LWB Luxemburger Wörterbuch
 
Li(i)tväilchen bis Loftkur (Bd. 3, Sp. 56a bis 58a)
 
Li(i)tväilchen M. (lok. Düdelingen) s. Léierchen.
 
Litti M.: 1) «Zieraffe» — cf. Liri; 2) «Name eines luxemburgischen Variétésängers, um 1915-1920 (Lutty?), der bei der Kirmes und an sonstigen Festen selbstverfaßte Lieder, auch Chansons anderer Autoren vortrug» — e stellt sech wéi de L.
 
Littkollef M. s. Léitkollef.
 
Litz F.: «Litze» — im bes. a. «Besatzschnur» — b. «biegsames Kabel der elektrischen Leitung».
 
Livrée (wie frz., doch Ton 1), Liwri (Ton 1), Liwréi (Ton 2), Liwrei (Ton 2) F.: 1) «Livree» (Uniform, Diensttracht); 2) (abschätzig) «einförmig-altmodische Kleidung» — dat Framënsch as ëmmer an enger L.
 
Livret (wie frz., doch Ton 1), Liwréi (Ton 1), Liwri (Ton 1) M.: «Büchlein» — im bes. a. «Arbeitsbuch»; b. «Sparkassenbuch»; c. «Verzeichnis der Telefonabonnenten» — früher amtlich: livret téléphonique; d. «Studienbuch».
 
Liw(w)erant, Liwrant M.: «Lieferant».
 
liw(w)ereg Adj.: 1) «lieferbar» — sou eng Wuer as nët (méi) l.; 2) (häufig in negativ. Wendungen) — «in Ordnung, tadellos» — as dat Päerd klor a l.? (ist das Pferd hellsichtig, und hat es keinen redhibitorischen Fehler?) — do as eppes nët l. (da klappt, stimmt was nicht) — bei deem as scho laang eppes nët méi l. (es stimmt etwas nicht mit ihm, z. B. finanziell) — hien as nët l. (hat eine Schraube los) — d'Zopp (d'Fleesch) as nët méi l. (scheint verdorben).
 
liw(w)eren I trans. Verb.: 1) «liefern» — wéini liwwert en séng Wuer? — maach, dass de mer dat Messer erëm liwwers (wiederbringst); 2) «zugrunde richten, zerstören» — déi Taass as geliwwert (ist zerbrochen) — en huet dat Päerd geliwert (zugrunde gerichtet) — hien as geliwwert (er ist verloren); 3) «verraten» — en huet si (un d'Messer) geliwert; 4) in der Ra.: (engem) eng l. — a. «einen Schaden anrichten» — lo hues du déng geliwwert; b. «einen tollen Streich spielen» — se hun em eng gutt geliwwert; 5) refl. (zu 4 a und b) — wat huet deen sech nees eng (gutt) geliwwert.
 
liw(w)eren II intr. Verb.: 1) «Ertrag geben» — d'Grompere liw(w)eren nët (geben keinen Ertrag) — d'Fruucht liwwert gutt dët Joër (gibt einen guten Ertrag) — d'Bire liweren nët dëst Jor, se gin nët vill Saaft.
 
liw(w)eren III intr. Verb.: 1) «gerinnen» — d'Blutt as geliwwert (geronnen) — d'Fett op der Zopp as scho geliwert (erstarrt) — Schoofsfleesch (Schoofsfett) liwwert gär (das Hammelfett erstarrt leicht und wird dadurch schwerer verdaulich) — übtr. d'Blutt as em an den Odere geliwwert (vor Schreck erstarrte ihm das Blut in den Adern) — häufig Part. als Adj. gebraucht: geliw(w)ert — g. Blutt, Fett, Zooss (geronnene[s] Blut, Fett, Sauce); 2) «leicht frieren» (Nösl.) — et wor de Muaien dobausse geliwwert.
 
Liw(w)erong, Liw(w)eronk, (Nösl. Liwwrung — lok. Echt., alt Liwerjen) F.: «Lieferung» — 't gët bei der L. bezuelt — L. bei L. (Ware gegen bares Geld).
 
