LWB Luxemburger Wörterbuch
 
Morrel bis Mossléng (Bd. 3, Sp. 170a bis 171b)
 
Morrel M.: 1) «großes Stück» — Ra.: jidderee muss sech am Liewe säi M. erofgarrelen — ech hu mer e M. Brout geschnidden — schneid mer e M. Ham — Jongen, 't gët Morrelen (die Arbeit geht in großen Stücken vor sich, auch: es wird viel Arbeit geben); 2) (lok.: Nösl.) «Vogelmiere» — cf. Muddel sub 3, Vulleseemchen.
 
Morri M.: 1) «Straßenkot, Straßenschmutz, Rückstand nach Überschwemmungen» — 't as elauter Schmorri a M.; 2) «Kaffeesatz» — s. Mar; 3) «Pfeife mit Sabberfaß»; 4) Variante zu: Moritz (s. d.); 5) «Pferdename» (für schwarzes Pferd) — en ale M. (altersschwaches Pferd).
 
morsch Adj.: 1) «mürrisch, unfreundlich» — en as ewell eng Zäit esou m. mat engem — deen huet eng m. Kuck (düsteres Aussehen); 2) (lok.) «mürbe» — dafür meist: mierf (s. d.); 3) «morsch» — dafür meist: vermuerscht, vermuurscht (s. d.).
 
Morceau (wie frz., Ton: 1), Morssong M.: «großes Stück» — garrel mer e M. erof (s. garrelen) — e M. imposé (letzteres oft Ton: 2 — Pflichtstück beim Musikwettstreit) — dazu: Gudde Morssong (Gartenbirne, aus frz.: goulu morceau — C).
 
Morte-Saison (wie frz., Ton auf der ersten Silbe von Saison), Mort-Säsong (Ton auf der letzten Silbe von Säsong) F.: «saisonmäßig bedingte Flaute».
 
Mortjee, Mortjen, Mortjhë (Ton: 1) M.: 1) «Mörtel» — cf. Speiss; 2) «Schlamm» (Rückstand nach einer Überschwemmung, Bodensatz in Zisternen) — mir si bal am M. stieche bliwwen — cf. Morri sub 1).
 
Mortjeeskoll (lok.) F.: «Mörtelgrube».
 
Mor(r)tjen 1) männlicher Vorname: «Marx» (jiddisch); 2) «Hundename».
 
mortjënn, -tjëft, -tjabels. mordéngs.
 
morz Adv.: «gleich, sofort» (Wb. 06).
 
Mosaik M. — s. Maserik.
 
Mosbierg Stellenbez. bei Diekirch: «Mosberg».
 
Moschel, Muschel (Dim. lok.: Mëschelchen — s. d.) F.: «Muschel» — Däiwelsfieschten (s. d.) a verstengert Moschelen — en huet de Schaf voll Moschele stoen (Muscheln als Zierat).
 
moschelen intr. Verb.: «sich einzuschmeicheln suchen, günstig stimmen wollen, um etwas in Erfahrung zu bringen» — e geet dorëmmer m. — dazu: Moscheler M. — cf. nëschelen.
 
Moschgedellerkraut M.: «Muskatellersalbei» (Salvia sclarea — Dicks).
 
Moschketeller, Moschgedäl(l)er, Mossgedeller M.: a. «Muskatellertraube, -rebe» — fréie, spéide, wäisse, roude M. — de roude M. dréit nët gär, as awer ausgezeechent am Goût; b. «Muskatellerwein» — s. Mëskotewäin, Mëskot sub 2).
 
Moscht M. — s. Most.
 
Moscht männlicher Vorname: «Chrysostomus».
 
Moschter(t), Moster(t) M.: 1) «Speisesenf, Mostrich» — bréng mer e Glas M. mat aus dem Buttéck — Ra.: wat hëlleft de M., wann ech kee Fleesch hun — übtr.: hie muss ëmmer nach mat séngem M. gefuer kommen (seinen Senf dazu geben) — en huet fir alles säi M. (er hat alles zu bemängeln) [Bd. 3, S. 171] — e läit am M. (seine finanzielle Lage ist mißlich) — engem M. bei d'Biffdecke gin (jem. prügeln); 2) a. «Meerrettich» — dafür auch: wäisse M. — s. Mierréidech; b. «schwarzer Kohl, Senfkohl» (Brassica nigra).
 
