|  Mascht III (lok.) M.: «Moos» — s. Moss.
maschteg — s. ma(a)schteg.
maschten — s. mëschten.
maseg (lok.: Lenningen) Adj.: «mager» — wéi as dat Kand esou m.
Maselchen (Ton: 1 — Pl. Maselcher — Ga) F.: «Strangschlaufe» — cf. ZELIQZON, S. 425 masséle — cf. Maassel.
Masematten Plur. tant.: «schlechte Geschäfte» (jiddisch).
Maserik (Ton: 3 — lok.: Maserif, Moserik, neben korrektem: Mosaik) M.: 1) «Mosaik»; 2) «Mosaikplatten und Steingutplatten» — lo kréien s'och nach esou deiere M. an de Gank — mir huelen deen do M. (M.platten dieser Farbe, Art und Qualität).
Masett, Mazette (wie frz., Ton: 1) I F.: 1) «altes, steifes Tier» — sou eng al M. as fir näischt méi ze brauchen (taugt zu nichts) — dat do as Fleesch vun enger aler M.; 2) [Bd. 3, S. 97] «Stümper» — du fiers (grad) wéi eng M. (fährst [genau] wie ein Stümper) — du spills haut erëm wéi eng M.; 3) «charakterloser Mensch»; 4) «dummes Frauenzimmer»; 5) «Name für Kuh».
Mas(s)ett II F.: «eiserner Schlegel der Schmiede und Steinhauer» — frz. massette.
Masgrad, Masgerad, Maskerad M.: 1) «maskierte Person»; 2) «Maske» — frz. mascarade.
Masik, Masek M.: 1) «bösartiges Pferd»; 2) übtr.: «eigensinniger Mensch»; 3) «Hansnarr» (Wb.06).
Mask F. und M.: 1) «Maske»; 2) «maskierte Person» (Mann oder Frau) —et ware vill Masken om Ball — dazu: Maskebal M.: «Maskenball».
maskéiert Adj.: «maskiert».
Maskéiert F., Maskéierten M.: «maskierte Person» (Frau oder Mann).
Maskapei F.: «Handelsgesellschaft» (vereinzelt lok., nach dem holländischen Maatschappij).
Maskott (Dim. Maskottchen) F.: «Maskotte» — en huet och alt esou eng M. an der Autosfënster bompelen.
Masommes M.: «Geld» (iron., jenisch).
Mass I F.: «große Menge, Masse» — eng M. Mënsche woren op der Fouer — eng Mass(e) Leit (eine Masse, Unmenge Leute) — dat verschwënnt an der M. (geht in der Masse unter) — déi grouss M. versteet nët wéi den Hues leeft (die breite Masse des Volkes) — Ra.: d'M. muss et maachen, sot d'Äppelfra, du huet se ënner dem Akaafspräis verkaaft (es kommt auf den Umsatz an) — eng Mass(en) Aarbecht — eng Mass(e) Suen (sehr viel Geld) — mir hu Suen a M. (wir haben Geld die Fülle) — hei as Plaz a M. (völlig Platz) — mir hun dët Joër Äppel a M. (im Überfluß) — et as nach Zäit a M. fir op den Zuch ze goen (mehr als genügend Zeit) — cf. Mäerderei sub b. und c., Mënschespill, Travolt, amass.
Masse(n)-/masse(n)- -artikel M. — wie hd.; -fabrikatioun F.: «Massenfabrikation»; -fidderung F. (abfällig): «Restaurant mit großem Andrang, wo wenig Wert auf individuelle Bedienung gelegt wird»; -haft Adv. — wie hd. — d'Mais sin dët Joer m. — 't gët der (scil.: Mais) m. dët Joër — si hu m. Kanner (haben viele Kinder); -graf N.: «Massengrab»; -weis Adv.: «massenweise» — mir hun d'Fësch m. gefaang — d'Leit si m. drop lassgestiremt; -wuer M.: «Massenware».
