LWB Luxemburger Wörterbuch
 
Marqueur bis Marsch (Bd. 3, Sp. 93a bis 94a)
 
Marqueur (wie frz., Ton: 1) M.: «Anschreiber bei Billardspiel» (Ga).
 
Marquis (wie frz., Ton: 1) M.: 1) «Marquis» — hie mengt, e wir e M. (dünkt sich vornehm); 2) «Tiername» (für Hund, Pferd).
 
Marks 1) männlicher Vorname: «Markus» — s. Maarks; 2) Volksname für: «Frosch» — Ruf des Frosches: M., M., hues de mäi Brudder nët gesinn?
 
Markscheider (lok.: Esch-Alz.) M.: «Geometer» — s. Maarkesetzer.
 
Marli (wie frz.) F. oder M.: «Art Gaze» (für Damenhüte).
 
marluschens. ma(r)luschen.
 
Marmer M. — s. Marbel II.
 
Marmite (wie frz.) F.: 1) a. «metallener oder irdener Kochtopf» — wat hues de an dénger M.?; b. «tragbarer, metallener Eßtopf» — abgekürzt: Mitt — dafür auch: Iessdëppchen, lok.: Ziessendëppchen; c. «irdener Topf» (Ga) — ech schloen der méng M. um Kapp durech; 2) übtr.: «großes Geschoß».
 
Marmittchen (Dim. zu vor. — lok.: Mosel und Nösl.) F.: «kleiner (Koch)- Topf» — pléck nach eng M. Hambier, da geet et duer.
 
Marmor M. — s. Marbel II.
 
Marmorkuch M. — s. sub marbréiert.
 
Marmott I F.: «Murmeltier» — ech schlofen ewéi eng M.
 
Marmott II F.: «Kopftuch» (von dem ein Zipfel nach hinten fällt und die zwei anderen unter dem Kinn zusammengeknotet werden — Ga).
 
Marmott III F.: «Kirschenart».
 
Marmottebir F.: «Melonenbirne» (Wb.06) — auch: Bergamottebir, Mariamotterbir, Mari(j)onnettebir.
 
Marnechs. Maarnech.
 
marodéieren intr. Verb.: «umherstreifen, umherlungern» — en as iwwer de Bann dorëmmer marodéiert (hat sich auf dem Feld herumgetrieben, mit der Absicht Feldfrüchte zu stehlen).
 
Marok, Marokko M.: «Marokko» — e wor am M. (a Marokko) an der Legioun (in der Fremdenlegion in Marokko) — dazu: Marokkaner M. — wie hd. — sou schwaarz verbrannt vun der Sonn wéi e M.
 
Marokéng (Ton: 2), Maroquin (wie frz., Ton: 1) M.: «Saffian».
 
Maroquinerie (wie frz.) F.: «(Fein-) Lederwarengeschäft».
 
Maron (wie frz.: marron) M.: «Wacht-Rondenzeichen» (kupferne Platte oder eiserner Ring zur Kontrolle der Rondenoffiziere — Ga).
 
Marotte (wie frz.) F.: «Schrulle, Steckenpferd» — vum Krich schwätzen as séng M. — Bréifkäppercher an al Kalennere si séng M.
 
maroud(eg), maroud(é)i Adj.: «erschöpft, übermüdet» — en as m. — 't as fir m. ze gin (um den Mut zu verlieren, zum Verrücktwerden) — cf. beet sub 1).
 
Maroun F.: «Marone, Frucht der Edelkastanie» — lok. (Grevenmacher) dafür: Igelkeesten (weil früher vom Igeler Markt mitgebracht) — Echt.: Mënschekästen, neuerdings: Marron (wie frz., Ton : 1) — bes. in: Marron(s) glacé(s) (Ton: 1) — s. Käscht.
 
Marouden F. Pl.: «Hämorrhöïden».
 
Maroudekraut N.: «knollige oder knotige Braunwurz» (Scrophularia nodosa) — dafür auch: Gurgel, heednesch Wondkraut — Volksmed. (lok.: Rollingergrund, Kopstal): Der knollig angeschwollene Wurzelstock liefert, feingeschnitten oder gehackt und mit [Bd. 3, S. 94] Fett gekocht, eine Salbe gegen Hämorrhoïden.
 
Marpéngen ON.: «Marpingen» (Saar — Wallfahrtsort mit angeblicher Wunderheilquelle, zu der Leichtgläubige vor 1900 wallfahrteten).
 
Marronnier (wie frz., Ton: 2) M.: «periodisch um dieselbe Zeit erscheinender Zeitungsartikel» (z. B. Fastnacht, Lichtmeß usw.).
 
