Mudder-mudder-Mudderafmudderäänsch(en)eleng-äänzegeleng-eenzegeleng-äerdséilenelengmudderäänsch(en)eleng-äänzegeleng-eenzegeleng-äerdséilenelengMudderbaachMudderbierMudderblummMudderbuchMudderbuedemMudderdéierMudderfillenMudderfluchmuddergottséile(che)nelengMudderhondMudderkrautMudderquiselMudderläifMudderoderMudderriefmudderschlaufanmudderschlechtMudderschlechtegkät-keetMudderschofMudderschraufMudderséilmudderséileneleng-séilechenelengMudderstackMuddertréiakel(s)MuechtMuechtMuedMuedebatz, Muerbatz, Muelbatz, -bëtzmuedebatzeg, -bëtzeg, -bësseg, muerbëtzeg, muelbëtzegmuedestéchegMuedeléinMuederapelMuedert, MoudertMueder(s)-, Muedersch-, MuedertsdagMuel-MuelgankMuelmillenMuelsakMuelsteierMuelbatzmuelbatzeg, -bëtzegMuelechtmuelenausmuelenMuelerMueltermuelzegmuën, muzenmuen(é)chmuerMuer, Mur, MouerMuer-MuerbuedemMuergänsMuergrondelMuerbelMuerbelsstroossmuerchegMuerdMuerdéiermuerdenMuer(e)gMuer(e)g-Muer(e)gknéchelchenMuer(e)gknéchelchenMuer(e)gschankMuer(e)gtaartMuer(e)gzoppMuergenmuerge(n)s, mueresMuerge(n)-Muere(n)--drëpp, MueresdrëppMuergeniessenMuergelandMuerges-Mueres-MuergesgebietMueresgebietMuergesgesankMueresgesankMuergeskaffiMuereskaffiMuergeskaffiMuereskaffiMuergesrackMueresrack | Mudder-/mudder- -af M.: «Dummkopf»; -äänsch(en)eleng, -äänzegeleng, -eenzegeleng, -äerdséileneleng Adj.: «mutterseelenallein» — dazu substantiv: Mudderäänschlegkät F. (C); -baach F.: «Hauptbach»; -bier N.: 1) «ähriges Christophskraut» (Actaea spicata) — dafür auch: Gëftschwanz (s. d.); 2) «Mutterkraut» (Pyrethrum parthenium); -blumm F. — s. Päischtrous; -buch F.: 1) «viel Samen tragende Buche»; 2) «Buche mit mehreren Stämmen, die aus einem Stock entspringen»; -buedem M.: «Mutterboden, fruchtbare Erde» — soubal d'Beem aus dem M. erauswëllen, gin se futti (aus der fruchtbaren Erde in den lehmigen Untergrund); -déier N.: «weibliches Tier»; -fillen N.: «weibliches Fohlen» — dafür auch: Mirfillen (s. d.); -fluch M.: «greulicher Fluch, Verwünschung» — z. B.: ech wëllt, ween dat elo war, deem géiwen zéngdausend Däiwelen, mat zéngdausend Zaangen d'Fett vun den Träipe räissen; -gottséile(che)neleng — s. -äänsch(en)eleng; -hond M.: «Hündin»; -kraut N. — s. -bier; -quisel F. — s. Äärzquisel — dafür auch: Aëverdréiesch (s. d.), Bousspredegesch, Eschaffott (s. d.), Patrenhinkel (s. d.); -läif M.: «Mutterleib» — wiirs d' am M. zou Schane gaangen (verduerwen — gräßliche Verwünschung). -oder F.: «Hauptader einer Quelle»; -rief F.: «Hauptstock der Rebe, von dem Ableger gebildet werden»; -schlaufan (Ton: 4) F.: 1) «Mäusegerste»; 2) «Ähre mit langen Grannen» — Kinderspiel: eine solche Ähre wird mit den Grannen nach außen zwischen [Bd. 3, S. 177] Haut und Ärmel gesteckt; die Ähre kriecht nun durch die Armbewegungen bis zur Schulter hinauf und ist schwer zu entfernen — auch kurz: Schlaufan (s. d.) genannt; -schlecht Adj.: «erzschlecht» — dazu: -schlechtegkät, -keet F.: «angeborene Schlechtigkeit»; -schof N.: «Mutterschaf» — dafür auch: Mëllechschof (s. d.) — cf. Alamm, Ä (Nösl.: Ai); -schrauf F.: «Mutterschraube»; -séil F. — in der Redewendung: keng M. (niemand) — s. d. folg.; -séileneleng, -séilecheneleng — s. -äänsch(en)eleng; -stack M.: 1) — s. -rief; 2) «Mutterstock der Bienen»; -tréiakel(s) M.: «Mutterharz, Galbangummi».
