paPaPasPas-du-toutPaangech, Pangkech, Pangkuch, Pangkouch, Panech, Pan(e)kuchPaartPaartPaartPaartegeldPaaschenterhaffpaassPabeier, Pobeier, PopeierPabeierenGepabeiersPabeier-Pobeier-PabeierbiergPobeierbiergPabeierblummPobeierblummPabeierbuttéckPobeierbuttéckPabeierfabrekPobeierfabrekPabeierfabrekPobeierfabrekPabeiergeschäftPobeiergeschäftPabeiergeschäftPobeiergeschäftPabeiermesserPobeiermesserPabeiermillenPobeiermillenPabeierpäipelPobeierpäipelPabeiersakPobeiersakPabeiersammlungPobeiersammlungPabeierschéierPobeierschéierPabeierschnëppelPobeierschnëppelPabeierspäicherPobeierspäicherPabeierstoppPobeierstoppPabeiertutPobeiertutpabeieren, pobeieren, papei(e)renPachpachenGepachsPachertpachroutpachschwaarzPachtPackéitPackéit-postPackéitwonpacken, pakenPackwonPadPadattenPadett(er)cherPadettéi, BadettéiPaddelPaddelbootpaddelenPademPafPafe(n)-PafebegierlichkätPafekeetPafebippercherPafendallPafendallPafefrësserPafegeméchPafeguttPafenhaassPafenhittchenPafekannerPafekënnercherPafemillenPafesakPafeschéng(el)chenPafeschwitzPafestéckPafentäschPafenzirkpafegPafegkät, -keetpaffpaffPaffpaffenPaffertpagare | pa Interj.: «pa» (Ausruf — abweisend) — cf. ba, papperlapapp.
Pa M.: «Vater» — cf. Papp, Pappa — Zussetz.: Bopa.
Pas (wie frz.) M.: 1) «Schritt» — Ra.: dee léieren ech de P. (den werde ich mir vornehmen); 2) a. «Tritt» (Turnerspr., Mil.) — de P. schanjhéieren (Tritt wechseln) — de P. markéieren (auf der Stelle treten); b. «Tanzschritt» — en neie P. danzen — cf. Padettéi.
Pas-du-tout (wie frz.) — in der Ra.: P. as Gromprenzopp, rien-du-tout as näischt drop.
Paangech, Pangkech, Pangkuch, Pangkouch, Panech, Pan(e)kuch (Pl. Paangécher, Pangkuchen, Panécher, Pan(e)kuchen — Var. Nösl.: Pangkich, Wiltz: Pangisch, Pratzertal: Paungkech, Bondorf: Poongkech, Westen: Panich) M.: 1) «Pfannkuchen» — weesse P. (aus Weizenmehl) — wëlle, wëll P. (aus Heidekornmehl) — Gromprep. (aus geschabten Kartoffeln) — e Gesiicht ewéi e P. (Vollmondgesicht) — Raa.: engem de P. versalzen (versengen — jem. einen üblen Streich spielen) — spaßh.: an där Gaass gin d'Paangecher nëmmen op enger Säit gebak (weil in dieser Gasse nur auf einer Straßenseite Häuser sind) — P. as Freideskascht (Freitagskost) — hot dir Pangischer an de Lächer? (lok. Wiltz, zu jem., der die Tür nicht schließt) — géi, hänk e Poongkech bei d'Sonn (lok. Bondorf, bei großer Hitze) — Folkl.: e krut de P. gebak (er wurde als Freier, Liebhaber abgewiesen — cf. Ä sub 1), Noss) — fréier kruten d'Kanner d'Fuesent (s. d. sub 3) P. gebak, haut mussen et Kichelcher sin — Kinderreim: (Var. Bondorf): Hari Bomm / schlou déng Tromm — wann ech roufen, da komm / wann ech Poongkech baken, da bleif dou — Sagwörter: du solls déng Feinde gär hu, sot de Paschtouer, mä bak hinne kee P. — ech ka méng Fanger nët dreckeg hun, sot de Mann, mir haten dach virgëschter eréischt P. (Syrtal) — Zussetz.: Houerepaangech (s. d.); 2) «Gefängnis» — e sëtzt elo am P. — si hun en an de P. geféiert; 3) «Mißlichkeit, Bedrängnis» — lo leie mer am P.
