| Moum, Mumm F.: «Muhme» — d'M. Séiss (Theaterstück von Dicks) — M. Aneleis (Volks- und Kinderlied — s. MKr. Nr. 167-170) — dee Bërschtelchen as eng M. ueter d'Duerf (dieser kleine Bursche ist überall im Dorf dabei, wo es etwas zu sehen gibt — s. Duerfsieschter) — wou as de Jhang? — spaßh. Anwort: e läit an der M. hirem Schouss — s. Méim.
Moume(n)-/Mumme(n)- -aasch, -dreck M. — abschlägig in der Ra.: en ale M. och (nach); -drëpp F.: a. «Muhmentrank» (z. B. Weinhefe mit Zucker gegen Magenbeschwerden) — gët mer eng Moumen (scil.: -drëpp); b. «süßer Likör»; -dronk M. — s. -drëpp sub a.; -fäscht (Echt.: -feescht) F.: «Versteinerung» — cf. Däiwelsfiescht; -kaffi M.: «guter Kaffee»; -läm M.: «Menschenkot» — in der abweisenden Ra.: woumat fëscht der? — Antwort: mat M. — cf. Läm; [Bd. 3, S. 174] -taart, Dim. -täertchen F.: «Apfel- (auch: Zwetschen-)torte, meist mit Zimt»; -tas F.: «große, geblümte Tasse der früheren Steingutfabrik von Echternach»; -tä(t)sch F. — s. -taart; -tréischter M.: «Mann, der gerne mit (alten) Frauen plaudert und schön tut»; -trouscht M.: 1) «harmloser Trank»; 2) (lok. Echt.: -trust) «das ermunternde, gütige Zureden der Ehefrau» — as mer emol oan de M. gewinnt, dann heelt et hoart fir sech erëm draus ze gewinnen (Du in Villa Fina); -zéiwen F. Pl. — s. -fäscht.
moumereg Adj.: «weibisch» .
moumzeg Adj.: «altmodisch» (nach Art einer alten Frau, die wenig Wert auf moderne Kleidung legt).
Mound (kurz gesprochen — Moond — s. LSA-Karte 93 — Pl. nur wissenschaftlich: Mounden) M.: 1) a. «Mond» — de M. as eraus — de M. geet op — de M. steet am hellen Do am (um) Himmel — de M. luusst hannert de Wollécken eraus — de M. as verstoppt — de Mound schéngt (scheint) — hënt gët et hell, de M. kënnt (es wird Mondschein) — Wetterregel: 't as e Kräs (Kranz, Räf) ëm de M., 't gët Reen — bleech, bréngt de M. ons Reen, rout, verkënnegt e Wand — Folkl.: de Mann am M., dee Mann hat sonndes bannt der Houmass Holz gestuel an dofir koum en zer Strof mat der Fäsch om Bockel op de M. — Ra.: wann s de sou grouss wäers, wéi s de domm bas, da kënns de de M. am Aasch lecken — übtr.: du liefs um M. — bas (liefs) de um M.? — kënns de frësch vum M.? — du bills de M. un (deine Mühe ist umsonst) — de M. geet op (wenn ein Kahlkopf die Kopfbedeckung abnimmt, auch: wenn jem. den Hintern entblößt) — in Ortsneckereien: déi Boxer (von Boxhorn), Mënschecker (von Münschecker), d'Steëner (von Stegen) Sonn (der Mond) — dem Jhang vun Déngens séng Sonn (sein Gesinde mußte bis spät in die Nacht hinein arbeiten) — Rätsel: wéi schwéier as de M.? — Antwort: ee Pond, well en huet véier Véierel (MKr. Nr. 72) — cf. Liicht sub 2); b. «Mondlicht» — ech hun en am M. gesinn do stoen; 2) haalwe M. M.: «Halbmondklinge mit kurzem Griff» (Sattlerspr.).
Mound-/Moond- -fënsternes F.: «Mondfinsternis»; -kallef N.: «Dummkopf, Tölpel»; -kraut N.: 1) «Milzkraut» (Chrysosplenium); 2) «rundblättriger Felberich» (Lysimachia nummularia); -liicht N.: «Mondschein» — cf. Liichteschäin; -nuecht F.: «Mondnacht»; -(e)schäin M.: 1) «Mondschein»; 2) (übtr.): «Glatze»; -séchel F.: «Mondsichel»; -siichteg Adj.: «mondsüchtig»; -vioul F. — s. Afegeld, Monnaie du Pape.
