LWB Luxemburger Wörterbuch
 
Montur, Montouer, Mantur, Montéieréng, Montéierong bis Mo(o)rds- (Bd. 3, Sp. 168a bis 169b)
 
Montur, Montouer, Mantur, Montéieréng, Montéierong (Ösl.: Monteerjen, Montuer, Monturéng) F.: «Anzug» (Herrenanzug, Damenkostüm) — déi (hou)bescht M. — de Jong kritt elo eng Monturéng (den ersten Anzug) — mir mussen him eng eise (eiserne) M. kafen, en zräisst alles — Zussetz.: Sonndes-, Wäertesmontur — cf. Costume, montéieren sub 2).
 
Monument M. und N.: 1) «Monument» — dat Duelemer (Dalheimer) M. — e Mann ewéi e M. (ein großer, starker Mann) — Neol.: Monument aux Morts M.; 2) «stattliches Frauenzimmer».
 
Monzelter M.: «wolliger Schneeball» — s. auch: Mutz III.
 
moochelen intr. Verb.: «von der Katze, sie sitzt vor dem Napf, betrachtet das Futter und fängt an zu fressen».
 
moolches Adv.: «restlos, genau» — 't as m. opgaang (es ist kein Rest übrig geblieben) — cf. Mol I sub 2)a.
 
Moolzecht (Pl. Moolzechter, Moolzechten) F.: 1) «Mahlzeit» (als regelmäßiges Tagesessen) — 't sin dräi Moolzechter am Dag: muerges, mëttes an owes — si hale véier Moolzechten (auch Vesperbrot) — där Deeg sin esouvill an där Moolzechter nach méi (klagt die besorgte Hausfrau) — en ësst elo bal näischt méi, soss huet e keng M. versot; 2) N. — in der Bedeutung von: «Gastmahl, Schmaus» (Hochzeits-, Leichenschmaus) — si haten e grousst M. — du gees och de Moolzechter no (du versäumst keine Gelegenheit gut zu essen) — s. Iessen sub 2).
 
Moos M. — s. Moss.
 
Mooss F.: «das Maß» — eng hëlze M. (Holzmaß des Schusters zum Messen der Fußlänge) — de Schouster mësst (miesst, moosst) mat der Bandmooss d'Déckt vum Fouss — wou as méng M.? (mein Maßband) — en huet keng M. (kein Augenmaß, übtr.: merkt nicht, wenn es Zeit ist aufzuhören) — ech hun em gutt M. gin (mehr als ihm zusteht) — ech krut gutt M. (reichlich, gut zugemessen) — elo huet et d'M. (jetzt ist es genau richtig) — hien huet eng gelunge M. (schätzt alles eigenartig ab) — de Schneider hëlt d'M. fir e Kostüm (nimmt Maß zu einem Anzug) — engem d'M. huelen (ihn abschätzen) — de Schräiner kënnt him d'M. huelen (die Maße des Sarges) — Schong op (d')M. (nach Maß) — de Kostüm as op M. gemaacht — übtr.: dat as iwwert d'M. — du bas iwwer all Moossen domm — dat do as aus der Mooss(en), iwwer all Moossen deier — iwwer d'M. iessen, drénken usw. — e kennt guer keng M. — meist iron.: du bas grad sou méng M. (du bist viel zu schwach, um dich mit mir messen zu können) — 't bleift an der M. (es geht nicht zu weit) — déi Kuuscht as op M. (nach meinem Wunsch und Geschmack, d. i. groß und dick genug) — zevill an nët genuch as keng M. (zu viel und zu wenig ist nicht recht) — du kriss nach een op d'M. gemaacht (zu einem anspruchsvollen Mädchen, das an jedem Liebhaber etwas auszusetzen hat) — Ra.: alles mat Moosse, sot de Schneider, du huet e séng Fra mat der Iele (Elle) gebrigelt; 2) «Maßeinheit» (Flüssigkeits-, Hohlmaß) — eng M. Béier (ein großes Glas Bier) — eng zënne M. (Hohlmaß aus Zinn, gesetzlich ist der Gastwirt verpflichtet geeichte Maße in der Schankstube zu haben, vom Liter bis zum Zentiliter) — eng M. Wäin (Inhalt nach Wb.06: zwei Liter; nach Senninger, Winzerspr.: drei Liter) — Spw.: d'M. bleift sele beim Faass stoen (wird selten richtig eingehalten) — Ra.: alles mat Moosse, sot den Eilespill, du huet en eng M. Branntewäi gedronk — Zussetz.: Ae-, Band-, Iele-, Iwwer-, Meter-, Schneider-, Schouster-, U-, Zentimetermooss.
 
mooss Adj./Adv.: «maßgerecht, passend» — de Kostüm as mer m. (passend, richtig nach Maß) — d'Hiemche (Hemdchen) wor dem Kand schons nët méi m. — d'Schong si mer gutt m. (die Schuhe passen gut, auch: haben völlige Größe) — d'Glas as m. voll — d'Zopp as grad m. (warem — mundgerecht) — haut as et m. warem — de Wäin as m. kal — übtr.: as et der nach nët m. fir opzestoen? (paßt es dir noch nicht, aufzustehen?) — drohend: da waart, Männchen, ech maachen der et m. (ich werde es dir schon recht machen) — du wiirs m. domm fir esou eppes fäerdeg zu kréien [Bd. 3, S. 169] — du bas m. faul (m. liddereg) fir sou laang am Bett ze leien.
 
