LWB Luxemburger Wörterbuch
 
Naschel bis Nationalkränkt (Bd. 3, Sp. 195a bis 196b)
 
Naschel F. — s. Naschelesch.
 
nascheleg Adj.: 1) «naschhaft, naschsüchtig» — du klengt, naschelecht Meedchen — du hues nun awer eng n. Zong — bas de rëm n.?; 2) «zum Naschen reizend, lecker» — esou e léift, naschelecht Meedchen, et kënnt een dra bäissen — d'Kätti huet esou eng n. Mailchen (Mäulchen).
 
Naschelegkät, -keet F.: «Naschhaftigkeit».
 
naschelen trans./intr. Verb.: 1) «naschen» (Süßigkeiten) — hien huet ëmmer eppes an der Täsch fir ze n.; 2) (übtr.) «schmusen, kosen» — e wollt ëmmer bei d'Kätti n. goen, e koum awer nët un — Abl.: Genaschels N.: 1) «häufiges Naschen» — mat deem G. verdierfs de der de Mo; 2) «Naschereien» — hatt gët all séng Suen ewech (aus) fir G. — dat as keen Iessen (Essen), dat as nëmme G.
 
Nascheler M.: 1) «Nascher, Genießer von Süßigkeiten, feinen Getränken»; 2) (scherzhaft) «Schmuser, (zudringlicher) Liebhaber» — wat geet deen alen N. dann nach bei déi jong Fraleit sichen?
 
Naschelesch F.: «Näscherin» (Frau, die Süßigkeiten liebt) — du, kleng N. (du Naschkätzchen).
 
Nascht I N.: «Nest» — s. Ascht sub 1 und 2) — Raa.: engem an d'N. hauchen (jem. die Freude an etwas verderben) — et as een ewéi e Vull, deen aus dem N. gefall as (ein lebensfremder, untüchtiger, auch: schwächlicher Mensch — cf. Zwadder) — spaßh.: wa mer d'Äer (Eier) giess hun, da bake mer d'N. — e geet a friem Näschter leën (von einem untreuen Ehemann); übtr.: 2) a. «das Daheim, Zuhause» — d'Kanner hun hiirt (waremt) N. verluer (ihr Heim verloren beim Tode der Eltern) — e gutt, e waremt N. (trautes Heim) — dee krut d'N. warem gemaacht (hat ein reiches Mädchen geheiratet); b. «Bett, Schlafstelle» — lo geet et an d'N. (ins Bett) — Kinderreim: engt N., 't as voll gefascht (Bondorf) — Zussetz.: Dabos-, Hénger-, Kueben-Vullennascht (s. d.).
 
Nascht- N. — s. Aschtä (oft aus Gips, daher lok.: Gapp(en)ä — cf. gappen Ä); -kaul (lok.: Nast-, Nëstkaul) F.: «Nacken» — cf. Ascht sub 3), Akaul bei Ak sub 2) — cf. Krazkaul, Laiskaul. -quak(ert) M. — s. Aschtquak(ert).
 
Nascht II M.: «Neid» — in der Ra.: den N., de Gascht (s. d.) an de Grand (s. d.) sin de Leiden hir Haaptkrankhäten — cf. Näid.
 
naschteren I refl. Verb.: «sich heimisch machen, einnisten».
 
naschteren II — s. nast(e)ren.
 
Naschterkapp M. — s. Nasteraasch.
 
Nass, Nësch(t) F.: «Nisse» — dafür auch: Naster (s. d.).
 
Nassauer M.: 1) «Nutznießer, Zechpreller»; 2) «saurer Wein» (aus einem Wortspiel entstanden: en as sauer — Jahrgang 1898, der größte Teil der Ernte war durch den Sauerwurm zerstört worden). [Bd. 3, S. 196]
 
nassaueren intr. Verb. — wie hd. (s. Nassauer sub 1).
 
Naster (lok.: Nëscht, Nëschter, Pl. Naster(en)) F.: «Nisse» — en huet de Kapp voll N. — de Kapp as än N. an elauter — spöttischer Zus. wenn jem. mit seinem Besitz prahlt (lok.: Echt.): oani d'Nasteren an di klän (scil.: Lais) — cf. Nass.
 
