LWB Luxemburger Wörterbuch
 
Nourrice bis Noviziat (Bd. 3, Sp. 230a bis 231a)
 
Nourrice (wie frz., Ton: 1 — lok.: Nuris) F.: 1) «Amme» — abweisend: ech sin déng N. (dach) nët (ich habe nichts mit dir zu schaffen) — mat esou eppes kann een eng N. verféieren, sou gutt as et; 2) «Ammenpflege» — e Kand bei (Wb.06: an) d'N. gin — an N. säin (C) — dee war bei der Dommhät selwer an N.
 
Nouspelt ON.: «Nospelt» — Dorf und Gemeinde Nospelt, Kanton Capellen — 335 — déi Nouspelter Lämtrëppler, Péckvillercher (Spottname für die Einwohner von Nospelt, wo früher Töpfer ihr Handwerk ausübten und den Lehm, die Töpfererde weich und schmiegsam traten) — merrja, N., wou läit Kielen (Kehlen ON. — sinnloser Ausruf, in Simmern belegt) — cf. baken.
 
Nout I (Echt.: Nutt, Pl. Néit, Nösl.: Nuckt) F.: 1) «Not, Elend» — Spww.: d'N. kennt kee Gesetz, kee Gebott — N. as der Léift hiren Doud (C) — Raa.: wann d'N. am gréissten, as d'Hëllef am noosten — d'N. deet den Alen dreiwen (Not treibt zu allem, zwingt alte Leute zu übermenschlichen Anstrengungen) — aus der N. e Verdéngscht maachen — et as vill N. an der Welt — si sin elo aus aller N., aus der N. (es geht ihnen wirtschaftlich besser, auch: sie sind gestorben) — an Néite sin (in Nöten sein) — N. leiden — deen huet keng N. (ihm geht es gut) — wat mécht een nët alles an der N.! — en Apel an der N. — lok. Echt.: wann Nutt oa Man gët (kënnt — wenn die Not groß wird); 2) «Mühe, Sorge» — en hat séng Léif N., fir déi Häerd Kanner opzezillen, wéi d'Fra em ewechgefall wor — et huet ee séng léif N. dermat — e koum alt esou mat neleger (knapper) N. duer (er schlug sich mit Mühe durchs Leben) — et geet op der N. eraus (es reicht gerade noch hin — cf. Nuef) — übtr.: zur Nout gekleet sin (dürftig gekleidet sein, auch: nicht fertig angezogen sein) — 't huet keng N. (es eilt nicht) — 't huet keng N., datt s de mech mat op d'Kiirmes héils (es ist nicht zu befürchten) — 't huet keng N., datt en engem eppes matgéif — Ausruf: ëm déi äneg, äänzeg N. (um Himmelswillen) — Zussetz. (verstärkt): Heckenout; 3) «Notdurft» — séng N. maachen — ech hat ëmmer sou eng N. om Darem (Drang zum Stuhlgang); 4) «Notfall» — zur N. (im Notfall).
 
Nout-/nout- -ausgank M.: «Notausgang»; -bréck F.: «Notbrücke»; -brems F.: «Notbremse» — spaßh. zu einem Kind: zéi d'N. (lauf nicht so schnell); -behollef M.: «Notbehelf»; -daf M.: «Nottaufe» — s. Géidaf; -fall M.: «Notfall»; -hëllefer M. Pl.: «Nothelfer» (die vierzehn hl. Nothelfer: Blasius, Dionysius, Erasmus, Ägidius, Cyriakus, Achatius, Georgius, Eustachius, Pantaleon, Christoph der Riese, Vitus der Knabe, Barbara, Margaretha, Katharina) — iron.: de fofzéngten N. (der Überflüssige) — cf. dat fënneft Rad um Won; -holz N.: 1) «Notholz» — in dem alten Rechtsbegriff: Nout- an Doutholz (Nutz- und Fallholz); 2) «Probeholz zum Fugen»; -kléi M.: «Inkarnatklee» — dafür auch: russesche Kléi (s. d.); -ligen F.: «Notlüge» — dafür auch: wäiss Ligen; -räf, -reef M.: «Notreifen» (Winzerspr.: verstellbarer Reifen, der im Notfall einen gesprungenen Faßreifen ersetzt, damit der Wein nicht ausläuft); -rank M., -schlaf N.: «Notring, offenes Kettenglied» — cf. Glidd sub 1); -stall M.: «Notstall» (durch Querbalken verbundene Eckpfosten, Vorrichtung des Schmiedes zum Beschlagen der Pferde und anderer Zugtiere) — du gehéiers an en N. (zu einem wütenden Menschen); -stopp M.: 1) «Lückenbüßer» — bei deem flotte Meedche wëllt ech nawell N. sin; 2) «Notnagel» (Wb.06); -wenneg, -wendeg Adj./Adv.: «notwendig» — e noutwennegt Iwwel — sou n. wéi d'deeglecht Brout — 't wir jo nët n. gewiescht — cf. néideg; [Bd. 3, S. 231] -wennegkät, -wendegkät F.: «Notwendigkeit» — en huet d'N. dervun nët agesinn; -wier F.: «Notwehr».
 
nout Adj.: «not» — wann et n. dät, da si mir do — cf. not.
 
Nout II (Echt.: Nutt) F.: 1) «Note» (Musik) — e spillt ouni Nouten (ohne Noten, auch: ohne Notenkenntnis) — e ka keng dräi Noute liesen, an e wëllt en dichtege Musikant sin — ech kann d'Noute liesen, awer nët sangen — wat hun déi eppes gespillt, et war keng richteg N. derbäi — übtr.: e gouf no allen (den) Nouten zerschloen (derb durchgeprügelt) — ech hun him et geblosen, an dat no den Nouten — ech hun em et no den Noute lafe gelooss; 2) (im Pl.: Nouten) «Musik, Partitur» — wien huet d'Noute gemaach (geschriwwen)?
 
Noute(n)- -blat N.: «Notenblatt» — si hun him d'Nouteblieder durechernee gehäit (sie haben ihm einen Streich gespielt); -heft(chen) N.: «Notenheft(chen);» -pabeier M.: «Notenpapier»; -pult N.: «Notenpult»; -stänner M.: «Notenständer».
 
Nout III (lok.) F.: «Nute» — s. Nutt I.
 
Nouthuwwel M. — s. Nutthuwwel.
 
Noutem ON.: 1) «Nothum» — Dorf der Gemeinde Mecher, Kanton Wiltz — 94; 2) «Nothomb» — Dorf in der belgischen Provinz Luxemburg — B 10.
 
noute-neleg Adv.: «knapp, kaum» — s. neleg.
 
Nouzen Pl. — s. Nauzen.
 
nouzen (veraltet, lok.: Echt.) trans. Verb.: «zurechtweisen, rügen» — än ordentlich duerch-n. — Abl.: Genouz N.: «andauerndes Rügen» — seines G. säin ich sat wi d'Kaz der kaler Eerbëssen (s. Ierbës).
 
Nouzereien Pl.: «kleinliches Kritisieren, ungerechtes Anklagen»,
 
Noviz, M., Novice (wie frz.) F.: «Novize, Novizin» — dazu: Noviziat N.

 

Eingabe
Wörterbuchtext:
Stichwort:
 
  

 

© 2010 - Projekt LexicoLux des Laboratoire de linguistique et de littératures luxembourgeoises der Universität Luxemburg, in Kooperation mit dem Kompetenzzentrum für elektronische Erschließungs- und Publikationsverfahren in den Geisteswissenschaften an der Universität Trier
Hinweis zum problematischen Wortgut