Moschter(t)- -ämer M.: «Senfeimer»; -dëppchen N.: 1) «Senftöpfchen»; 2) «Hinterteil»; -gréit(chen), -kätt(chen) N.: «kleines Mädchen mit beschmutztem Hemd» (Wb.06); -këmpchen M.: «Senftöpfchen» — s. -dëppchen sub 1); -kraut N.: «Meerrettich»; -plooschter F.: «Senfpflaster» — Folkl.: in der Volksmedizin werden Senfpflaster zum «Ziehen» verwendet, sie heißen auch: Zéi-, Zittplooschter (s. d.); -schmir F.: «Butterbrot mit Senfbelag».
 
Moschterschoul F.: «(frühere) Musterschule» (bestand aus Primärschulklassen und war der Lehrernormalschule angegliedert zu praktischen Übungen für angehende Lehrer(innen)).
 
moschteren intr./trans. Verb.: 1) «(heimlich) durchstöbern, durchsuchen» — ech hun emol a ménge Bicher gemoschtert — méng Fra moschtert mer ëmmer a méngen Täschen — wat hues du an deem Schaf ze m.? — wat moschters de an där Këscht? — e Bouf deen an alles moschtert (alles ausm. — durchstöbert und sich alles merkt) — wat hues de nëmmen dorëmmer ze m. an ze koschteren (s. d.); 2) «herausputzen, aufdonnern» — wat as dee gemoschtert — s. vermoschteren — Zussetz.: aus-, durech-, ver-, ramoschteren.
 
Moserhaff M.: «Moserhof» (Bauernhof bei Stegen, Gemeinde Ermsdorf, Kanton Diekirch).
 
Moserik M. — s. Maserik.
 
Moses biblischer Name: «Moses» — du bas een ewéi de M. (zu einem Mann mit Vollbart und würdigem Auftreten) — in der Ra. (lok.): deen hot M. an die drei Propheten (er hat Geld — cf. Mommes).
 
Moss, Moos(t), Mass, Mas(ch)t, (Echt.: Moas) M. (lok.: N.): «Moos» — irlännesche (irlännescht) M. (irländisches M. — Carrageen — Pflanzendroge aus gallertartigen, an den nordatlantischen Küsten gewonnenen Rotalgen — Heilmittel gegen Katarrhe) — islännesche M. (isländisches M. — Flechte, Cetraria islandica — liefert ein schleimlösendes Mittel) — de Fësch huet M. um Réck (der Fisch ist sehr alt) — d'Beem si voller Mascht (mit Moos und Flechten bedeckt) — en huet Mass am Gesiicht (einen struppigen Bart).
 
mosseg, moostig (Wb.06 für Lux.- Stadt: mosteg) Adj.: «mosig» — cf. maseg, moosseg.
 
Mossiö, Mossjee (in gewählter Aussprache: Mëssjö — Pl. Mossiöën, Messjöën — Ton: 1 und 2) M.: «Monsieur» (wie frz. — cf. Här bes. sub 4) — als Anrede oder Bezeichnung für unbekannten Mann, höflich (Ton: 2), dann auch iron. mit drohendem Unterton (oft Ton: 1) — hee, M., Dir huet eppes verluer (hören Sie, mein Herr, Sie haben etwas verloren) — bonjour, M. (guten Tag, mein Herr) — dat as kee Bouf méi, dat as e klenge M. (bewundernd, auch iron.: er ist kein Kind mehr, er ist ein junger Mann, Herr geworden) — en huet de M. erausgekéiert (sich arrogant benommen) — en as geklät wéi e M. — en trëtt op ewéi e M. — abfällig: Dir sid mer en aartleche, drolege, fäine, freche, gelungene, knaschtege, ruckelzege, schmotzege M. — sot emol, Dir sid nawell e proppere M. (zu jem., der sich ungebührlich aufführt, unfeine Reden führt) — et woren e puer sou kleng Mossjeën do (kleine Stutzer) — dazu: Mëssjeedamm (Ton: 3, seltener Ton: 1) «Anredeform für: Messieurs, Mesdames» — Dir Mëssjeedammen (Anrede bei einer Ansprache: Meine Herren, meine Damen) — Bonjour, M.!
 
Mossléng (Ton: 1) M.: «Mousseline» — auch: Muss(e)lin — d'Wise ware wäiss (bereift) wéi M. — d'Wäsch as hell wéi M.

 

Eingabe
Wörterbuchtext:
Stichwort:
 
  

 

© 2010 - Projekt LexicoLux des Laboratoire de linguistique et de littératures luxembourgeoises der Universität Luxemburg, in Kooperation mit dem Kompetenzzentrum für elektronische Erschließungs- und Publikationsverfahren in den Geisteswissenschaften an der Universität Trier
Hinweis zum problematischen Wortgut