LWB Luxemburger Wörterbuch
 
Mëllbierchen bis Mëllechmëtsch (Bd. 3, Sp. 130a bis 131a)
 
Mëllbierchen F. — s. Millebéinchen sub 1).
 
mëlldéidegs. mäindéideg.
 
Mëllech (s. LSA Karte Nr. 52) F.: 1) «Milch» — Raa.: e Meedchen, wéi M. a Blutt (Mädchen mit zarter Gesichtsfarbe) — anderer (abfälliger) Zus.: a Päerdsblatz — dien huet seng M. (all) gin (seine Schuldigkeit getan, auch: er hat seine besten Leistungen hinter sich — cf. Ä sub 1) — dat as och all M. déi s du gës (wenn jemand nur sehr wenig oder selten arbeitet oder Geringes leistet) — déi beschte Kou kann nët méi M. gin wéi se huet — en huet séng M. (er ist erledigt, auch: er ist unterlegen — cf. Britt sub 3) — dat kënnt him ewéi dem Bock d'M. (er hat viele Mühe damit) — engem d'Ram vun der M. huelen (jem. hereinlegen) — wann déi Musek spillt (wann hie séngt), da geet d'M. ëm (wird die Milch sauer) — wéivill Auer as et? spaßh. Antwort: e Véierel op déck M. — lokales Wortspiel mit Méilech (Milch), méi(ge)lech (möglich): as et M.? sot d'Kaz, du hat se Schmant geleckt — ähnlich: 't ka M. sin, sot d'Kaz, du hat se Steif geleckt — 't as Méilech, sot de Kueder, du huet e Brach geleckt —s. Ham II und kachen II sub b — Eigenschaft, Art der Milch: séiss M., déck M. (geronnene Milch), blo, dënn, déck, frësch, frësch gestrache, réi, gekacht, geckeg, gebeetscht, gedréit, gejhummt, gefummst, gefuppt, geschmännt, jhauseg, ofgeschäfft, entraamt, moer, sauer, harreleg, pasteuriséiert M. — d'M. geet (as) ëm, gët sauer, gët gesiën, huet de Schellem, huet de Wanter am Aasch — beim Kochen: d'M. lääft iw(w)er, brennt un, si brenzt, mécht eng Maul (zieht Falten beim Kochen), gët gekillt (gekühlt) — d'M. fengen (s. d.) — Kuh als Milchspender: wou keen Auder, as och keng M. — d'Kou gët d'M. schwéier (schwer), liicht (leicht zu melken), léisst d'M. lafen — déi éischt M. nom Kaalwen heescht Béist (s. d.); 2) «milchiger Pflanzensaft» (etwa von Löwenzahn, Wolfsmilchgewächsen); 3) «Milchreife» (Getreide) — de Wääss as an der M. — d'Huewer kënnt elo an d'M.; 4) «Samen der männlichen Fische» — cf. Mëllercher II — Zussetz: Béchse-, Bock- Botter-, Gäässe-, Hexe-, Hunne-, Iesels-, Kéi-, Maandel-, Päerds-, Schoofsmëllech.
 
Mëllech- -auto M.: «Milchtransportauto»; -ämer M.: «Milcheimer»; -bock M.: «Milchgestell» (Sammelgestell, auf dem die Milchkannen zum Transport in die Molkerei abgestellt werden); -bräch F. — s. -zapp; -bräi M.: «Milchbrei» (aus Milch und Mehl zubereitet für Kleinkinder); -bréitchen N.: «Milchbrötchen» (mit Milch gebackenes Brötchen, Semmel) — dafür auch (in bestimmter Form): Ooschkichelchen und Tréiesch Bréitchen; -brudder M.: «Milchbruder»; -buttéck M. — s. -geschäft; -dëppchen N.: 1) «Milchkännchen» (bei Tisch); 2) «Milchgefäß» (zum Milchholen); -dëppen N.: «Milchtopf» (meist blaugrüne Tonkrüge mit blauen Verzierungen, aus Speicher (Eifel), Echternach oder Laroche (Belgien), worin die Milch sich frischhalten läßt, oder die Sahne aufbewahrt wird) — lok. (Syrtal) dafür auch: Gäässendëppchen; -féiwer N. und F.: 1) «Milchfieber» (Euterkrankheit der Kühe); 2) «Kindbettfieber»; -filter M.: «Milchfilter»; -fläsch F.: «Milchflasche»; -fra F.: «Milchfrau»; -geld N.: 1) «Milchgeld, zum Kauf der Milch bestimmt»; 2) «Erlös für an die Molkerei gelieferte Milch». -geschäft N.: «Milchhandlung»; -gesiicht N.: «Milchgesicht» (verächtlich); -glas N.: «Milchglas» (durchscheinendes, nicht durchsichtiges Glas); -handel M.: «Milchhandel» — en huet säi M. verkaaft; -händler M.: «Milchhändler»; -hoer N.: «Bartflaum» — s. Baart I; -igel, -siker M.: «Igel» — dafür auch: Mëllsiker (s. d.), Mulligel, Brachsiker, Däreg Echel (s. d.); -jhang M.: «Milchmann» (Zuname ändert mit dem Vornamen der Person); -kallef N.: «Zuchtkalb»; -kan F.: «Milchkanne»; -kar F.: «Milchkarren, -wagen»; -käerchen F.: «kleiner Milchkarren zum Transport der Milch zur Dorfmolkerei oder zur Sammelstelle»; -kännchen F. — s. -dëppchen; -killer M.: «Milchkühler»; -kou F.: 1) «Milchkuh»; 2) übtr.: «Nutzquelle» (mit dem Nebenbegriff [Bd. 3, S. 131] der Ausbeutung und Übervorteilung) — mengs de ech wir eng M., an ech géif nëmme gin? — dat do wir eng gutt M. fir dech! — dat as eng gutt M. fir den Affekueder (Advokaten) — du wäers eng gutt M., du gës ëmmer (beim Kartenspiel: du verteilst immerzu die Karten); -konn F.: «regelmäßiger Abnehmer von Milch»; -kraut, -kraitchen N.: «gebr. Augentrost» (Euphrasia off.); -krou M.: «Milchkrug»; -kummer F.: «Milchkammer» (Raum, in dem der Bauer die Milch aufbewahrt); -mann M.: «Milchmann, Milchhändler»; -maschin F.: «Milchzentrifuge»; -mëtsch F. — s. -bréitchen;

 

Eingabe
Wörterbuchtext:
Stichwort:
 
  

 

© 2010 - Projekt LexicoLux des Laboratoire de linguistique et de littératures luxembourgeoises der Universität Luxemburg, in Kooperation mit dem Kompetenzzentrum für elektronische Erschließungs- und Publikationsverfahren in den Geisteswissenschaften an der Universität Trier
Hinweis zum problematischen Wortgut