LWB Luxemburger Wörterbuch
 
Pitzmich bis Plak (Bd. 3, Sp. 354a bis 355b)
 
Pitzmichs. izen I.
 
Pivot (wie frz., Ton: 1) M.: «Pivot, Schwenkzapfen z. B. an Drehkranen» — Ra.: et geet wéi op Pivoën.
 
Piwéck, Péiwéck, Pewéck (Nösl: Piwitsch) M.: «Kiebitz» (Vanellus).
 
Piwitsch (Nösl.) M.: 1) «Kiebitz»; 2) «Fiepe» (Flötenart, die einen hohen Ton gibt, von Kindern hergestellt aus der Rinde von Haselnußstaude, Weidenstrauch, Holunder, aus Gras-, Strohhalmen usw. — cf. Péiwerlek).
 
piwitscheg Adj.: 1) «weinerlich»; 2) «schwächlich, kränklich» — dazu: Piwitschegkät, -keet F.: «Empfindlichkeit».
 
piwitschen intr. Verb.: «empfindlich sein».
 
Piz F.: «empfindliche Person».
 
pizeg Adj.: «empfindsam, empfindlich» — cf. pipeg.
 
Plat (wie frz.) M., Platt F.: «Gang bei Tisch, garnierte Platte» — den éischte, den zwete P. — en Iesse mat zwéi Plaën — eng kal Platt, e kale Plat (eine kalte Platte).
 
Pla(a)tsch F. und M.: 1) a. «(großer) Fleck, Klecks, Schmutzfleck» (das Ausgegossene, das Verschüttete und der dadurch entstandene [trockene] Fleck) — déi Plaatschen am Buedem kritt een nët méi eraus — kuck emol, wat hues d'eng P. am Rack — im bes. z. B.: b. «Tintenfleck»; c. «Wasserlache, Schmutzfleck, auf dem Fußboden» — du hues d'Schong nët ofgebotzt, kuck emol wat hues de Pla(a)tsche gemaach(t); d. «Feuchtigkeitsfleck an Decken, an Wänden» — et huet eragereent an et si grouss Pla(a)tschen an de Plaffoñ gin — déi Pla(a)tschen an der Mauer gin nët ewech, d'Zëmmer läit zevill am Buedem, et as ëmmer fiicht; e. «Mal, Fleck, Narbe» — wat huet dee Pla(a)tschen am Gesiicht (von Brandmal, auch Nävus im Gesicht); 2) «wässeriger, breiiger Klumpen» — wat sin dat fir Pla(a)tschen an der Mëllech? — en huet mer eng P. Päinetsch (Spinat) op den Teller geluegt, et huet een nët driwwer gesinn — cf. Flaatsch sub 2); 3) «Schläger, Brett mit Griff zum Festschlagen» (z. B. früher zum Festschlagen des Lehmbodens in Tennen — cf. Dennplaatsch, Gaardentrëppler sub 1).
 
Pla(a)tsch- -pabeier M.: «Löschpapier» — cf. Klompes, Lëschpabeier; -tinnes M.: «linkischer, plumper Mensch».
 
pla(a)tschdeg Interj.: «plumps, platsch» — cf. batschdeg.
 
pla(a)tscheg Adj.: 1) «fleckig» — d'Mauer as ganz p. vu Fiichtegkeet — de Pabeier as ganz p., huel anere fir ze schreiwen; 2) a. «breitschultrig» — e pla(a)tschege Kärel; b. «schwerfällig, ungelenk, dick» — e pla(a)tschege Marsch — sou e pla(a)tschegt Baueremeedchen; 3) «breiig» (von wässerigem Gemüse) — cf. flatscheg.
 
pla(a)tschen intr. Verb.: 1) «klecksen» (Schrift); 2) «klatschend niederfallen» — cf. plätschen sub 1); 3) (lautmalend) «klatschend durchwaten» — d'Kanner hun eng apaarti Freed fir duurch den Dreck ze p. — cf. flatschen sub 2), flaatschen sub 2) — dazu: geplaatscht Verbadj.: «abgeplattet» — bes.: eng g. Nues (Plattnase) — Zussetz.: erausp. (s. d.).
 
Pla(a)tschert M.: 1) (lautmalend) a. «klatschender Fall, Schlag» — et gouf e P. wéi den Deeg (Teig) op de Buedem gefall as; b. (lok.) «Platzregen»; 2) «Fleck, Klecks»; 3) a. «plumper, breitspurig daherkommender Mensch» — cf. Flaatschert; b. «reiches Bauernmädchen»; c. «Doppelender» (schweres, breitrückiges Kalb).
 
Plach (Pl. Pläch(er), Plachen, Nösl.: -ç-, Vianden: Plooch, Echt.: Ploach, Pl. Pleecher — dafür auch: Blach, Pl. Blächer — cf. Blach) M. und N.: 1) a. «Bloch, Sägeblock» — onbehollef, schwéier wéi e P. — e läit do wéi e P.; b. «Baumstumpf» — fréier wore Plächer amplaz Bänke bei den Haiser, wuer d'Leit am Summer sech drop gesat hu, fir z'uuchten (C) — cf. Kill sub 4), Holzstack, -stupp; c. «Hackstock des Metzgers»; 2) übtr.: «schwerer, plumper Mensch» (auch von Tieren gesagt) — wat as dat e P.! — cf. Pla(a)tschert sub 3)a.
 
placheg Adj.: «grob, plump» — e plachegen eechen (eichen) Dësch.
 
