochau Stadtname: in der spaßh. Ra.: këss mech zu Krakau, dat läit nët wäit vu L. — s. Krakau.
 
lochen, locher s. lucher.
 
lockeg Adj.: «lockig» — lockegt Har — dafür meist krauseleg (s. d.).
 
locker s. lacker.
 
lockter s. lauter.
 
Locktem, Luchtsem, Lucktem, Lucksem, Lucktom (Ehnen, Echt.), Lut(t)em (Lenningen), Luttem(e)s M.: 1) «Freude, Trost, Genuß» — et as kä Luktem un em (keine Freundlichkeit) — d'Päifchen as säi L. (Pfeifenrauchen ist sein Vergnügen) — da komm, mäi L., setz dech bei bei äs an drénk e Glas mat; 2) «Pflege, Geborgenheit» — déi zwä Leit hun hire L. beienän — 't huet än nët vill L. vun de Kanner — en huet néierens kä L. — cf. Gehäignes; 3) «Geschlechtsverkehr» (Echt.) — en huet säi L. bei deem Framënsch.
 
Lod M.: «Hebel, mit dem der Weber die Querfäden fest aneinanderschlägt».
 
Lodemantel M.: «Lodenmantel».
 
Loderänssäckelchen M.: «kleines Täschchen der Frauen, mit Parfum» (frz. eau de Rennes).
 
Loër ON.: «Tiercelet» (französische Grenzortschaft — Dépt. Meurthe et Moselle — deutsch: Laher).
 
Loërblumm F. s. Lorblumm.
 
Loft (Dim. Lëftchen, s. d. — cf. LSA Karte 82) F.: 1) «Luftraum, Höhe» — d'L. as ze héich fir Reen, 't gët schéi Wieder — 't as e Wieder an der L. (ein Gewitter) — d'L. as renglech (auch übtr.: es besteht keine Gefahr) — elo kanns d'eng Fieder an d'L. blosen (auch übtr.: beruhigt sein, sich wenig Sorgen über etwas machen) — se hun d'Bréck an d'L. gesprengt — dafür auch oft Luucht (s. d.); 2) «Luft zum Atmen, Luft in einem Raum, im Freien» — e kritt keng L. (Ehnen: Luut) méi — loosse mer L. schäffe goën — d'L. as verpescht — géi mol un d'frësch L. — 't kann een nët vun der L. liewen — wéi en d'L. bis krut, du as et em schlecht gin (als er nach reichlichem Alkoholgenuß ins Freie kam, verspürte er die Auswirkungen davon) — an de Kellereie gët een ewell voll vun der L. — pompel der L. an de Schlauch, an d'Rad (pumpe Luft in den Schlauch des Fahrrads — lok. Mondorf dafür auch Luut: ech hu keng Luut méi am Rad, am Schlauch) — en huet keng L. méi am Rad — 't as Loft an der Leitong (z. B. in der Wasserleitung) — maach d'Fënster op a looss frësch L. eran — 't as déck L. (übtr. es droht etwas) — du muss d'L. changéieren (Luftwechsel, zur Kur, auch: untertauchen) — übtr. en as mer L. (gleichgültig, ich beachte ihn nicht) — 't as alles bei deem an d'L. geschwat (ist zwecklos, weil er nicht darauf hört) — ech hun en un d'Loft gesat (habe ihm die Tür gewiesen) — d'Idee hänkt an der L. (beschäftigt jeden) — dat hänkt nach an der L. (ist unsicher); 3) «Wind, Luftzug» — 't as haut (eng rau, kal) L., si gät durech alles — warem L. (Warmluft) — wat as dat eng schrecklech L. haut (windig, stürmisch) — eng naass L. (nebelig, regnerisch) — d'L. dréchent méi wéi d'Sonn (die [warme, trockene] Luftbewegung trocknet besser [das Heu, die Wäsche] als die Sonne) — wa keng L. as, dréchent et nët (Luftbewegung, Wind) — wann d'L. sech leet, da gët et Reen (wenn es windstill wird, der Sturm sich beruhigt, wird Regen kommen) — spaßh. bei stürmischem Wetter: 't as vill Wand an der L. — d'Feier huet keng L. kritt [Bd. 3, S. 58] (Zug) — en huet séngem Ierger L. gemaacht (seinem Ärger Luft gemacht, ihn abreagiert); 4) «Bauchwind» — ech gin der falscher L. nët lass — s. Wënn.
 
Loft a Wand spaßh. «ein Glas Kornbranntwein mit einem Glas Buff-Bitter drin».
 
Loft- -ball(eg), -ballon (Plur. -bälleg, -ballecher, -balloën) M.: a. «Luftballon» (der Aeronautik); b. «Kinderluftballon» — de Mann mat de Loftbälleg as um Maart (Luftballonverkäufer); c. «Tabakmarke» (mit Bild eines Lufballons) — bréng mer e Pak Loftball mat; -béchs F.: «Luftbüchse»; -bild N.: «Luftbild» (Flugzeugaufnahme); -blos F.: «Luftblase»; -drock M.: «Luftdruck» — e fällt vum L. ëm (er ist schwach auf den Beinen); -gewier N.: «Luftgewehr»; -këssen N.: «Luftkissen»;

 

Eingabe
Wörterbuchtext:
Stichwort:
 
  

 

© 2010 - Projekt LexicoLux des Laboratoire de linguistique et de littératures luxembourgeoises der Universität Luxemburg, in Kooperation mit dem Kompetenzzentrum für elektronische Erschließungs- und Publikationsverfahren in den Geisteswissenschaften an der Universität Trier
Hinweis zum problematischen Wortgut