| päpp(e)len trans. Verb.: «päppeln, verzärteln» — Zussetz.: ver-, oppäppelen.
Päpperel M. — s. Päipel.
Pärel (lok. Lux.-Stadt: Pierel) F.: 1) a. «Perle» — echt, kënschtlech Pärelen — d'Pierle vum Da (bekanntes Lied von Dicks aus dem Singspiel: Op der Juegd) — d'Meedchen huet Zänn ewéi Pärelen; b. «Perle des Rosenkranzes» — et feelt eng P. am Rousekranz — looss alt eng P. fir mech falen (cf. Kräll sub 2); c. «Teigklößchen in Perlenform als Suppeneinlage» — Pärelen an der Zopp — gët mer e Pak Pärelcher!; 2) «Perlenschnur» — lok. Echt.: d'Kand hoat sein P. verloar; 3) «hervorragendes Dienstmädchen, gute Angestellte, auch von der Ehefrau gesagt» — eist Marri as eng P. — wann s de sou eng P. fir Fra (P. vu Fra) hues; 4) «Eiterbläschen, Hautpustel» (Dim. Pärelchen).
Pärel- -geescht F.: «Perlgerste» — cf. Geescht; [Bd. 3, S. 336] -gras N.: «Perlgras» (Melica); -hong N.: «Perlhuhn» (Numida meleagris); -ketten F. — s. Pärelecollier; -kordel F.: «starker, gedrehter Bindfaden»; -kottong M.: «gedrehter Baumwollzwirn»; -kränkt F.: «Perlsucht»; -räis M.: «Perlreis»; -schnouer F. — s. -kordel; -zocker M.: «Perlzucker».
Pärele- -collier (collier wie frz., Ton: 1) M.: «Halskette aus Perlen» — cf. Collier sub 1); -kranz M.: «Kranz aus Glasperlen» (als Grabschmuck).
pärelen, päerlen intr. Verb.: «perlen» — cf. krällen sub 1).
Pärmang M. — s. Parmang.
Päsch (Pl. Päscher — Mosel und Osten: Peesch, Nösl.: Pääsch) M.: 1) «eingefriedigte Wiese, meistens beim Haus» (auch als Fln.) — d'Hénger sin am P. — ech hun am P. Gras fir d'Véi geméit — e verkääft sech de P. beim Haus (tätigt einen unvernünftigen Verkauf); 2) (lok.) «Obstgarten» — dafür meist: Bongert — cf. Park sub 2), Perch.
Päschhä N.: «langhalmiges Gras, Heu» (Wb.06) — Raa.: si halen zesummen ewéi P. — hien huet et esou gutt wéi den Iesel am P.
Päter (lok.: Peter) M.: 1) «Eiter» — cf. Materi(en); 2) «(schleimiger) Schmutz, Dreck» — et as ä P. an än Dreck (lok.: Machtum) — den Holewee as voller Peter (Echt.); 3) «Leichenwasser» (Wb.06) — cf. Omwaasser.
Pättchen I M. — Dim. zu Patt I (s. d.) — huele mer nach e P.? (trinken wir noch ein Glas?).
Pättchen II F. — Dim. zu Patt III (s. d.) «Pfötchen» — gëf d'P.!