Mass II, Mëss F.: 1) «katholischer Hauptgottesdienst, Messe» — et laut (läutet) fir an d'M. — d'M. as un (die Messe hat begonnen) — d'M. geet un (beginnt) — d'M. as aus — an d'M. goen (zur Messe gehen, auch: praktizieren) — nët méi an d'M. goen (cf. Kiirch sub 3) — e geet an d'M., wann se hallef aus as — en as eréischt an der halwer M. komm (s. hal(l)ef sub 2)— op Plazen tampen (pénken) se nach an der haalwer M. (bei der Wandlung wird die Turmglocke einzeln angeschlagen) — no der M. — vir(un) der M. — wéi mer aus der M. koumen, huet et gereent — d'Leit kommen aus der M. — 't as nët méi derwäert, fir an d'M. ze goen, se as bal (hallef) aus — de Koschter séngt d'M. — de Paschtouer deet wäertes eng M., sonndes der zwou, Allerséilen a Krëschtdag dräi Massen — eng M. liesen (halen — eine Messe zelebrieren) — eng M. liese loossen (Messe lesen lassen) — eng M. bestellen — eng M. stëften — engem eng M. noliese loossen (eine Messe für sein Seelenheil halten lassen) — d'M. déngen (s. déngen sub 4) — eng M. bezuelen (Kasualien entrichten) — Arten der Messe (nach der Kleidung des Priesters): eng schwaarz M. (Seelenamt für Abgestorbene) — eng wäiss M. (nach kirchlichem Ritus, auch für verstorbene Kinder) — eng rout M. — eng gesonge M. (Singmesse) — de Gesank huet dem Brautpuer d'Mass gesongen (der Gesangverein hat die Messe für das Brautpaar gesungen) — eng M. mat dräi Hären, eng dräispänneg M. (feierliche Messe mit Priester und Leviten) — eng schéi M. — eng laang M. — eng feierlech M. (Pontifikalamt) — eng hëlze M. a. «Übungsmesse der priesterkandidaten, in der gewöhnlich ein hölzerner Kelch gebraucht wurde»; b. bis vor kurzem die «missa praesanctificatorum» am Karfreitag; c. (lok.) «Sühneamt, wozu der Altar vorher entblößt wurde» — séng éischt M. halen (erste Messe des Neupriesters) dafür auch: nei M. — Raa.: e geet a keng M. (an) a keng Kiirch (er ist ungläubig, oder: er praktiziert nicht) — e geet nët an d'M. (dsgl.) — en huet alles gemaach wéi nach keng M. gedoen (hat alles Mögliche getrieben, ist ein ausgesprochener Taugenichts, Schlingel) [Bd. 3, S. 98] — d'Masse gi gehale, wéi se bestallt sin (der Reihe nach — auch übtr.) — d'Mëss fänkt nët u bis de Paschtouer do as (alles zu seiner Zeit) — eng laang M. an e kuurze Spass (cf. Brot II) — wou bas du dann an der M. drun? (du bist gedankenlos, zerstreut) — d' Vesper (s. d.) as méi laang wéi d'M. — Folkl.: d'Leit soen, iwwer d'Hexebicher misst fir d'éischt eng M. gehale gin, éier se Kraaft kriten, dofir fiert de Paschtouer lo nach ëmmer, ir en d'M. ufänkt, mat der Hand iwwer den Altor (nach dem Volksglauben mußte über den Hexenbüchern, Wünschelruten, vorher die Messe gelesen werden, ehe sie wirksam wurden; daher streiche der Priester, auch heute noch, vor Messebeginn über das Altartuch um festzustellen, ob sich nichts dergleichen darunter befinde) — Zussetz.: Abgestuerwe-, Brout-, (Messe in der Brot gesegnet und ausgeteilt wird), Braut-, Doude-, Engels-, Familje-, Fréi-, Gemenge-, Helleg-Geescht-, Gruef-, Hou-, Houchzäits-, Joër-, Jugend-, Kanner-, Kommuniouns-, Lies-, Mëtternuechts-, Ofgestuerwe-, Owes-, Poër-, Primiz-, Rubbel-, Sang-, Sechswoche-, Segens-, Sonndes-, Stëftongs-, Stëll-, Votiv-, Wäertesmass; nach den kirchlichen Feiertagen: Allerhälge-, Allerséile-, Kiirmes-, Krëscht-, Neijoësch-, Oktav-, Ouschtermass; nach dem Zeitbeginn der Messe etwa: Aachtauer-, Älefauer-, Owes-, Spéitm.; 2) «Musikkomposition für die Messe» — den X. huet eng nei M. geschriwwe fir véierstëmmege Männerkouer — si hun eng M. vum Mozart gesongen — et gouf eng gemëschte M. gesongen (Messe mit gemischtem Chor).
Mass-/ Mëss- -dénger, Massendénger M.: «Meßdiener, Chorknabe» — d'M., d'Jhandaremsbouwen an d'Schoulmeeschteschjonge sin déi verdréitste Kanner (Meßdiener, Gendarmen- und Lehrerbuben sind die ungezogensten Kinder); -gewand N.: «Meßgewand» — den neie Paschtouer krut ënt M. geschenkt, wéi en heihi koum; -gezei N.: «gottesdienstliche Kleidung des Priesters»; -wäin M.: a. «Meßwein»; b. «naturreiner (guter) Wein».
Masse(n)-/ Mësse(n)- -dénger M. — s. Massdénger; -pad M.: «Pfad, den die Fußgänger von Höfen und Filialdörfern beim Kirchgang benutz(t)en» — s. Kiirchepad; -wee M.: «Weg, der von Fußgängern zum Kirchgang benutzt wurde» (heute vielfach noch als Flurn. belegt) — cf. Läichewee; | |