| Musikant (Ton: 3) M.: 1) «Musikant» (oft pej., bes. im Pl.) — d'Musikanten (die Tanzkapelle, früher die fahrenden Musikanten); 2) (übtr. Pl.) «Bohnenspeise» — mir haten de Mëtteg Musikanten — cf. Béinchen — Zussetz.: Stadmusikanten.
Musiker, Museker (beide Ton: 1, kurz) M.: «Musiker» — dat as e gudde M.
Muskari, Miskari M.: «Traubenhyazinthe» — s. Müskstack sub 2).
Muskat M. — s. Mëskot sub 2), Moschketeller.
Muskéit (lok.: Moskéit) F.: 1) «Muskete» (altes Gewehr); 2) (spaßh., lok.) «Muskel» — wat huet deen do Muskéiten!
Muskel F. und M.: «Muskel» — stramm, déck, zolitt Muskelen — deen huet der (e puer) Muskelen! — in der Sportspr.: Muskelkueder, Muskelkater M. — wie hd.
muskeléiert (lok.: Vianden) Adj.: «muskulös».
Müskstack M.: 1) «Gauklerblume» (Mimulus moschatus); 2) «Traubenhyanzinthe» — cf. Muskari.
Muss M. — s. sub mussen.
Mousse (wie frz.) I M. und F. 1) «Schaum» (von Bier, Seife usw.) — de Béier hält de M. nët; 2) «Schaumgummi».
Mousse (wie frz.) II (lok. SW., etwa Rodingen) M.: «Laufbursche, Handlanger» — en as M. op der Schmelz.
moussen (ou = u) Adj.: «aus dem Gewebe Nylon-Mousse» — mousse Strëmp.
mousséieren (ou = u) intr. Verb.: 1) «schäumen»; 2) «perlen» — s. krällen sub 1).
mousseux (wie frz.) Adj.: «schaumig» — dazu: Vin m. (Schaumwein) — eng Fläsch M.
musselen intr. Verb. (unpers.): «nieseln, fein regnen» — cf. fiselen.
Muss(e)lin (Ton: 1) M. — s. Mossléng.
mussen, missen Modal-, Hilfsverb.: «müssen» (s. Ltb. 110/111 — LSA Karte Nr. 166 — müsst, 2. Pl. — BGra S. 73) — Konj.: Ind. Präs.: ech, du, hie muss, mir, si mussen, missen, dir musst, mutt; Ind. Prät.: ech musst, Nösl.: mutt, veraltet: mousst; Konj. Prät.: ech misst, Nösl.: mitt, mutt; Part. Prät.: musst, mutt, gemusst; in Verbdg. mit einem Infinitiv meist: [Bd. 3, S. 185] mussen, missen, auch: mussten — ech hat et musse, misse, musste maachen — Zwang, Notwendigkeit: Ra.: m. (mouss) as eng haart Bouss — m. as eng batter Pëll — Spaass muss sin — wat muss sin, muss sin oder: wat si muss, muss sin — wat muss sin, doranner muss een sech ergin — 't as grad wéi wann et esou misst sin — dat hätt jo alt nët misse sin, et hätt nët grad miss(t)e sin (höfliche Annahme einer Einladung, eines Angebotes, auch: dieses Unglück, diese Krankheit hätte ausbleiben dürfen) — muss de eppes din, dann donk et gär — 't muss ee (nëmme) stierwen, soss näischt — ech muss goen a wa Picken an Hägafele (al Frae) géife falen — wëlls de nët, da muss de — era muss en, a wann der Däiwel en Af géif — gewëss, gär, wann ee muss — muss de lo heem goen? — mir mussen elo goen, fortgoen, fortlafen — du has nët missen dohinner goen — si hu misse verkafen — ech hat mussen doheem bleiwen — mir mussen (missen) durech de Bësch goe fir heem ze kommen — de Mënsch muss och Fleesch hun, nët nëmme Brout eleng (spaßh. Anlehnung an die Bibelworte: nicht vom Brot allein lebt der Mensch) — en huet misse kommen — sou huet et misse kommen — du muss dech e bëss-che gedëllen — d'Meedchen huet sech misse bestueden — ech hu misst alles héieren — ech hu misse stënterlech bei den Dokter (gon) — Nösl.: hä mutt bei den Dokter gon — du muss stallhalen, of s de wëlls odder nët — et mengt een awer grad et misst een an e Greef lafen, aus der Haut fueren — 't mengt een, 't misst ee katzen, baschten, draschloen, sech op de Kapp setzen — hei as sech näischt ze m. — du muss et elo anescht maachen (neu anfertigen, auch: dich anders dazu stellen) — ech muss emol nokucken (nachsehen, nachprüfen) — — ech hu misse laachen — et muss ee jo laachen (die Sache ist lächerlich) — ech hätt misst laachen, a wann en sech e Läd ugedon hätt (so komisch war es) — dat hätts de miss(t)e gesinn! — du häss d'Bouwe misse gesinn, wéi s'aus dem Bësch koumen, du häss se nët méi kannt, sou knaschteg woren se — wat muss een nët alles héieren a gesinn! — a wat (betont) muss ech gesinn? — beim Spiel: wie muss? — ech muss (spillen, halen usw.); — Wahrscheinlichkeit: dat muss dach bal wouer sin — déi Geschicht do muss nët wouer sin — e muss schlecht dru gewiescht sin — si muss wuel bis op Paräis gelaf sin — et muss dach awer nët esou uerg gewiescht sin — et muss dach bal een him et gesot hun — Einschränkung: dat glewen ech nët, dees ech misst et selwer gesinn hun — ech misst da krank sin, datt et nët anescht géing — et misst da sin, datt et nët anescht wir — ech misst mech dann awer al versinn hun — dat misste mer emol gesinn! — Wunsch: esou en Zodi misst verbuede gin — wann s de déi Aarbecht méchs, miss de glat nët fautelen; — ein Bedürfnis verspüren (austreten müssen): ech hu gemengt ech misst, ech musst awer nët — ech muss (scil.: ausgoen) — in der Schulspr., der Lehrer zum Kind: muss de? — die Mutter zum Kleinkind: muss de Pipi (man)? — ech hu musst (ausgoen), do wor näischt ze man — substantiv.: Muss M.: «der Zwang, das Muß» — et as kee M. (derbäi) — hei as kee (preisesche) M. — Raa.: M. (Mouss) as Gringspeis (mit Anspielung auf Mous = Mus) — M. as gezwonge Kascht — M. as eng haart, batter Noss — cf. sub mussen, Mussesaach.
Muss- -bän, -been N.: «Zwang» (eigtl. Muß-bein, Zwang, auf einem Bein zu stehen; wohl der Schulspr. entnommen, Strafe: auf einem Bein stehen, dazu Arme in Kreuzstellung mit leichtem Gewicht in den Händen) — dat as om M. (C); -läd, -leed N.: «das unabwendbare Leid, das jeden einmal trifft» — den Doud as an all Familjen ent M.; -preiss M.: «Mußpreuße» (Lothringer nach 1870 bis 1918); -(e)saach F.: «Zwang, Zwangssache» — et as keng M. — Zusatz: nëmmen d'Stierwen as eng — bei deem Meedche war et eng M. — cf. Stréibestiednes.
Mousseron (wie frz.), Musserong M.: «Bezeichnung für verschiedene Pilzarten» — bes. a. «Maischwamm» (Mousseron de la Saint-Georges); b. «Knoblauch-Schwindling».
Moustache (wie frz., Ton: 1) F.: «Knebelbart, Schnurrbart».
Muster N.: 1) «Warenmuster, Ansichtsstück» — mir hun nëmmen e puer Must(e)ren hei vun deer Wuer — an der Fënster läit e M. vun deem, wat ech gär hätt; 2) «Vorlagemodell» — mir hun dat Kleed nëmme fir M. hei — waart, ech gin der mäi Pullover fir M.; 3) «Musterzeichnung» (die [Bd. 3, S. 186] sich wiederholende Zeichnung auf Tapeten, Teppichen) — d'Must(e)re vun där Tapéit sin näischt fir an e Schlofzëmmer; 4) übtr.: «Vorbild, Ideal» — dat as e M. vun engem Jong (Kand) — du kanns der e M. un dem Jhang huelen — deen do, deen hun ech ëmmer als (fir) M. vu ménger Mamm vir Ae gehale kritt, dofir kann ech en haut nach nët brauchen — cf. Stuel, Mid(d)el, Modell, Moster — Abl.: Gemusters N. — Zussetz.: Stréckmuster.
Muster- (Warenmuster) -buch N.: «Tapetenmuster-Kollektion»; -koffer M.: «Koffer mit Musterwaren»; -kollektioun F.: «Mustersammlung»; -mapp F.: «Mappe mit Musterwaren». -stéck N.: «Musterstück»;
Muster- (Ideal, Vorbild — alle Ton: 1) -betrib M.: «Musterbetrieb»; -jong M.: «vorbildlicher Junge»; -kand N.: «vorbildliches Kind»; -mann M.: «vorbildlicher Mann»; -meedchen N.: «vorbildliches Mädchen»; | |