Pätter (Dim. Pätterchen — lok. z. B. Echt., Grevenmacher: Peter, Peëter, Untersauer: Päter) M.: 1) a. «Taufpate» — Raa.: wann d'Kand gedeeft as, wëllt jidderee P. gin — kléck dem P., da gees de mat op d'Lompen — auch: da laacht d'Giedel — ech si P. iwwer dee Bouf (ich bin der Taufpate des Kindes) — e geléinte P. (Stellvertreter des Taufpaten) — en as dem P. nogeschlon (man nimmt häufig an, daß das Kind nach dem Taufpaten arte) — bei deem neie Fändel (der neier Klack) wor hie P. — Folkl.: wird man zum ersten Mal Taufpate, so heißt es: lo kënns de ënner de Schwäin eraus — bei deem Geschäft war ech al P. gin (hatte ich großen materiellen Schaden); b. «Patenkind» — dee Bouf as mäi P. (ist mein Patenkind) — cf. Dafpätter, Stréipätter und Giedel sub 1 u. 2); 2) a. «alter Mann» (allgemein) — hien as séier en ale P. gin (er alterte schnell) — et woren zwéin aler Pätteren am Haus a soss kee Mënsch — wat soll dann esou en ale P. nach entdaachen (auch spaßh., zu einem jüngeren Mann) — P. Klos (Onkel Klaus, älterer Mann im Hause) — als volkstümliche Anrede an einen älteren Mann: sot, P. — d'Pättere vun der Rumm (die Insassen des Rhamhospizes, Altersheim); b. «Großvater»; 3) «Kerl» (abfällig) — du bas mer e gelungene P.! — spaßh.: so emol, P.! (höre mal!) — abfällig und drohend: héier emol, P.! — mäi léiwe P., lo (bet.) gët et iewer Zäit! — déi Pätteren do wäerde mer nach kréien, nach meeschter gin — P., stiirzt nët! (spaßh. zu jem., der übertreibt oder etwas Unsinniges behauptet).
Pätter- -scha(a)ft F.: «Patenschaft» — Spw.: d'P. as éng Éier, awer se mécht de Beidel léier; -stéck N.: «Patengeschenk» — Folkl.: wenn das Kind während des Taufaktes weint, sagt man: et reklaméiert säi P. — cf. sub Dafpätter.
Pätterchen (Dim. zu Pätter) M.: 1) «Patenkind» — der Pate sagt von seinem Patenkind: dat as mäi P.; 2) «Greis, allgemein: alter Mann».
pättereg Adj./Adv.: «senil, dumm» — p. schwätzen.
Pays — s. S. 331.
pë — s. po.
Pech (Echt.: Peech, Nösl.: Pääch) M.: 1) a. «Pech» — (der Schuster kocht das rohe Pech in heißem Wasser, vermengt es mit Öl oder Schmalz, knetet es und erhält so das Schusterpech; in der Volksmedizin wird es als Heilmittel bei aufgesprungenen Händen und kleinen Wunden gebraucht) — 't as eppes wéi P. (so klebrig) — deen huet P. um Hënner, un der Box, um Aasch (von einem lästigen Besucher gesagt, der sich nicht verabschieden will, auch von einem Wirtshaushocker) — si halen zesummen ewéi P. (a Schwiewel) — et as schwaarz ewéi P. (cf. pechschwaarz) — Ra.: P. bleift P., soubal e warem gët, klieft en (wer mit Pech umgeht, besudelt sich); b. «Klebematerial» — s. Péch; c. «Harz der Nadelholzbäume, der [Bd. 3, S. 337] Steinobstäume»; d. «zäher, klebriger Schmutz»; 2) M. und N.: «Pech, Mißgeschick» (Nösl.: Pech) — dat as P.! — am P. leien — en hat P. am Examen — resignierend: dann has d'ebe P. — do hate mer P. — hien as am P. gebuer — wann s de P. hues, kanns de de Fanger am Bräi, am A (Auge), am Aasch, an der Nues, am Ouer, an der Jhillistäsch briechen — et as P. (es ist nichts an der Sache — Ga) — Zussetz.: Kands-, Saupech.
Péch M.: «Kleister, Klebematerial» — cf. Koll II.
Pech-/pech- -pabeier N.: «Klebepapier, Klebestreifen»; -drot M.: «Pechdraht des Schusters» — cf. Drotsenn sub 2); -drulles M.: «Spottname für den Schuster» — cf. -knätzeler; -fakel F.: «Pechfakel»; -kap F.: «Pechkappe» — in der Volksmed. früher bei Grandkapp (s. d. sub 1) gebraucht — cf. Grandfra; -knätzel F.: «Klette» — cf. Kliet sub 1); | |