LWB Luxemburger Wörterbuch
 
Panz bis Pappendäl (Bd. 3, Sp. 312b bis 314a)
 
Panz (phV. cf. LSA Karte 2) [ganz], Pl. Pänz, Dim. Pänzchen — Pl. Echt.: Pënz, Dim. Pënzchen) F.: 1) «Pansen, erster Magen der Wiederkäuer» — d'P. as fir Kuddelfleck ze maachen — d'Kou huet d'P. opgelaf; 2) (übtr. derb) «Wanst, Magen, Leib, Bauch» — wat huet deen eng P.! — eng P. ewéi eng Bauchbidden — der Däiwel mag deem d'P. ewechschleefen! (er hat sehr viel gegessen) — Verwünschung: der Däiwel huel (hëlt) der d'P. — deen daagt (dem Däiwel) an der P. näischt — deen huet der Däiwel an der P.! — hues de keng Schimt an der P.? — du domm P. do! — du verfroosse P.! — hie kennt nëmme séng (bet.) verfroosse P. — hien as sénger P. kee schlechten Här — en as sénger P. getrei — en huet sech d'P. (eng P.) voll gefriess, an du as e gaang — lo hu mer d'Pänzchen erëm gefëllt — si haten sech eng P. voll gesoff, et hätt ee kënnen eng Séissel op hirem Nuebel klappen — en huet sech d'P. schwenke gelooss (er hat sich freihalten lassen) — deen huet all Dag d'P. voll (ist betrunken) — en huet d'P. voller Feierowend (dsgl.) — wat haten déi erëm d'P. voll! — kommen ech voll heem, da wënscht méng Fra mer nach e Fudder (derbäi) an d'P. — du kriss der laanscht d'P., 't gët der laanscht d'P., mäi léiwe Jong (bekommst Prügel) — ech hun e mam Fouss op d'P. gestouss (gerannt), datt et gequackst huet — ech rennen dech mam Fouss op d'P., datt s de vrecks — ech krut se (scil.: d'P.) al gerappt (wurde streng ausgescholten) — en as faul an der P. (er ist tuberkulös, auch: er ist nicht gesund) — en huet sech d'P. erkaalt (erkältet) — e läit mat der fauler P. nach am helle Virmëtteg am Bett — ech hun d'Aarbecht (hun alles) op der P. — dat as der gutt op der (dommer) P. (schadet dir rein gar nichts) — hien as ellen op d'P. gaang (gefall — er ist arg hingefallen) — bleif du dach mat der (mat dénger dommer) P. doheem, ewech do; 3) «Wölbung» — 't as eng P. an der Strooss — de Schlauch huet eng P. — d'Faass rënnt an der P.; 4) «Knirps, Bube» — nu kuck emol déi verdréinte [Bd. 3, S. 313] P.! — gitt der ewech, dir kleng Pänz! — cf. Pänzer(t) — Zussetz.: Béier-, Déck-, Drecks-, Friess-, Frooss-, Grompre-, Kou-, Lidder-, Saufpanz.
 
Panz- -brudder M.: «Dickwanst»; -guert F. u. M.: 1) «Bauchriemen» (Pferdegeschirr — dafür auch: Wantriär (frz. ventrière)); 2) «Leibriemen, -gürtel» — maach, datt d'P. nët räisst (gesagt, wenn jem. viel ißt); 3) «Korsett, Schnürleib» (spaßh.); -majouer M.: «dickleibiger Mensch»; -rappecht F.: «Schelte, Gardinenpredigt» — wat krut ech eng P.!; -rëss M.: 1) «Faßumriß, -umfang» (Küferspr.); 2) «Bauchumfang»; -schlag M.: 1) «Sturz, Fall» (burschikos) — wat hun ech e P. gemaacht, zéng Meter durech d'Luucht; 2) «Aufschlag auf das Wasser bei mißglücktem Kopfsprung» — cf. Plongeon; -speck (lok. Binsfeld: Pannspeck) M.: «Speck vom Bauch»; -vollist M.: «Betrunkener» (spaßh.) — et wore gëscht nawell vill Panzvollisten eraus.
 
Panzer M. — wie hd. — stur ewéi e P.
 
panzeren trans. Verb. — wie hd. Verbadj.: gepanzert — e gepanzerte Won (Mil.).
 
Panzerpäerd N. — in der Ra.: hie kënnt do opgedonnert wéi e P.
 
Pap (Nösl.: Papp) M.: «Pappe, Kleister» — 't as eppes ewéi P. (z. B. von einer mißglückten weißen Tunke) — P. opmaache fir ze tapezéieren.
 
Pap- -ämer M.: «Kleistereimer»; -biischt F.: «Kleisterbürste»; -dëppen N.: «Kleistertopf»; -gräz, -greez F.: «Schimmel des Kleisters»; -schossel F.: 1) «Kleistertopf»; 2) auch M.: «Buchbinder» (spöttisch — Gestalt in «De Scholdschäin» von Dicks); 3) «Schmeichler, Schönredner» — dazu das Dim.: Papschësselchen (iron. Kosewort).
 
papeg Adj.: 1) «klebrig»; 2) «süßlich, widerlich, schmeichlerisch» — sou e papegt Wiese geet mer géint de Stréch — ee! deen as esou p. — dazu: Papegkät, -keet F.
 
papen trans./intr. Verb.: «pappen» — d'Schong p. (die Schuhsohlen mit Kleister zusammenkleben oder auch nur einreiben).
 