Mooss-/mooss- -band F.: «Maßband»; -bläi N.: «Senkblei, zum Messen der Wassertiefe beim Fischen»; -bock M.: «verkümmertes Stück Vieh» (auch auf Menschen übtr.) — cf. Zwadder; -hiem N.: «Musterhemd» (dient als Vorlage beim Anfertigen neuer Hemden); -schléieg Adj.: «maßgerecht» — haut as et m. warem; -staf M.: «Stabmaß» (Ellen-, Metermaß im Textilladen) — s. Staf.
 
Moosse- -buch N.: «Notizbuch, worin die Handwerker die Maße notieren»; -krou M.: «Maßkrug» (aus Steingut, früher in jedem Haushalt, heute meist unbekannt — Senninger, Winzerspr.).
 
moosseg (Echt.: moassig, Nösl. und Sauer: moostig) Adj.: 1) «unordentlich, verwahrlost» — Kinderreim: Raderätätätt, dat moossegt Kätt / ësst séng Grompren ouni Fett — Variante Echt.: en Loaz oan de Reek / stät de Bam voan Dreek — esou e moostegt Déier (ein so verwahrlostes Mädchen); 2) «mürrisch, grantig» — wat bas du eng m. Popp (mürrisches Kind) — deen elo huet eng m. Kuck (schaut unfreundlich, abweisend drein) — m. an troosdeg (tückisch); 3) «dunstig, trüb» — d'Wieder as m.
 
Moossen Ortsbez.: «Maassen» — heute Teil von Ulflingen, Kanton Clerf — dazu: Moossemillen.
 
moossen Verb.: 1) trans. — s. miessen; 2) refl.: «sich messen, sich heranwagen, seine Kräfte messen» — du kanns dech nët un hie m., en as dir ze staark — ech hu mech mat him gemoosst — mer mussen äis emol dermat m. (einen Versuch wagen) — du mooss dech nawell gutt (du wirst kräftig und stellst deinen Mann).
 
Mop (wie hd.) M.: «Staubbesen mit ölgetränkten Fransen» — Zussetz.: Spullmop.
 
Mops M.: 1) «Mops» (Hunderasse); 2) (lok.: Ösling) «Mop» — s. d. Vor.
 
mopsen Verb. 1) trans.: «heimlich entwenden»; 2) refl.: «sich langweilen» — dazu: mopseg Adj. — wat wor dat m. (langweilig).
 
Moraas(ch)t, Moras(s) M.: «Morast».
 
moraasseg, moraschteg Adj.: «sumpfig, morastig».
 
Moral F.: 1) «Moral, Sittenlehre»; 2) «Sittlichkeit, Anstand» — wou bleift do d'M.? — 't as keng M. méi ënner de Leiden — en hëlt et nët esou genä mat der M. — d'M. geet fleten, as bei der Däiwel — du hues gutt M. priedegen, 't geet dir näischt of; 3) «Lehre, Nutzanwendung» — d'M. vun der Geschicht; 4) (Sportspr.) F. und M.: «Kampfgeist» (wie frz.: le moral) — wéi den éischte Gol gefall wor, du wor d' (de) M. fort.
 
Moralpriedeger M.: «Moralprediger».
 
Moralpriedegt F.: 1) «Moralpredigt»; 2) «Gardinenpredigt, Strafrede» — wat huet eist Kätt mer de Muergen eng M. gehalen, well ech hënt esou spéit erakomm sin — cf. Lewitten.
 
moralesch Adj.: «anständig» — as dat nach m.?
 
Moraleschen M.: «moralischer Katzenjammer».
 
Moras(s) M. — s. Moraas(ch)t.
 
Morbech ON.: «Marvie» — Dorf der belgischen Provinz Luxembourg, Kanton Bastogne.
 
Morbiljong, Morpeljong, Morpillong (meist Pl.) M.: a. «kleiner Schuhnagel» (Schusterspr.); b. «Nagel mit rundem Kopf» (Sattlerspr.).
 
morbleus. mordéngs.
 
Mo(o)rd, Muerd M.: «Mord» — Ra.: et geet (wéi) op M. an Doudschlag — dat do gët M. an Doudschlag (Totschlag).
 
Mo(o)rds-

 

Eingabe
Wörterbuchtext:
Stichwort:
 
  

 

© 2010 - Projekt LexicoLux des Laboratoire de linguistique et de littératures luxembourgeoises der Universität Luxemburg, in Kooperation mit dem Kompetenzzentrum für elektronische Erschließungs- und Publikationsverfahren in den Geisteswissenschaften an der Universität Trier
Hinweis zum problematischen Wortgut