LWB Luxemburger Wörterbuch
 
Maschin bis Maskéiert (Bd. 3, Sp. 95b bis 97a)
 
Maschin (Pl. Maschinnen, Dim. Maschinnchen, Pl. Maschinnercher) F.: 1) «Maschine» (Sammelname für alle mechanischen Triebwerke und Apparaturen)a. d'M. botzen (putzen), lafe loossen (laufen lassen), an de Gank bréngen, op Ture bréngen, ukéieren (in Bewegung setzen), schmieren — d'Woll gët durech d'M. gekéiert (maschinell aufgelockert) — de Schräiner huet d'Dill op der M. gehuwwelt — ech schreiwen (klappen) e Bréif op der M. (schreibe einen Brief auf der Schreibmaschine) — d'Strëmp sin op der M. gestréckt — déi Saache gin haut all op der M. gemaacht (maschinell hergestellt) — d'Fleesch gët durech d'M. gedriwwen (in der Fleischmaschine gemahlen) — op der M. dreschen (mit der, auf der Dreschmaschine dreschen) — wann s de op der M. drëschs, as d'Stréi nët méi fir eppes Uerdéckleches ze gebrauchen (auf der Dreschmaschine gedroschen, taugt das Stroh nicht mehr zur Verfertigung von Gegenständen) — übtr.: ech sin awer keng M. fir de ganzen Dag esou ze muerksen — eng M. packt dat emol nët an engem Stéck (das ist entschieden zu viele und zu schwere Arbeit) — wann een de ganzen Dag sou Saache mécht, mengt een owes, et wir een eng M.; b. «Auto» — eng deier, flott, nei, schéi, schwéier M. — wat kascht esou eng M. elo? (was kostet solch ein Auto heute?); c. «Lokomotive» — d'M. as aus dem Gleis gesprongen (ist entgleist) — en as op der M. (ist Lokomotivführer) — eng elektresch M. (elektr. Lokomotive); d. «Schleifwerkzeug der Scherenschleifer» — iron.: mäi Mann as mat der M. eraus (mein Mann ist zum Scherenschleifen unterwegs — spaßhafte Angleichung auf Auto — s. sub b.); e) «Kochherd, Futterkessel mit Feuerung» — fir esou e sëlleche Koup Leit ze kachen, dofir as eis M. ze kleng — maach Feier an d'M. (zünde das Feuer im Kochherd, unter [Bd. 3, S. 96] dem Futterkessel an) — ech hun eng M. voll (Grompren, Rommelen) agedoen (den Viehkessel zum Kochen mit Futterpflanzen — Kartoffeln, Runkelrüben — gefüllt); übtr.: 2) «schweres, klobiges Frauenzimmer» — o Mamm, wat as dat eng M. gin, zënter et bestued as, et wor esou ënt zëmperlecht, schmankt Meedchen; 3) Hüllwort: «Geschlechtsorgan des Mannes oder der Frau» — d'M. dämpt nët méi (von einer Frau nach den Wechseljahren) — d'M. geet nët méi (der Mann ist impotent) — dafür auch: Geschir, Fabrek (Geschlechtsorgane der Frau) — Zussetz.: Ausbotz-, Bitz-, Buer-, Damp-, Dresch-, Fëll-, Flääsch-, Gehäck-, Gras-, Grompere-, Huwwel-, Kach-, Kaffis-, Kéier-, Kniet-, Krämp-, Lux-, Méi-, Mëllech-, Néi-, Pli-, Piff-, Reche-, Schäerf-, Schneid-, Schreif-, Schwéngs-, See-, Séi-, Sënner-, Setz-, Souer-, Stopp-, Sträich-, Strutz-, Verbotz-, Wäsch-, Wuuschte-, Zoossissmaschin.
 
Machine-fixe (wie frz.) F.: «stehende Dampflokomotive in den Bahnhöfen zum Wasserpumpen oder zum Heizen der Schienengabelungen verwendet» (wurde zur Stellenbezeichnung an verschiedenen Orten — in Bonneweg: Pumpstation an der alzette) — ech wor bis bei d'M. spadséieren.
 
Maschinne(n)-/maschinne(n)- -aarbecht F.: «Maschinenarbeit» — Ggs.: Handaarbecht; -fabrek F.: «Maschinenfabrik»; -geck M.: «Maschinenliebhaber»; -gewier N.: «Maschinengewehr» — übtr.: en huet eng Maul wéi e M.; -haus N.: «Maschinenhaus»; -méisseg Adv. a. «maschinell, mit der Maschine» — sou Saache gin haut m. gemaacht (dafür auch: op der Maschin); b. «gedankenlos» — dat sin esou m. Aarbechten, déi ee mécht ouni ze iwwerleën — 't as alles m. erofgaang (das lief nach Art einer Maschine ab); -pistoul F.: «Maschinenpistole»; -raum M.: «Maschinenraum»; -schapp M.: «Lokomotivschuppen» (Eisenbahnerspr.) — oft abgekürzt zu: Schapp (s. d.); -saz M.: «Maschinensatz» (Druckerspr.) — Ggs.: Handsaz. -schrëft F.: «Maschinenschrift»; -setzer M.: «Maschinensetzer» — (Druckerspr.); -ueleg M.: «Maschinenöl».
 