Mars, Marssël (Ton: 1), Marcel (s. d., wie frz., Ton: 1) männlicher Vorname: «Marzellus» — auch: Muerzel, Max.
 
Marsch I, Marge (wie frz.), F.: 1) «Gewinnspanne» — 't as zevill eng kleng M. op deem Artikel — eng gewësse M. muss ëmmer gerechent gin; 2) «Spielraum» — 't bleift nach eng M. fir déi Schrauf unzezéien — übtr.: 't bleift nach ëmmer eng M. fir eppes aneschtes unzehuelen — zeitlich: mer hun nach eng schéi M., éier et sou wäit as (Zeitraum); Druckerspr.: 3) «Zuschuß» (Druckbogen, die der Drucker zum Ausgleich für Ausschuß über die Auflage hinaus liefert); 4) «Zurichtbogen»; 5) «Papier-Anlage an der Druckpresse»; 6) «Druckpressenaufzug»; 7) «weißer Blattrand des Buches» — d'M. muss méi breet gemaach gin (es muß ein größerer Blattrand bleiben) — dazu der frz. Ausdruck: en marge (am Rande) und: Margeur M.: «Papieranleger» (Bogenanleger an der Druckpresse) — s. Klautchen sub 2)b. — auch: Margeur automatique M.: «selbsttätiger Anleger».
 
Marsch II (frz.: marche — Pl. Marschen) M.: «Stufe» — s. Trepplek.
 
Marchepied (wie frz., Ton: 1) M. — cf. Fousstrëtt sub 2).
 
Marsch III M.: 1) a. «Marsch» — (cf. Gank sub 1 und 3) — e M. wéi eng Jëfferchen, eng Pëmpernellchen, eng Kou, e Päerd, e Malbruckswon, e preisesche Generol, e Prënz — e liichte, schwéiere, schlad(d)erege, en trëppelege M. hun — en hat e M. wéi en Dragouner (dee grad vum Päerd geklomme war — breitbeinig) — en huet e M. opgesat, wéi wann en d'Dueref ze versetzen hätt (er trat großspurig auf) — ähnlich: wéi wann en d'Fett mat Zennere feel hätt — e M., wéi wann en op Äer géing (geziert, auch: vorsichtig) — d'Pompjeë sin am M. laanscht gaang (im Marschschritt) — d'Turner si flott am M. komm, den Zaldoten ze fräcks (im Marschschritt, den Soldaten gleich) — ech kennen en um M. (erkenne ihn an seiner Gangart); b. «Ausmarsch» — d'Zaldote sin um M.; c. «Wanderung» — mir hun e laange M. hannenun äis (lange Wanderung, Wegstrecke); 2) «Bewegung, Verlauf, Hergang» — d'Mamm as de ganzen Dag mat de Kanner am M. (den ganzen Tag mit den Kindern beschäftigt) — ech sin nët an de M. komm — lo si mer grad gutt am M. an da musse mer ophalen (haben eben erst richtig begonnen) — en huet e räicht Meedchen am M. (ist hinter einem reichen Mädchen her) — en as mat deem Meedchen am M. (zudringlich) — ech si mat där Saach am M. (beschäftigt) — en as nach vu gëscht (un) am M. (seit gestern mit einer Arbeit beschäftigt — iron.: seit gestern von Belustigungen nicht heimgekehrt) — mir wäerten d'Maschin nach an de M. kréien (die Maschine noch in Gang setzen können); 3) «Marsch» (Musik) — e franséische M. — de M. vun der lëtzebuerger Arméi — d'Musek huet nach e M. geblosen an du wor d'Fest eriwwer — übtr.: engem de (ge-)strenge M. blosen (maachen — scharf zurechtweisen) — een de M. léieren (dsgl.) — een am M. léiere goen (stramm die Zügel halten) — Zussetz.: Duurch-, Gänse-, Houchzäits-, Parade-, Prossëssiouns-, Trauer- (Doude-)marsch — en huet e Gesiicht gemaacht wéi en Doudemarsch (schaute sehr niedergeschlagen drein).

 

Eingabe
Wörterbuchtext:
Stichwort:
 
  

 

© 2010 - Projekt LexicoLux des Laboratoire de linguistique et de littératures luxembourgeoises der Universität Luxemburg, in Kooperation mit dem Kompetenzzentrum für elektronische Erschließungs- und Publikationsverfahren in den Geisteswissenschaften an der Universität Trier
Hinweis zum problematischen Wortgut