Paper M.: «Spielball» (lok. Remerschen).
 
Papeier M. — s. Pabeier.
 
Papeterie (wie frz.), Papt(e)ri F.: «Papierhandlung» — cf. Pabeierbuttéck.
 
Papier (wie frz., Ton: 1 oder 2) M.: «Artikel für die Zeitung, den ein Autor einreicht» (Druckerspr.) — dazu: P. glacé, P. couché (wie frz., beide Ton: 1) M. (Druckerspr.): «Kunstdruckpapier»; P. chiné (wie frz., beide Ton: 1) M.: «Papier, das in der Papiermasse feine Fädchen aus Seide, Farbstreifchen, Härchen usw. enthält» (Druckerspr.); P. mâché M.: «Papiermaché»; P. musique (wie frz., beide Ton: 1) M.: «Notenpapier» — in der Ra.: dat geet ewéi P. m., Pappieesmusek (reibungslos, schnell, wie am Schnürchen — nach der frz. Ra.: c'est réglé comme papier à musique).
 
Papillon (wie frz., Ton: 1) M.: 1) «kleiner Streuzettel» (Reklamezettel, auch für Zirkulare, die Handwerker oder neue Geschäfte [in der Nachbarschaft] austeilen lassen); 2) «Fliege» (Kravatte); 3) «Schmetterling» (lok. z. B. Rodingen).
 
Papillotte (wie frz.), Papijott F.: «Haarwickel aus Papier».
 
Papp (Pl. Pappen, Päpp — letzteres meist spaß., Dim. Pappa, Pappchen, Pappi(chen), Pappes(chen), Paps(chen) M.: «Vater» — 't as dem (séngem) P. säi Jong (er ist das Lieblingskind des Vaters, auch: er ist dem Vater in allem ähnlich) — du bas dem Papp säi Beschten — 't as de P. ewéi duergespaut, wéi aus dem Gesiicht geschnidden — e gläicht séngem P. wéi eng Drëps Waasser (där aner) — et kënnt säi P. sin (er sieht seinem Vater sehr ähnlich) — dat huet e vu séngem P. — hie kennt säi P. nët méi (er verleugnet seinen Vater, seine Herkunft) — 't as e geléinte P. (Stiefvater) — ech hu säi P. getréischt nach gutt kannt (seinen Vater selig noch gut gekannt) — drohend sagen Kinder: dat son ech méngem P., dat gët méngem P. gesot — en as dem P. säi Jong (weil der Vater eine hohe Stellung hat, wird der Sohn auch begünstigt) — et kënnt him gutt, datt säi P. éier (virun him — früher, eher) op der Welt war — ähnlich: 't as gutt, datt s de däi P. richteg gewielt haats (sein Vermögen, sein Ansehen, seine Stellung kommt dir zugute, ohne ihn wärest du zu nichts gekommen) — et as keng Konscht fir P. ze gin (Vater werden ist nicht schwer) — dat hëlleft dem P. op d'Mamm (Aphrodisiacum) — et duerf een d'Hand nët géint de P. ophiewen — ech gin nët [Bd. 3, S. 314] géint mäi P. — d'Pappe wore Bridder — spaßh.: dat do as näischt fir méngem P. säi Jong (das ist nichts für mich) — 't muss een de Kanner en ale P. versuergen (cf. Kand) — déi halen de P. fir domm (sie halten mich für dumm) — follecht dem P. (folgt meinen Rat) — dat glääft de P. (s. gläwen) — lo geet de P. heem (jetzt gehe ich heim) — Kinderspiel: P. a Mamm spillen — Kinderreim: mäi P. an däi P., déi gin an de Bësch, se fänken e Fësch, wi wa wutsch, wohin sollen wir spazieren gehen, wi wa wutsch! — mit dem Hausnamen verbunden: Schneidesch-, Wonesch-, Milleschpapp — in spaßh. Anreden und Ausrufen: Pabbo!, o Pabbo! o Mammopabbo! (s. d.) — Zussetz.: Grouss-, Schwéier-, Stéi(f)papp (s. d.) — Ammenspr.: Apappa, Gottipapp, Himmelspapp — cf. auch: Vueder.
 
Pappa M.: «Papa» — dann auch mit folgendem Vornamen, Familiennamen oder Spitznamen: «gemütlicher, alter Herr» — de P. Müller, de P. Klein — cf. frz.: le père X.
 
Pappe(n)- -däl, M.,

 

Eingabe
Wörterbuchtext:
Stichwort:
 
  

 

© 2010 - Projekt LexicoLux des Laboratoire de linguistique et de littératures luxembourgeoises der Universität Luxemburg, in Kooperation mit dem Kompetenzzentrum für elektronische Erschließungs- und Publikationsverfahren in den Geisteswissenschaften an der Universität Trier
Hinweis zum problematischen Wortgut