Paart I ON.: «Parette» — Dorf in der belgischen Provinz Luxemburg — B 8.
Paart II (phV. Luxemburg-Stadt: Puert, Wiltz: Poort, Nösl.: Puoort, Wösl.: Puäärt — Pl. Paarten, Puerten, Poorten, Puoorten — Dim.: Päertchen, Piertchen, Peertchen, Piäärtchen, Puäärtchen — cf. Ltb. 38) F.: 1) «Tor, Stadttor, Pforte» — veraltet, lok. Wortspiel (Wb.06): wéi ech bei d'Paart (Stadttor) koum, wor d'Puert zou (sagte das Dienstmädchen vom Lande zu seiner Herrschaft) — an der Paart huet ee soss missen Oktroi bezuelen — gläichens der Puert (bei Toresaufschluß, Toresschluß — Ga) — d'grouss P. gët opgemaacht (veraltet in der Pennälerspr. des Athenäums Luxemburg: es wird ein Schüler entlassen) — de Jhang sëtzt op der Fabrek an der Paart (ist Pförtner) — d'Schwëster aus der P. (Klosterpförtnerin) — Namen der Stadttore in Zussetz.: Diddenhuewener-, Nei-, Pittesch-, Schléissepaart (in Luxemburg-Stadt) — Lëtzebuerger-, Veiannerpaart (in Echternach) — Hausname: a Puerten, a Paarten; 2) a. «Torgeld, Stadtzoll» — du muss dofir P. bezuelen; b. «Oktroistelle» — Zussetz.: Éier-, (Éierepuert), Scheierpaart.
Paart III M. — s. Part, S. 314.
Paartegeld N.: «(früherer) Stadtzoll, Oktroi» — P. bezuelen.
Paaschenterhaff Hofname: «Paschetterhof» (auf der Flur Paaschent gelegen, heute nur mehr Fln.).
paass (Nösl.: pass) Adv.: «passe» — in den Raa.: ze (zu) p. kommen, goen, sin — du kënns mer lo grad zu p. (gerade recht, zur rechten Zeit) — e geet him ëmmer ze p. oder deen as him zou p. (er sucht ihm zu gefallen, um einen Vorteil zu erlangen) — cf. hd. zupaß, zu paß.
Pabeier, Pobeier, Popeier (phV.: Papaër, Papäier, Pabeër, SW.: Pabäer, Nösl.: Papeier) M. (lok. Osten: N.): 1) a. «Papier» — décke, dënne, duerchsiichtege, faarwege, haarde, mëlle, raue, flaache (Ga — ungestempeltes) P. — Spw.: de P. as gedëlleg (geduldig) [Bd. 3, S. 306] — et huet ee schon op schlechtere(m) P. geschriwwen (man hat schon Schlechteres gehabt, auch obsz.) — dat as esou dënn ewéi P. — e Blat, Block, Bou P. — eng Fatz, eng Flaatsch P. (Papierfetzen) — eng Roll P. — eng Schnëppel P. (Papierschnitzel) — lee der eng Schnëppel P. an d'Buch (als Merkzeichen) — aus P. kréien d'Kanner Hinnercher, Schmuelbre, Schëffer a soss Saache gemaacht — e kritt näischt zu P. (er ist nicht schreibgewandt); b. «Papierhülle» — e fréiss de Schockela mam P. — spöttisch auf die Einwohner von Düdelingen: déi Didelénger iessen de P. a se werfen d'Karmell ewech; 2) «(amtliches) Schriftstück» — ech hun e P. vun der Gemeng kritt (eine amtliche Mitteilung) — mir mussen dat zu P. bréngen (einen Akt anfertigen