Plack F.: 1) «Platte» — eng gliese P. — eng marber, eise, koffer, gëlle, sëlwer P. — d'Placke vun der Kachmaschin wore routgliddeg (Herdplatten waren glühendheiß) — im bes.: a. «Unterlegeplatte» — eng P. fir ënner den Uewen; b. «Schallplatte» — ech hu mer e puer nei Placke kaaft — mir hun äis Placke gespillt — leen emol eng aner P. op (sprich nun von etwas anderem); c. «Fotoplatte» — en Apparat [Bd. 3, S. 355] mat Placken — dafür auch: Plackenapparat M.; d. «Gedenkplatte» — et gouf eng P. un d'Haus opgehaang; e. «Flicklappen» (bes. für Schuhe) — dafür meist: Stéck — s. d.); f. (mediz.) «Schutz-, Verstärkungsplatte» — en huet eng P. an de Kapp agesat kritt — ech hun eng P. an de Mond kritt fir déi nei Zänn (künstliche Zähne) — de Schmadd huet dem Päerd eng P. an den Houf gemaacht (bei Crapaud — s. d.); 2) a. «Schmutzkruste» (bes. Rindvieh) — cf. Këddel sub 3); b. «Placken, Stück» — et as eng P. Gips vum Plaffo erofgefall — 't sin nach Placken Äis (Schnéi) op der Strooss — cf. Plak; c. (Nösl.) M.: «Büschel» — märr han na kee P. Hei era (noch gar kein Heu eingefahren) — ich ha na kee P. Mast ewä (noch gar keinen Mist auf das Feld gefahren); 3) M. und F.: «Flocke» (bes. Schneeflocke) — e P. Woll — et si Placke gefall wéi eng Hand (handgroße Schneeflocken) — Zussetz.: Schnéiplack; 4) (Dim.) Pläckercher — s. Plättercher (Plur. von Plättchen).
 
Plackenapparat M.: «Fotoapparat mit Platten».
 
Plackespiller M.: «Plattenspieler» — auch: Diskespiller.
 
Placage (/ka:S), Plackaasch (lok., Ton: 1) M.: 1) a. «Furnierholz» — mat P. mécht ee ganz schéi Miwwelen; b. «eingelegte Schreinerarbeit» (Wb. 06); 2) «kleine, flache Dachstücke» (Bergbau).
 
Placard (wie frz., Ton: 1 und 2) M.: 1) «Wandschrank» — Zussetz.: Plakaars-schaf M.; 2) «Türverkleidung, Aufsatz einer Tür» (Ga); 3) «Anschlagzettel» (Ga).
 
plackéieren trans. Verb.: 1) «furnieren»; 2) «lappieren»; 3) «ablaktieren» (Gärtnerspr. — Wb.06).
 
Plaffert M. — s. Blaffert — Ra.: kä wäisse P. mi am Sak (Echt. — keinen roten Heller mehr in der Tasche).
 
Plaffo(ng), Plaffoñ, Plaffang, Plafond (wie frz., alle Ton: 1) M.: 1) a. «Zimmerdecke» — e P. aus Eternit, Holz, vu Gips — e gemoolte(ne) P. — e falsche P. (zweite Decke unter der Hauptdecke) — déi al Plaffonge woren déi rengste Maisnäschter (Mäusenester) — deen neie P. klénkt (ist beinahe trocken) — wat maachen déi e Kaméidi uewenop, tupp (stoße) emol un de P. — dat as geluge (gelogen) bis un de P. — e geet un de P. (er braust auf) — en as vu Freed bal bis un de P. gesprong — du dreifs mech nach un (ënner, op) de P. (du bringst mich noch sehr in Wut) — hues de se nach all ënner dem P.? (bist du noch bei Trost?); b. «Decke im Erzstollen»; 2) «Maximum, das Höchste» — en huet de P. erreecht (das Höchstgehalt, seine Höchstleistung) — de P. vum Gehalt; 3) «Hintere» — wann s de nët roueg bas, kriss de de P. ersielt, gestëbst.
 
Plaffonaasch, Plafonage (-a:S) M.: «Gipserarbeit» — d'Haus as fäerdeg bis op de P.
 
Plaffonéier(er), Plaffënéierer, Plaffannéier(er) M.: «Gipser» — d'P. sin am Haus.
 
plaffonnéieren trans. Verb.: «(ver-) gipsen» (Wände, Decken) — übtr.: du schmiers de Botter nët, du plaffonnéiers — Abl.: Geplaffonéiers N.
 
Plage (wie frz., pla:S) F.: «Strand, Meeresküste» (bes. für die belgische Küste) — mir waren elo véierzeng Deeg op d' (der) P.
 
Plaimchen, Plëmmchen F. — Dim. zu Plaum, Plomm — nët emol eng P. (nicht das Allergeringste).
 
plaimen, plëmmen (cf. Ltb. 77 — wo Plaum, da plaimen, wo Plomm, da plëmmen) trans. Verb.: 1) «Federn ausreißen, rupfen» — en Hong p.; übtr.: 2) «plündern» — d'Bouwen (d'Vullen) hun de Kiischtebam geplaimt; 3) «ausplündern, ausbeuteln» (bes. beim Kartenspiel) — si hun en elle geplaimt — cf. beidelen sub 2) ritzelen; 4) refl.: «mausern» — s. raupen.
 
Plak I (Pl. Plaken) F.: «Placken» — s. Plack sub 2)b.
 
Plak II F.: 1) «Plage» — cf. Plo; 2) a. «altes Klatschweib»; b. «Quacksalberin-» — cf. Plakert II; 3) «Blamage» — wat eng P!

 

Eingabe
Wörterbuchtext:
Stichwort:
 
  

 

© 2010 - Projekt LexicoLux des Laboratoire de linguistique et de littératures luxembourgeoises der Universität Luxemburg, in Kooperation mit dem Kompetenzzentrum für elektronische Erschließungs- und Publikationsverfahren in den Geisteswissenschaften an der Universität Trier
Hinweis zum problematischen Wortgut