Maschinatioun F.: «Machenschaft» — dee mécht elauter sou Maschinatiounen.
 
maschinell Adj.: «maschinell» — séng Schräinerei as m. gutt ageriicht — eng m. Aarbecht.
 
Maschinerie F.: 1) «Maschinerie»; 2) «Maschinenaufbau» — dat as der eng M., 't fënt een sech nët dran erëm (komplizierter Maschinenaufbau) — déi ganz M. wor futti (alle Maschinen); 3)s. Maschin sub 3).
 
Maschinist M.: a. «Maschinist» (fachlich geschulter Maschinenführer); b. bes.: «Lokomotivführer» (Eisenbahn) — en as op der Eisebunn M.
 
Mascht I M. — s. Ma(a)scht I II III.
 
Mascht II (Osten: Mast) F.: «Mist» — M. a Knascht (Mist und Dreck) — dee Jong as esou faul (s. d.) ewéi M. (Wortspiel mit der Doppelbedeutung von faul — verfault u. träge) — liddereg wéi M. — s. Mëscht.
 
Mascht-/mascht- -hammel M.: «unsauberer Mensch» (auch moralisch); -naass Adj. — s. mëschtnaass — cf. plätschnaass; -(e)pull M.: 1) «Jauche» — mir hun de M. ausgefouert (Jauche zum Düngen der Felder ausgefahren) — ech stoung bis un d'Knéien am M. — e sténkt ëmmer no M. — dat sténkt ewéi M. — de M. leeft d'Stroossen an — se hun e M. beim Haus ston, 't kënnt e Schëff drop fueren — iron.: 't as kloer wéi M.; 2) «Jauchegrube» — de M. as voll.
 
Mascht III (lok.) M.: «Moos» — s. Moss.
 
maschtegs. ma(a)schteg.
 
maschtens. mëschten.
 
maseg (lok.: Lenningen) Adj.: «mager» — wéi as dat Kand esou m.
 
Maselchen (Ton: 1 — Pl. Maselcher — Ga) F.: «Strangschlaufe» — cf. ZELIQZON, S. 425 masséle — cf. Maassel.
 
Masematten Plur. tant.: «schlechte Geschäfte» (jiddisch).
 
Maserik (Ton: 3 — lok.: Maserif, Moserik, neben korrektem: Mosaik) M.: 1) «Mosaik»; 2) «Mosaikplatten und Steingutplatten» — lo kréien s'och nach esou deiere M. an de Gank — mir huelen deen do M. (M.platten dieser Farbe, Art und Qualität).
 
Masett, Mazette (wie frz., Ton: 1) I F.: 1) «altes, steifes Tier» — sou eng al M. as fir näischt méi ze brauchen (taugt zu nichts) — dat do as Fleesch vun enger aler M.; 2) [Bd. 3, S. 97] «Stümper» — du fiers (grad) wéi eng M. (fährst [genau] wie ein Stümper) — du spills haut erëm wéi eng M.; 3) «charakterloser Mensch»; 4) «dummes Frauenzimmer»; 5) «Name für Kuh».
 
Mas(s)ett II F.: «eiserner Schlegel der Schmiede und Steinhauer» — frz. massette.
 
Masgrad, Masgerad, Maskerad M.: 1) «maskierte Person»; 2) «Maske» — frz. mascarade.
 
Masik, Masek M.: 1) «bösartiges Pferd»; 2) übtr.: «eigensinniger Mensch»; 3) «Hansnarr» (Wb.06).
 
Mask F. und M.: 1) «Maske»; 2) «maskierte Person» (Mann oder Frau) —et ware vill Masken om Ball — dazu: Maskebal M.: «Maskenball».
 
maskéiert Adj.: «maskiert».
 
Maskéiert F.,

 

Eingabe
Wörterbuchtext:
Stichwort:
 
  

 

© 2010 - Projekt LexicoLux des Laboratoire de linguistique et de littératures luxembourgeoises der Universität Luxemburg, in Kooperation mit dem Kompetenzzentrum für elektronische Erschließungs- und Publikationsverfahren in den Geisteswissenschaften an der Universität Trier
Hinweis zum problematischen Wortgut