|  -zerwiss M.: «Mokkageschirr».
Moquette (wie frz., Ton: 1) F.: «Mokette» (buntes Plüschgewebe als Überzug von Sesseln, Sofas usw.).
Mol I F.: 1) «Muttermal, Wundnarbe»; 2) a. «(Grenz-)Zeichen, (Grenz-) Mal» — op Hol (s. d. sub II) a M. — op Pol a Mol. (Echt.: op Pol an Nol) — hal déng M., bleif op (an) dénger M. (beim Knickerspiel gezeichneter Ort — s. Ksp. Nr. 42, 44) — eng M. zéien (beim Knickerspiel, Gallosch-spiel) — 't as keng M. (Fangspiel — s. Ksp. Nr. 17) — en hält Fouss (s. d. sub 1) bei M. — e fänkt op d'M. un (er fängt pünktlich an) — dat as e Stréch op d'M. (das ist sehr genau); b. «Merkzeichen, Merkmal» — ech hu mer eng M. an d'Buch geluegt; c. übtr.: «Platz» — fäert nët, ech sin op der M., wann et gëlt (ich bin auf meinem Posten, wenn es gilt) — ech hun en emol op séng M. gesat (ich habe ihn zurechtgewiesen) — déi Kéier hun ech en awer iwert d'M. gesat (dsgl. — C); d. «Ziel» (Wb.06) — frësch M. huelen (Wb.06: von neuem anfangen).
Mol II (Pl. Mol, seltener Molen) N.: «Mal» (Zeitpunkt) — ee, zwee M. — fir d'éischt M. (zum ersten Mal) — ech hun ëm et eng Dose M. (Dosende Molen) gesot (Dutzende Male gesagt) — wéivill M. hun ech ëm et gesot (wie oft) — een iwwert d'anert M. (ein ums andere Mal) — en etlech M. (verschiedene Male) — flehend: nëmmen nach ä M. (nur noch ein einziges Mal) — dat M. (damals) — eng Häerd (s. d. sub 2) M. — die Klibberjungen rufen: 't as fir d'éischt, d'zweet, d'drëtt M.
Mol III F.: 1) «Farbstift» (Kinderspr. — zu: molen — s. d.) — hei hues d'eng M., da méchs de schéin e Männchen; 2) «Zeichnung, Malerei» — Mama, kuck méng M.
Mol- (zu Mol I, 2) -bam M.: «Grenz-, Malbaum» (bes. in den Lohhecken des Öslings) — dafür auch: Molert.
Mol- (zu molen) -buch N.: «Malbuch»; -dëpp(ch)en N.: 1) «Farbtopf»; 2) (iron.) «Schminktopf»; -heft N.: «Zeichenheft»; -këscht M.: «Malkasten» (Farbund Pinselkasten für Kinder) — dat elo (scil.: Meedchen) as an eng M. gefall (ist zu auffällig geschminkt) — cf. Molerkëscht; -faref F.: «Mal- und Zeichenfarbe»; -geschir N.: «Malwerkzeug».
mol IV Adv. — s. emol.
Mo(o)lbier, Mo(o)lber (Pl. Molbren), (phV.: Mo-, Mom-, Mor-, Motbier, Muerb(i)er, Muerbelen (Vianden: Muablen), Moleren, Momber (s. d.), Mober, Meber — meist als Kollekt. empfunden) N., M. und F.: 1) «Heidelbeere» (Vaccinium myrtillus) — weitere Namen: schwaarz(t) Bier, lok. Mosel: Wéilen, Welen, Vianden: Schmääsblen — mir gin an d' (de) M. (Heidelbeeren pflücken) — wat kascht de M.? — Nösl.: watt koosten d'Biär?; 2) (lok.: z. B. Wilwerwiltz) «Brombeere» — dafür auch: Malbrën (Weiler/Vianden), Päerdsbier (s. d.). [Bd. 3, S. 163]
Mo(o)lb(i)er- -blieder Pl. N.: «Heidelbeerblätter» — Volksmed.: als Tee gegen Zuckerkrankheit gebraucht; -kamp M.: «kammartige Heidelbeerpflücke» — s. Sträf; -kraut N.: «Heidelbeerkraut»; -gebääss N.: «Heidelbeergelee, -marmelade»; -stack M.: 1) «Heidelbeerpflanze»; 2) (lok.: z. B. Roodt/Capellen) «Brombeerstrauch»; -(s)taart F.: «Torte mit Heidelbeerbelag»; -zäit N.: «Zeit der Heidelbeerreife» — lok. Spottsprüche: zur M. sin déi Bëschrieder all adeleg (s. d.) — dafür auch: de Gréiwelser Hämount (s. d. — weil in der Umgegend von Grevels viele Heidelbeeren wachsen).
