| Mound-/Moond- -fënsternes F.: «Mondfinsternis»; -kallef N.: «Dummkopf, Tölpel»; -kraut N.: 1) «Milzkraut» (Chrysosplenium); 2) «rundblättriger Felberich» (Lysimachia nummularia); -liicht N.: «Mondschein» — cf. Liichteschäin; -nuecht F.: «Mondnacht»; -(e)schäin M.: 1) «Mondschein»; 2) (übtr.): «Glatze»; -séchel F.: «Mondsichel»; -siichteg Adj.: «mondsüchtig»; -vioul F. — s. Afegeld, Monnaie du Pape.
Mouni-Bounien (lok. Kollekt.) Kartoffelart: «Magnum Bonum» — s. Boniën — dafür auch: Mangen am Boden — s. Gromper sub 1).
Mount (kurz gesprochen — Pl. Méint — Luxemburg-Stadt, Untersauer, Nösl.: Moont, Pl. Määnt, Meent, Osten: Mint) M.: 1) «Monat» — et as nach e gudde (en décke) M. bis d'Fuesent — haut an engem M. — 't si Méint a Méint, dass ech en nët méi gesinn hun — en huet et op de M. kaaft (auf Monatsratenzahlung) — en huet op de M. gelount (auf monatliche Kündigung) — en as e M. hanne (im Rückstand) mam Bezuelen — d'Fra as am drëtte M. (im dritten Monat schwanger) — 't as e Kand vu siwe Méint (e Siweméintskand — eine Frühgeburt nach sieben Monaten) — spaßh.: dräi Méint Nuecht, dräi Méint Dag an dräi Méint gedron, sin der néng, domat as alles an der Rei (wenn ein Kind kurze Zeit nach der Hochzeit geboren wird) — Enn (Ufanks) des Mounts (Ende, Anfang des Monats) — en huet sechs Méint kritt (er wurde zu sechs Monaten Gefängnis verurteilt) — du muss e M. virdru kënnegen (kündigen) — hei hu mer néng Méint Wanter an dräi Méint (kee) Summer (Klage über die Witterung) — von Lohn- und Gehaltsempfängern gesagt: e gët op de M. bezuelt — et gët déi Kéier e laange M. (de M. kritt keen Enn — man muß sparen, weil zu Monatsbeginn zu viel Geld ausgegeben wurde) — 't as nach fréi am M., a keng Sue méi do — wou denks de hin, sou spéit am M. bei mech Sue froen ze kommen — alte Monatsnamen: Haartmount (Januar), Spiirkel (Februar), Lenzmount (März), Fréiléng (April), Mä (Mai), Broochmount (Juni), Hämount (Juli), Karschnatz (August), Hierschtmount (September), Wäimount (Oktober), Allerhelgemount oder Wantermount (November), Krëschtmount (Dezember); 2) «Monatslohn, -gehalt» — den dräizéngte [Bd. 3, S. 175] M. (als Sonderzulage) — bei schroffer Kündigung und sofortiger Entlassung: hei kriss de nach däi M. an da méchs de dech ewech!; 3) (Hüllwort) «Menstruation» — hatt huet säi M. — dafür auch: Besuch, Regel, Kiirmes, Fändel (s. d. sub b), séng aachtanzwanzeg Deeg, dat anert, as onwuel (s. d.).
Mount- -réideg M.: «Monatsrettich, Radieschen» — cf. Réideg; -rous F.: 1) «Monatsrose»; 2) «Bengalrose» (Wb.06).
Mountsgehalt M. u. N.: «Monatsgehalt».
Mous (Dim. Méis-chen — s. d.) N.: «Mus, Kohl» — (s. Kabes sub 1) zur Abgrenzung von Kabes - Mous; für Kohlarten s. Koul sub 1) — gréng M. (grüner Kohl, Wirsing) — gekrauselt M. (Wirsing) — sauer(t) M. (Sauerkraut) — séisst M. (Nösl.: gekochter Weißkohl, im Ggs. zu sauert M.) — M. amaachen (Sauerkraut einmachen) — M. mat Grompren as Tierteg (s. d.) — Ra.: ech zerräissen, haen dech zou M. (Kabes — s. d.) — ech maache Kabes a M. aus dir — im Wortspiel mit mouss (alte Form, 3. Pers. Sg. von mussen — müssen): M. as en haart Bouss oder: M. as gezwonge Kascht — beim Kartenspiel Zwécken (s. d.): ech gi M. (jeder Teilnehmer muß mitspielen, damit Beten entstehen — s. Beet) — Zussetz.: Äppel-, Brennessels-, Schlapp-, Spinat-, Wantermous.
Mous- -aasch M.. «Gärtner» (Spottbez.); -bidden F. — s. Kabesbidden — hues de d'M. opgemaacht? (wenn jem. einen übelriechenden Bauchwind streichen läßt); -blat N. — s. Kabesblat; -dëppen N. — s. -bidden; -faass N. — s. Kabesfaass; -gaart M.: «Kohlgarten» — Ra. (Echt.): sou woal ze Mout wi dem Hoas am M.; -hät N. — s. Kabeshät; -schaf F.: «Krauthobel, -schabe zur Sauerkrautbereitung» — s. Kabesmesser, -schrubbel, -huwwel, Schrotmesser; -stän, -steen M. — s. Kabesstän sub 2); -tucker(t) M.: 1) «Krautstampfer» (bei der Sauerkrautbereitung); 2) «Spottname für die Einwohner von Mutfort» — déi Moutferter Mousstuckerten.
mouschelen (lok.: Vianden) im Verbadj.: gemouschelt — g. Geschir (nicht zusammen passendes Geschirr) — cf. mauschelen sub 2).
Moutfert, -fort ON. — s. Muttfert.
Mouzelter M. — s. Modersäälchen, Mutz III.
mouzen trans. Verb.: «quetschen, drücken» (Ga).
Moyen (wie frz., Ton: 1 — Pl. Moyeñën) M.: 1) «Mittel, Vermögen» — hien huet kee M. méi — hien hätt d'Optriede nawell, wann hien d'Moyeñën hätt! 2) «Fähigkeit» — en huet nun eemol d'Moyeñën nët fir ze stodéieren.
Moyenne (wie frz.) F.: «Durchschnitt» — ech hun an der M. véierzeg (scil.: Ponkten), dat geet déck duer — an der M. gët dat nët schlecht — 't as eng gutt M. (ein guter Durchschnitt, auch: etwas Überdurchschnittliches) — mir sin an der M. mat sechzeg gefuer (mit sechzig Stundenkilometern).
Moz M: «Kinderleibchen» — s. Metzchen.
Mräch(en), Mréch(en) Variante zum weiblichen Vornamen Maria (s. d.).
Mrei — Variante zum weiblichen Vornamen Maria (s. d.) — in den Zussetz: -kätt, Mräkätt «Maria-Katharina»; -léin «Maria-Magdalena»; -leis, -lis(s) «Maria-Elisabeth»; | |