Lizenz F.: «Lizenz» (Genehmigung zur Ausübung eines Gewerbes, eines Patentes, eines Sportes; weiter: zur Ein- u. Ausfuhr von Waren, Produkten) — et gi keng Lizenze méi fir Gromperen anzeféieren (keine Einfuhrgenehmigungen mehr) — dazu: Lizenzamt, Lizenzbüro N. — Zussetz. etwa: Fousball., Sportl.
 
lo s. elo — lo éinescht (vor kurzem) — lo neilech (neulich, vorher) — lo grad (jetzt eben, auch: zum Trotz) — lo geet et duer! (jetzt langt es!) — lo son ech der dat hei — lo säs de nët nän — lo häls de de Mond — lo hu mer et (jetzt haben wir die Bescherung) — lo hänkt e mat der Sonndësser [Bd. 3, S. 57] (scil. Box — es ist um ihn geschehen, er verliert sein Spiel) — lo erforter s. erfort(er) — deen lo kenns de nach nët (du schätzest [den] ihn nicht richtig ein) — dat lote (loter, auch da'lo, dalo) léisst sech kä Mënsch gefalen — cf. hei, do, elei.
 
Lo I (Nösl. la·ç, auch sonst meist la·γ)F.: 1) «Einlage»; 2) «Lage» — dat Stéck huet eng gutt L. (das Ackerstück liegt auf der Sonnenseite) — dafür auch Lag (s. d.); 3) (Nösl. lo·ç, Pl. Lojen) «Schicht» — eng L. Stréi — eng L. Gaarwen — fir d'éischt kënnt eng gutt L. Bier, dann eng L. Zocker, dann eng L. Kréischelen — 't gët kee ganze Wol voll mi, nëmme mi e paar gouder Lojen op d'Léideren (es langt nicht mehr zu einer ganzen Wagenladung, es werden nur einige Lagen über die Seitenleitern des Leiterwagens (Erntewagen)) — eng L. Schockela.
 
Lo II (lok.) F.: «Laune» — en as gudder L. — 't as eng gutt L. un em, 't muss än dovunner profitéieren (er ist gut gelaunt, man muß das ausnutzen) — dafür auch Laun (s. d.).
 
Locataire (wie frz.) M.: «Mieter».
 
locatif, locative (wie frz.) Adj.: «die Mietwohnung betreffend» — Risque l. M.: «Mieterrisiko» (muß durch Versicherung gedeckt sein) — Valeur l. F.: «Mietwert».
 
Lochau Stadtname: in der spaßh. Ra.: këss mech zu Krakau, dat läit nët wäit vu L. — s. Krakau.
 
lochen, locher s. lucher.
 
lockeg Adj.: «lockig» — lockegt Har — dafür meist krauseleg (s. d.).
 
locker s. lacker.
 
lockter s. lauter.
 
Locktem, Luchtsem, Lucktem, Lucksem, Lucktom (Ehnen, Echt.), Lut(t)em (Lenningen), Luttem(e)s M.: 1) «Freude, Trost, Genuß» — et as kä Luktem un em (keine Freundlichkeit) — d'Päifchen as säi L. (Pfeifenrauchen ist sein Vergnügen) — da komm, mäi L., setz dech bei bei äs an drénk e Glas mat; 2) «Pflege, Geborgenheit» — déi zwä Leit hun hire L. beienän — 't huet än nët vill L. vun de Kanner — en huet néierens kä L. — cf. Gehäignes; 3) «Geschlechtsverkehr» (Echt.) — en huet säi L. bei deem Framënsch.
 
Lod M.: «Hebel, mit dem der Weber die Querfäden fest aneinanderschlägt».
 
Lodemantel M.: «Lodenmantel».
 
Loderänssäckelchen M.: «kleines Täschchen der Frauen, mit Parfum» (frz. eau de Rennes).
 
Loër ON.: «Tiercelet» (französische Grenzortschaft — Dépt. Meurthe et Moselle — deutsch: Laher).
 
Loërblumm F. s. Lorblumm.
 
