| -käerchen F.: «kleiner Milchkarren zum Transport der Milch zur Dorfmolkerei oder zur Sammelstelle»; -kännchen F. — s. -dëppchen; -killer M.: «Milchkühler»; -kou F.: 1) «Milchkuh»; 2) übtr.: «Nutzquelle» (mit dem Nebenbegriff [Bd. 3, S. 131] der Ausbeutung und Übervorteilung) — mengs de ech wir eng M., an ech géif nëmme gin? — dat do wir eng gutt M. fir dech! — dat as eng gutt M. fir den Affekueder (Advokaten) — du wäers eng gutt M., du gës ëmmer (beim Kartenspiel: du verteilst immerzu die Karten); -konn F.: «regelmäßiger Abnehmer von Milch»; -kraut, -kraitchen N.: «gebr. Augentrost» (Euphrasia off.); -krou M.: «Milchkrug»; -kummer F.: «Milchkammer» (Raum, in dem der Bauer die Milch aufbewahrt); -mann M.: «Milchmann, Milchhändler»; -maschin F.: «Milchzentrifuge»; -mëtsch F. — s. -bréitchen; -oder F.: «Milchader der Kuh»; -pai F. — s. -geld sub 2), Molkereispai; -pompel F.: «Milchpumpe»; -séi F.: «Milchsieb»; -suen M. Pl. — s. -geld; -siker M. — s. -igel; -schockela M.: «Milchschokolade»; -schof N.: «weibliches Lamm, Schaf»; -strooss F.: «Milchstraße» — s. Jokobsstrooss; -suen Pl. — s. -geld; -tratsch (lok.: Liefringen) F. — s. -zapp; -weenchen M.: «Milchwägelchen» — s. -käerchen; -won M.: «Milchwagen» — s. -kar; -zant M.: «Milchzahn»; -zapp F.: «Milchtunke» (in süße Milch getunkte Stücke Brot) — dafür lok.: -tratsch, -bräch; -zopp (meist Dim. -zëppchen) F.: 1) «Milchsuppe»; 2) «Zärtling, weichlicher, schwächlicher Mensch»; 3) «Butterbrotspiel» — s. Botterschmier sub 2) — dafür auch: Millercher maachen (s. d.); 4) (lok.) «Tölpel».
Mëllécher I männlicher Vorname — s. Melchior.
Mëllécher II M.: «Milchner» (männlicher Fisch, bes. männlicher Hering).
mëllechzeg Adj.: «milchig».
Mëllem I, Mëlm, Mollem M.: «Mulm» — bes. a. «leichte, staubige Erde» — am M. gët et sele gutt Grompren; b. «trockener, feiner Straßenstaub» (Ga); c. «Holzmulm» — dafür auch: Mall, Moll (s. d.); dazu: mëllemzeg Adj.: «locker» — de Buedem as nach nët esou m. ewéi zjor.
Mëllem II (lok.: Vianden) M.: «Molch» — bes. in: pëlpige M. (Feuersalamander) — dafür dort auch: Mëmmel — s. Mill V.
mëllen, mëllzen intr./refl. Verb.: 1) «weich werden» — d'Drauwe m. (die Fruchthaut der Trauben wird weich) — d'Drauwe m., ma se zeidegen (reifen) nët — de Schwier mëllzt elo; 2) «sich mildern» (vom Wetter) — d'Wieder mëllt sech — et mëllt neben: et mollt (die Temperaturen steigen — cf. mallen).
mellen — s. melden.
Melléng F. — s. Meldong.
Mëller, Miller (Pl. Mëlleren, Milleren, Dim. Mëllerchen, Millerchen) M.: 1) a. «Müller» — Die Stellung des Müllers war in der früheren Dorfgemeinschaft eigenartig: er wurde (zum Teil bis heute noch) als nicht ganz ehrlich angesehen, sein Lohn bestand in der Molter (s. d.), worauf in Volksliedern, Witzen usw. angespielt wird. Die Müllertracht war eine rötlich punktierte, graue Hose zum braunen Halstuch und zur grauen Schib (s. d.) in Kurzformat: so belegt für die Müllerfamilien JUNGERS in Schifflingen und KRIPS in Kayl. — Raa.: de M. mécht sech selwer bezuelt (nimmt sich seinen Mahllohn selbst) — der Müller zum Knecht: wann s d'et nët wääss, da molter nach äs (so nimm noch einmal den Mahllohn in Natura) — de M. as e Spëtzbouf: vir der Millen, hanner der Millen, an der Millen — e geet mat de M. an de Päerdsdéif séng Ouschteren halen (am letzten Sonntag der österlichen Zeit) — dat huet näischt op sech, sot de M., du as e mat der eideler Kar heemgefuer — Nösl.: datt as van däm annere Kuarre, sot de Miller, du hat e Maisdrécker dra (scil.: an der Millen) — sou gin déi Gäng (Mahlgang, Wortspiel mit Gank — s. d. sub 3), sot de M., dun hat e nëmmen een — s. auch: bäätschen I sub 2) — Taktspruch der Mühle, der Müller sagt: mir misse verderbe — die Mühle antwortet: alt nach nët, alt nach nët — Kinderreime: M., M., Mueler/Racke, Racke, Stueler / Kleiefrësser / Leitsbeschësser — M., Maler / hätts d'en Daler / hallef gemuel / hallef gestuel — M., du Déif, dräi Sieschter vum Maler, Dibbedapp, dapp, dapp, dapp, dapp (MKr Nr. 201-203) — Schnellsprechübung: M., muel mir mäi Miel, méng Mamm muss mir mar méng mueres Mëtsche man — Klibberlieder (lok. Kanton Redingen): d'Klack ('t) laut fir d'éischt, de M. sëtzt om Héischt (s. d. — gët gehéicht), d'Klack ('t) [Bd. 3, S. 132] laut fir d'zweet, de M. gët gebrät (gebäätscht), d'Klack ('t) laut af (of), de M. läit am Graf (deen as dof) — Var. MKr Nr. 165 . . . sëtzt am Schaf . . . as nët brav; b. «Müller als Handwerker» — en as M. op (an) der Hespermillen; 2) «Maikäfer» (dessen Halsschild und Schildchen weiß behaart sind) — s. Bäcker I — Kinderreim: M., Maler / décken Daler / Mëllechsëffer / Boxeschësser.
Mëller-/Miller- -bir F.: «Hagebutte» — cf. Spackelen; -blumm (lok.: Siebenaler) F.: «Klatschmohn» — s. Karblumm; | |