molen (lok.: Ösling, Kant. Redingen: malen) trans./intr. Verb.: 1) a. «malen» (nicht für anstreichen, tünchen, dafür: usträichen, wäissen — s. d.) — ech hun e Bild gemoolt — e gemoolt(ent) Bild — d'Bild as an Uelegsfaref gemoolt — hie moolt mat Waasserfaarwen — 't as e Meedche wéi gemoolt (bildschön) — mengs de, du kriits eent gemoolt? (zu einem anspruchsvollen Liebhaber) — ärgerlich: du muss der ee mole loossen (wa keen der passt) — ech kann der et nët m. (sei weniger anspruchsvoll) — 't as de Papp wéi gemoolt (gröber: wéi duergespaut, duergeschass, auch alle drei zusammen: wéi geschass a gemoolt an duergespaut — er sieht dem Vater sehr ähnlich, auch charakterlich) — Raa.: der Däiwel (s. d. sub 2)a.) as nët sou wëll wéi e gemoolt gët — geschass as nët gemoolt (derbe Kritik); b. «zeichnen» — dat Klengt huet e Männchen an d'Buch gemoolt — Mutter zum Kind: lo mole mer schéin e Männchen; c. «beschmieren» — en huet (sech) d'Gesiicht gemoolt — s. bemolen; 2) «schildern» — wann s de alles sou schéi gemoolt kriss, gleefs d'et gär — ech konnt him et (aus)m. sou gutt wéi ech wollt, 't huet alles näischt gedéngt; 3) refl.: «schminken» — wat huet d'Anni sech erëm gemoolt — dazu das Verbadj.: gemoolt — eng gemoolte Popp — Abl.: Gemools (meist pej.) N. — wat as dat fir e G. am deem Buch — dafür auch: Molerei (s. d.). — Zussetz.: aus-, be-, iw(w)er-, of-, virmolen.
Moler M.: «Kunstmaler» (nicht für Anstreicher, Tüncher) — Zussetz.: Dekoratiouns-, Kiirchemoler — cf. Millermoler.
Moler- -atelier M.: «Malerwerkstatt»; -këscht F.: «Malkasten des Kunstmalers» — cf. Molkëscht. -léngent N.: «Malerlinnen»; -pinsel M. (lok.: F.): «Malerpinsel».
Molerei F.: 1) «Malerei» — 't si schéi Molereien an der Kiirch fond gin; 2) «Gemälde» — abfällig: wat as dat da fir eng M.? (schlechtes Gemälde) — cf. Gemools; 3) «das Malen» — en huet d'M. opgin.
Moleren (lok.: Hœsdorf) Pl.: 1) «Heidelbeeren»; 2) «Brombeeren» — s. Mo(o)lbier.
Molert M. — s. Molbam, Mierkel.
molestéieren intr. Verb.: «belästigen, plagen» — cf. ploen.
Molette (wie frz., Ton: 1) F.: 1) «Art Schraubenschlüssel»; 2) «Rädchen am Sporn des Reiters» (C); 3) «gerändeltes Rädchen oder gerändelte Scheibe» (Teigrädchen).
Molière (wie frz., Ton: 1) Molliär (meist Pl. Molliären) F.: «Herrenoder Damenhalbschuh» — dafür auch: niddreg Schong (s. d.).
Molk(e)rei F.: 1) «Molkerei» — d'Molk(e)reien an den Dierfer bestin nët méi, et sin elo nëmme méi (e puer) grousser hei am Land — hie mécht d'M. (er versieht den Dienst in der Dorfmolkerei) — d'Mëllech an d'M. féieren — Zussetz.: Duerfm.; 2) «starker Busen» — Jonge, wat huet hatt eng M. (do hänken)! | |