Loft (Dim. Lëftchen, s. d. — cf. LSA Karte 82) F.: 1) «Luftraum, Höhe» — d'L. as ze héich fir Reen, 't gët schéi Wieder — 't as e Wieder an der L. (ein Gewitter) — d'L. as renglech (auch übtr.: es besteht keine Gefahr) — elo kanns d'eng Fieder an d'L. blosen (auch übtr.: beruhigt sein, sich wenig Sorgen über etwas machen) — se hun d'Bréck an d'L. gesprengt — dafür auch oft Luucht (s. d.); 2) «Luft zum Atmen, Luft in einem Raum, im Freien» — e kritt keng L. (Ehnen: Luut) méi — loosse mer L. schäffe goën — d'L. as verpescht — géi mol un d'frësch L. — 't kann een nët vun der L. liewen — wéi en d'L. bis krut, du as et em schlecht gin (als er nach reichlichem Alkoholgenuß ins Freie kam, verspürte er die Auswirkungen davon) — an de Kellereie gët een ewell voll vun der L. — pompel der L. an de Schlauch, an d'Rad (pumpe Luft in den Schlauch des Fahrrads — lok. Mondorf dafür auch Luut: ech hu keng Luut méi am Rad, am Schlauch) — en huet keng L. méi am Rad — 't as Loft an der Leitong (z. B. in der Wasserleitung) — maach d'Fënster op a looss frësch L. eran — 't as déck L. (übtr. es droht etwas) — du muss d'L. changéieren (Luftwechsel, zur Kur, auch: untertauchen) — übtr. en as mer L. (gleichgültig, ich beachte ihn nicht) — 't as alles bei deem an d'L. geschwat (ist zwecklos, weil er nicht darauf hört) — ech hun en un d'Loft gesat (habe ihm die Tür gewiesen) — d'Idee hänkt an der L. (beschäftigt jeden) — dat hänkt nach an der L. (ist unsicher); 3) «Wind, Luftzug» — 't as haut (eng rau, kal) L., si gät durech alles — warem L. (Warmluft) — wat as dat eng schrecklech L. haut (windig, stürmisch) — eng naass L. (nebelig, regnerisch) — d'L. dréchent méi wéi d'Sonn (die [warme, trockene] Luftbewegung trocknet besser [das Heu, die Wäsche] als die Sonne) — wa keng L. as, dréchent et nët (Luftbewegung, Wind) — wann d'L. sech leet, da gët et Reen (wenn es windstill wird, der Sturm sich beruhigt, wird Regen kommen) — spaßh. bei stürmischem Wetter: 't as vill Wand an der L. — d'Feier huet keng L. kritt [Bd. 3, S. 58] (Zug) — en huet séngem Ierger L. gemaacht (seinem Ärger Luft gemacht, ihn abreagiert); 4) «Bauchwind» — ech gin der falscher L. nët lass — s. Wënn.
 
Loft a Wand spaßh. «ein Glas Kornbranntwein mit einem Glas Buff-Bitter drin».
 
Loft- -ball(eg), -ballon (Plur. -bälleg, -ballecher, -balloën) M.: a. «Luftballon» (der Aeronautik); b. «Kinderluftballon» — de Mann mat de Loftbälleg as um Maart (Luftballonverkäufer); c. «Tabakmarke» (mit Bild eines Lufballons) — bréng mer e Pak Loftball mat; -béchs F.: «Luftbüchse»; -bild N.: «Luftbild» (Flugzeugaufnahme); -blos F.: «Luftblase»; -drock M.: «Luftdruck» — e fällt vum L. ëm (er ist schwach auf den Beinen); -gewier N.: «Luftgewehr»; -këssen N.: «Luftkissen»; -kur F.: «Luftkur»;

 

Eingabe
Wörterbuchtext:
Stichwort:
 
  

 

© 2010 - Projekt LexicoLux des Laboratoire de linguistique et de littératures luxembourgeoises der Universität Luxemburg, in Kooperation mit dem Kompetenzzentrum für elektronische Erschließungs- und Publikationsverfahren in den Geisteswissenschaften an der Universität Trier
Hinweis zum problematischen Wortgut