Naster- -aasch, -fuerz, -kapp, -tinnes M. — s. Nasterer. -kaul F.: «Nacken» — cf. Akaul, Naschtkaul, Laiskaul, Krazkaul.
 
nast(e)reg (Echt.: nast(e)rig, nasterisch) Adj.: 1) «greinerlich, schlecht gelaunt» — du nasteregt Déngen do (etwa die Mutter zum Kind); 2) «zänkisch, kleinlich, neidisch» — n. a knastereg; 3) «verkümmert, unansehnlich» (Pflanzen) — 't as esou en nasteregt Gedéngels am Bësch; 4) (lok.: Waldbillig) «vorlaut, vorwitzig».
 
Nasteregkät, -keet F.: «Genörgel» — cf. Genasters.
 
nast(e)ren intr. Verb.: «nörgeln, kleinlich, böswillig bekritteln» — kertjëft, du hues awer un alles ze n. an ze schnuddlen — cf. knaschten sub 2), knastig — Abl.: Genasters N.: 1) «zwittrige, krüppelhafte Pflanzen»; 2) «böswilliges, törichtes Gerede»; 3) «Zänkerei».
 
Nasterer M.: «Nörgler, kleinlicher Mensch» — cf. Nasteraasch.
 
Nat, Natz, Naz männlicher Vorname: «Ignaz» (s. d.).
 
Natali (Ton: 1), Natti, Nattli, Nattchen, Nättchen weiblicher Vorname: «Nathalie».
 
natiirlech (Nösl.: natirrlich) Adj./ Adv.: 1) «naturgetreu, dem Vorbild ähnlich» — d'Bild as ganz n. geroden; 2) «unverstellt, naturecht, zwanglos» — d'Kand schwätzt sou n. — du hues schéin n. Zänn — je nach der Bet. auf dem Subst. oder dem Adj. ergeben sich verschiedene Bedeutungen: all Mënsch huet n. Zänn (bet.), awer nët ëmmer n. (bet.) Zänn (jeder Mensch hat selbstverständlich Zähne, aber nicht immer naturechte Zähne) — ech hu Quetsche giess, si woren n. (bet.) séiss (ich habe Zwetschen gegessen, sie hatten — in diesem Stadium der Reife — natürliche Süße) — en natiirlecht Mëttel (Naturheilmittel) — natiirlechen Hunneg (usw. — im Ggs. zu chemisch «verbesserten» oder erzeugten Waren); 3) (mit starker Betonung auf den zwei ersten Silben: «es war nicht anders zu erwarten, daß . . .») «selbstverständlich, begreiflicherweise, gewiß» — ech hun n. jo gesot — 't as elo n. warem hei bannen, well mir hun e gutt Feier gemaacht — wéi dee mech ugeranzt huet, sin ech n. rose gin; 4) substantiv.: 't as eppes Natiirleches (naturbedingtes, den Gesetzen der Natur entsprechendes Geschehen).
 
Natiirlechkät, -keet F.: «Natürlichkeit».
 
national Adj.: «national».
 
National- -équipe (wie frz.) F.: «Nationalmannschaft» (Sportspr.); -faarwen F. Pl.: «Landesfarben»; -held M.: «Nationalheld» — de blanne Jhang (Johann der Blinde) as eisen N.; -houfert M.: «Nationalstolz»; -hym F. — s. -lidd; -kränkt F.: «nationale Krankheit» — d'N. fir e Lëtzebuerger as de Mond ënner Friemen nët op- an doheem nët zouzekréien.

 

Eingabe
Wörterbuchtext:
Stichwort:
 
  

 

© 2010 - Projekt LexicoLux des Laboratoire de linguistique et de littératures luxembourgeoises der Universität Luxemburg, in Kooperation mit dem Kompetenzzentrum für elektronische Erschließungs- und Publikationsverfahren in den Geisteswissenschaften an der Universität Trier
Hinweis zum problematischen Wortgut