lassen, schriftlich festlegen) — ech hun et um P. (habe es schriftlich) — wa mir et bis um P. hun, da si mer gewonn; 3) nur Pl.: Pabeieren «Ausweispapiere» — ech hun all méng P. (méng P. all) an der Rei — da weist mer mol Är P. — ech hu méng P. (Autosp.) vergiess (Führerschein, Versicherungsquittung, Steuerquittung); 4) a. «Wertpapier» — deen huet Pabeieren op der Bank — d'Pabeiere falen, klammen — en huet séng Suen all a Pabeieren ugeluegt; b. «Papiergeld» — s. Pabeiergeld; 5) «Tapete» — Abl.: Gepabeiers N.: «Papierkram» — dafür gelegtl.: Paperasse (wie frz.) — Zussetz.: Autos-, Blumme-, Botter-, Dréck-, Filter-, Filtréier-, Fusch-, Gebääss-, Geld-, Glas-, Hauch-, Holz-, Kabinees-, Kalkéier-, Karmelle-, Klätsch-, Klief-, Klomp-, Kopis-, Krepp-, Kréibänks-, Lësch-, Lompe-, Pak-, Paus-, Pech-, Pergament-, Pla(a)tsch-, Poss-, Sak-, Schäiss-, Schikris-, Schmirgel-, Schockelas-, Schreif-, Seide-, Sëlwer-, Stempel-, Stréi-, Toilette-, Zeeche-, Zeidongs-, Zigarettepabeier.
Pabeier-/Pobeier- -bierg Stellenbez.: «Papierberg» (bei Luxemburg-Stadt); -blumm F.: 1) «Strohblume» (Xeranthemum annuum); 2) «Papierblume»; -buttéck M.: «Papierladen, -geschäft» — dafür auch: Papeterie (wie frz.); -fabrek F.: «Papierfabrik»; -geld, Pabeieregeld N.: «Papiergeld» — Ggs.: Haartgeld (s. d.); -geschäft N.: «Papiergeschäft»; -kuerf, Pabeierekurf M.: «Papierkorb»; -messer N.: «Brieföffner»; -millen F.: «Papiermühle»; -päipel M.: «Haarwickel aus Papier» — cf. Papillotte; -sak M.: «Sack aus Papier»; -sammlung F.: «Papiersammlung»; -schéier F.: «Papierschere»; -schnëppel F.: «Papierschnitzel»; -späicher M.: «Trockenplatz des Papiers in der Papiermühle» (Ga); -stopp M.: «Stöpsel aus Papier»; -tut F.: «Papierdüte» — den Zëment gët haut a Pabeiertute geliwwert, soss wor en a Säck.
pabeieren, pobeieren, papei(e)ren Adj.: «papieren» (aus Papier) — e pabeiere Koll (Kragen) — p. Nuesschnappecher, Zerwéiten.
Pach M. und F.: 1) «Flicklappen, Flicken» — bes. in der Ra.: besser (e) Pach ewéi (e) Lach (besser schlecht geflickt als zerrissen) — hatt huet eng Pach op d'Lach gesat; 2) (nur F.) «unordentliche Dienstmagd».
pachen trans. Verb.: «schlecht, ungeschickt flicken» — déi Mauer as nëmme gepacht — Zussetz.: zerpachen — Abl.: Gepachs N. — cf. pechen.
Pachert M.: «Stümper» — cf. Pechert, Fuscher(t).
pachrout Adj.: «grellrot».
pachschwaarz (lok. Esch: pachouljeschwaërz, Echt.: pacholijeschwoarz, Wellenstein: pachhollejeschwaarz, Grevenmacher: pachhuelejeschwoarz) Adj. — s. pechschwaarz.
Pacht (Nösl. -ç-) M. — s. Puecht.
Packéit N. — s. Pak — dazu: | |