Mouni-Bounien (lok. Kollekt.) Kartoffelart: «Magnum Bonum» — s. Boniën — dafür auch: Mangen am Boden — s. Gromper sub 1).
Mount (kurz gesprochen — Pl. Méint — Luxemburg-Stadt, Untersauer, Nösl.: Moont, Pl. Määnt, Meent, Osten: Mint) M.: 1) «Monat» — et as nach e gudde (en décke) M. bis d'Fuesent — haut an engem M. — 't si Méint a Méint, dass ech en nët méi gesinn hun — en huet et op de M. kaaft (auf Monatsratenzahlung) — en huet op de M. gelount (auf monatliche Kündigung) — en as e M. hanne (im Rückstand) mam Bezuelen — d'Fra as am drëtte M. (im dritten Monat schwanger) — 't as e Kand vu siwe Méint (e Siweméintskand — eine Frühgeburt nach sieben Monaten) — spaßh.: dräi Méint Nuecht, dräi Méint Dag an dräi Méint gedron, sin der néng, domat as alles an der Rei (wenn ein Kind kurze Zeit nach der Hochzeit geboren wird) — Enn (Ufanks) des Mounts (Ende, Anfang des Monats) — en huet sechs Méint kritt (er wurde zu sechs Monaten Gefängnis verurteilt) — du muss e M. virdru kënnegen (kündigen) — hei hu mer néng Méint Wanter an dräi Méint (kee) Summer (Klage über die Witterung) — von Lohn- und Gehaltsempfängern gesagt: e gët op de M. bezuelt — et gët déi Kéier e laange M. (de M. kritt keen Enn — man muß sparen, weil zu Monatsbeginn zu viel Geld ausgegeben wurde) — 't as nach fréi am M., a keng Sue méi do — wou denks de hin, sou spéit am M. bei mech Sue froen ze kommen — alte Monatsnamen: Haartmount (Januar), Spiirkel (Februar), Lenzmount (März), Fréiléng (April), Mä (Mai), Broochmount (Juni), Hämount (Juli), Karschnatz (August), Hierschtmount (September), Wäimount (Oktober), Allerhelgemount oder Wantermount (November), Krëschtmount (Dezember); 2) «Monatslohn, -gehalt» — den dräizéngte [Bd. 3, S. 175] M. (als Sonderzulage) — bei schroffer Kündigung und sofortiger Entlassung: hei kriss de nach däi M. an da méchs de dech ewech!; 3) (Hüllwort) «Menstruation» — hatt huet säi M. — dafür auch: Besuch, Regel, Kiirmes, Fändel (s. d. sub b), séng aachtanzwanzeg Deeg, dat anert, as onwuel (s. d.).
Mount- -réideg M.: «Monatsrettich, Radieschen» — cf. Réideg; -rous F.: 1) «Monatsrose»; 2) «Bengalrose» (Wb.06).
Mountsgehalt M. u. N.: «Monatsgehalt».
Mous (Dim. Méis-chen — s. d.) N.: «Mus, Kohl» — (s. Kabes sub 1) zur Abgrenzung von Kabes - Mous; für Kohlarten s. Koul sub 1) — gréng M. (grüner Kohl, Wirsing) — gekrauselt M. (Wirsing) — sauer(t) M. (Sauerkraut) — séisst M. (Nösl.: gekochter Weißkohl, im Ggs. zu sauert M.) — M. amaachen (Sauerkraut einmachen) — M. mat Grompren as Tierteg (s. d.) — Ra.: ech zerräissen, haen dech zou M. (Kabes — s. d.) — ech maache Kabes a M. aus dir — im Wortspiel mit mouss (alte Form, 3. Pers. Sg. von mussen — müssen): M. as en haart Bouss oder: M. as gezwonge Kascht — beim Kartenspiel Zwécken (s. d.): ech gi M. (jeder Teilnehmer muß mitspielen, damit Beten entstehen — s. Beet) — Zussetz.: Äppel-, Brennessels-, Schlapp-, Spinat-, Wantermous.
Mous- -aasch M.. «Gärtner» (Spottbez.); -bidden F. — s. Kabesbidden — hues de d'M. opgemaacht? (wenn jem. einen übelriechenden Bauchwind streichen läßt); -blat N. — s. Kabesblat; -dëppen N. — s. -bidden; -faass N. — s. Kabesfaass; | |