Muecht I (-ç-) — (Echt.: mO:xt — Mosel: Macht [wie hd.], Nösl.: -ç-) F.: «Macht» — dat steet nët a sénger M.
Muecht II F. — s. Miecht, Muerz.
Mued (kurz gespr. — Pl. Mueden, Dim. Miedchen — Echt.: Moad, Dim. Meedchen — Nösl.: Mad) M.: 1) «Made» (an der Mosel mit Artikel: de M. «der Heu- oder Sauerwurm») — Raa.: 't as em sou wuel wéi dem M. am Apel (am Kéis — er fühlt sich sehr wohl, auch: er hat ein Mädchen mit Vermögen geheiratet) — e stellt sech wéi de M. (er stellt sich ganz naiv, unschuldig) — ellen, faul, fett, knaschteg, voll, gräisslech, midd, sat ewéi e M. — wat en ellene, gräissleche M. (welch häßliche, auch übtr.: mißgünstige Person) — du deierleche M. (Schwächling) — verächtlich für deutsche Soldaten 1914, wegen der feldgrauen Uniform (in Lux.-Stadt): du koumen d'Mueden de Clausener Bierg erop — e fëscht mam M. (fischt mit der Fleischmade) — 't si Mueden an der Ham — déi wäiss Mueden an der Ham schueden nët esouvill wéi déi hoëreg — en hëlze M. (s. Holzmued); 2) «Borkenkäfer» — cf. Wuerm; 3) «Rotz» — s. Koz I sub 1) — Zussetz.: Flääsch-, Grompre-, Holz-, Kéis-, Piffmued.
Muedebatz, Muerbatz, Muelbatz, -bëtz M.: 1) «Wurmstich an einer Frucht» auch: «wurmstichiger Ausschnitt einer Frucht» (Wb.06); 2) übtr. (abfällig): «kleines Kind».
muedebatzeg, -bëtzeg, -bësseg, muerbëtzeg, muelbëtzeg Adj.: «wurmstichig» — lok. auch: wurembëtzeg, muelzeg (s. d.) — substantiv.: dat Muedebatzegt ësst een nët mat (den wurmstichigen Teil); übtr.: 2) «skrofulös» — cf. Hellech(t)smaangel; 3) «verderbt».
muedestécheg Adj.: 1) s. d. vor.; 2) für: Hautgoût (s. d. sub a, bei Goût — Bd II, S. 72).
Muedeléin (Ton: 1) weiblicher Vorname: «Magdalena» — s. Madeleine — Ra.: kräischen ewéi eng (Mrei-) Muedeléin — 't mécht e Gesiicht wéi eng M. (verweintes Gesicht).
Muederapel M.: «Apfelsorte» (Pomme Saint Louis — Wb.06 — bei Dicks, Manuskript: Medardusapfel).
Muedert, Moudert (Echt..: Modat, Weiswampach: Mëss — s. d.) männlicher Vorname: «Medardus».
Mueder(s)-, Muedersch-, Muedertsdag M.: «Festtag des hl. Medardus» (8. Juni) — Wetterregel: reent et M. een Abléck, da reent et sechs Wochen an engem Stéck — oder: véierzeg Deeg laang — lok.: wann et op M. reent, da gin d'Nëss falsch — cf. Maargréidendag.
Muel- -gank M. — s. Millegank; -millen F.: «Getreidemühle»; | |