Luxemburger Wörterbuch

Mëtternuechtsmëss F.: «Mitternachtsmesse» — s. Hallefnuechtsmëss.

mëttes, mëtten Adv.: a. «mittags» — m. geet ee nët bei d'Leit — all m. hält e säin Tëmpchen — muerges, [Bd. 3, S. 145] mëttes an owes, ëmmer as en um Dill (zu jeder Tageszeit arbeitet er emsig) — mir schaffe m. duurch (ohne Mittagspause) — m. ësst en näischt, muerges an owes brauch en näischt (von einem Trinker gesagt); b. «nachmittags» — si hu samschdes m. fräi — all m. (jeden Nachmittag) — hie schafft nëmme m. (nur am Nachmittag).

Mëttes- -blumm F.: «Mittagsblume» (Mesembryanthemum) — dafür auch: Äisblumm; -dësch M.: «Mittagessen»; -iessen N. — s. Mëttegiessen; -kascht M.: «Mittagskost, Mittagessen» — lo geet et op de M. (lass); -klack F.: «Angelusläuten am Mittag»; -onner M.: «Mittagsruhe» — cf. Baartelméis; -rascht, -räscht, -räst F.: «Mittagsschlaf, Mittagsruhe» — e läit op der M. — en hält séng M. — e geet op d'M. — cf. Mëttesonner; -rou F.: «Mittagspause, Mittagsruhe» — mir hun nëmmen eng Stonn M. — cf. das vor.; -schicht F.: «Mittagsschicht (gewöhnlich von 14—22 Uhr)» — Ggs.: Fréi-, Muerges-, Nuetsschicht; -schlof (Dim. -schliefchen, -schléifchen, -schlääfchen, -schleefchen) M.: «Mittagsschlaf» — cf. Tëmpchen; -sonn F.: 1) «Mittags-, Nachmittagssonne» — mir kréien d'M. (op d'Haus); 2) «Süden, Südseite» — d'Vulle si géint d'M. fortgeflunn; -stonn F.: «Zeit um die Mittagsstunde» — an der M. wäerd der wuel doheem sin? — ech ruffen an der M. (ëm d'M.) bei der un; -tomp (Dim. -tëmpchen) M. — s. -rascht; -zäit F.: «Mittagszeit» — ëm d'M.; -zopp F.: «Mittagessen» — Kinderreim: der Engel des Hären/wéi sprangen déi Hären / am helle Galopp / zur M. (Var. Echt.: iwwer d'Mauere, bei de Bauere / fir d'Gromprenzopp) — d'M. droen (das Mittagessen aufs Feld tragen — meist das Simplex: d'Zopp droen) — den ale Mann huet emol kee fir em d'M. ze kachen.

Metteur (wie frz., Ton: 1) M.: «Zurichter» (Druckerspr.) — dazu M. en pages M.: «Setzer, der den Umbruch vornimmt» — M. en scène (wie frz.) M.: «Theaterregisseur».

Mettigogo M. (lok.: Audun-le-Tiche, Moselle): «Schnecke».

mëttler Adj.: «mittler» — e mëttlere Betrib — e Bauerebetrib mëttlerer Gréisst — e Mann vu m. Gréisst — cf. mëttelst.

mëttlerweil Adv.: «mittlerweile».

Mëttwoch M.: «Mittwoch» — de kale M. (lok. Grevenmacher: Bußtag im November, gewöhnlich vor oder nach der Kirmes, eingeführt zur Abwendung von Frostgefahr) — Zussetz.: Äsche(r)mëttwoch (s. d.).

mëttwochs Adv.: «mittwochs».

Mettwurscht, -wuuscht F.: «Mettwurst».

Mëtz (Pl. Mëtzen, Dim. Mëtzchen) F.: «Mütze» — cf. Mutz I und Kap.

Metz I ON.: «Metz» (Stadt im Dép. Moselle, Frankreich) — Raa.: wann s du kënns, as M. iwer (ist es zu spät) — éiers du do bas, sin d'Schleke M. an (aus — du trödelst zuviel, du kommst zu spät) — dat as fest ewéi M. (solide Arbeit) — do gesäit ee M. a Paräis derduerch (von abgetragenem oder dünnem Stoff) — wann s de durech mäi Fiederkäil kucks, gesäis de M. a Paräis (früher käuflicher Federhalter mit Miniaturbild — Stadtansicht — unter Glas im Halter) — donk engem Paf eppes zu Lëtzebuerg, da laut d' (déi) Klack zu M. — spaßh. (als Absage): zou fir Metz (zu spät) — Zus.: op fir Thionville (der Eisenbahnspr. entlehnt?).

Metz II (Nösl. auch: Metzer) N. — s. Messer.

Metz III F.: «Ziege» — cf. Gääss.

Metzchen, Mëtzchen M. und N.: «gestricktes (Kinder-)Jäckchen» — s. Motz sub 3).

metzdädä: «Lockruf für die Ziege».

metzelen trans. Verb.: 1) «unordentlich schneiden» (etwa mit stumpfem Messer) — en huet mat aller Gewalt um Hamestronk gemetzelt — übtr.: d'Doktren hun al un der aremer Fra (erëm)gemetzelt (sie wurde schlimm operiert); 2) a. «umbringen, töten» — am leschte Krich sin der vill gemetzelt gin; b. «unsachgemäß schlachten» — dat nennt een nët méi schluechten, dat nennt ee m. — Abl.: Gemetzels N. — Zussetz.: erof-, ver-, zermetzelen — cf. garrelen.

Metz(e)ler (Mosel, Untersauer: Metzger) M.: 1) «Metzger» — Ra.: besser bei de M. wéi bei den Dokter (goen) — d'Ham kënnt vum M. — s. Metzleschham; 2) (geringschätzig) «Chirurg»; 3) «Schinder».

Metz(e)ler-, Metzleschblutt N. — in der Ra.: M. as keng Bottermëllech (Metzger sind unerschrockene Menschen). [Bd. 3, S. 146]

Metz(e)ler-, Metzleschgesell M.: «Metzgergeselle».

Metz(e)lermeeschter M.: «Metzgermeister».

metzen trans. Verb.: «behauen» (Steine — Wb. 06).

Metzer M.: «Einwohner von Metz».