Luxemburger Wörterbuch

pléiken trans. Verb.: «wird im gemeinen Leben für Geld gesagt, von plaken, in der Bedeutung von schlagen» (Münz, Geld schlagen) — (Ga).

Pléipeplap (lok.: Vianden) M.: «Schmetterling» — cf. Päipel

Pléiper, Pléiperplap M. — s. Päipel.

Pléischter- -rutt (Pl. -rudden) F.: «Spalierlatte» — cf. Klien(te)-, Klinnsprass. -speis F.: «Mörtel»;

pléischt(e)ren (Osten u. Norden: pliisteren, plistren, Grevenmacher: ploosteren) trans./intr. Verb.: 1) a. «mit Mörtel verputzen» — Echt.: d'Mauere säi noach rou geplistert; b. «notdürftig, provisorisch in Stand setzen»; 2) a. «quacksalbern» — si hu méintelaang un him erëm gepléischtert, [Bd. 3, S. 363] 't huet awer näischt gedéngt — hien huet ëmmer un sech ze p.; b. «ein Heilpflaster auflegen» (Ga) — en dät näischt ewéi p. (er ist ein siecher, kränklicher Mensch — Ga); 3) übtr.: «trösten» (bes. ein wehleidiges Kind) — Abl.: Gepléischters N. — cf. Plooschter.

Pléiz F. — s. Pléik.

pleken trans. Verb.: «pflegen» (Wb.06) — cf. pleien.

plëmmen — s. plaimen.

Plënner F.: 1) «Umzug, Wohnungswechsel» — wat gët dat eng P.! (viele Mühe mit diesem Umzug) — mar hu mer eng P. ze maachen (morgen haben wir einen Umzug, Wohnungswechsel zu machen); 2) — M. — s. Plonner.

Plënner- -auto M.: «Transportwagen beim Wohnungswechsel» — cf. Miwwelwon; -geld N.: «Umzugsentschädigung»; -leit Pl. Koll.: «Umzugsarbeiter»; -won M. — cf. Miw(w)elwon.

Plënnerchen M. — Dim. von Plonner (s. d.).

Plënnerei F. — s. sub plënneren.

plënneren trans./intr. Verb.: 1) a. «plündern» — fréier sin d'Stied dacks geplënnert gin; b. «ausrauben, stehlen» — d'Bouwen hun de ganze Bam (de Kiischtebam, d'Uebstbäm) geplënnert — hënt krute mer de ganze Gaart geplënnert — bei engem Brand gët dacks esouvill geplënnert wéi verbrennt; c. «leeren» — de Krëschtbam p. (den Schmuck des Christbaums abnehmen); 2) a. «umziehen ausziehen, den Umzug besorgen» — Ra.: dräimol geplënnert as esou gutt ewéi eemol verbrannt — wien huet der fir ze p.? — de Misch huet äis geplënnert — mir si gëscht an d'Stad geplënnert oder mir hu gëscht an d'Stad geplënnert — mar hu mer ze p., mar hu mer der e puer (fir) ze p. (morgen haben wir den Umzug einiger Familien zu besorgen, sagen die Umzugsarbeiter) — si hun hie geplënnert (haben ihm ein anderes Büro angewiesen); b. «wegziehen, fortziehen» — d'Kniecht si soss ëm Stiefesdag geplënnert — ech wor dees Dénge midd, an du sin ech geplënnert — e gudden Dag as en do geplënnert komm (kam er mit seiner ganzen Habe) — wéi e frech gouf, si mer mat him geplënnert (cf. räsen sub 1)d.) — drohend: plënners de da bal? (wirst du bald abhauen?); c. «Möbel anderswohin rücken, verrücken» — mir si mat de Miwwelen an en anert Zëmmer geplënnert — plënner dat aalt Geméch (Dinge) op den ieweschte Späicher (Dachboden) — wann d'Waasser (Hochwasser) kënnt, muss geplënnert gin — dajee, plënner do, du hënners mech! (rücke weg, du bist hinderlich); d. «beim Kartenspiel, die Karten zusammenlegen, weil man einsieht, daß das Spiel verloren ist»; e. «sich unruhig hin und her bewegen, an den Bettüchern herumarbeiten» (bes. von Schwerkranken gesagt, Zeichen des nahen Todes — cf. plécken sub 3, räsen sub 1)e. — Abl.: Plënnerei F., Geplënners N.

Plenter Stellenbez. für Weinbergslage (z. B. bei Stadtbredimus) — a, om P., hanner P. sin d'Drauwen erkaalt.

Plëséier, Pläséier (Nösl. Pläseer, lok.: Plësir) F. und M.: «Vergnügen, Freude» — looss em dach séng P., Plëséierchen — vergonn dach dem Kann déi P. — looss e gewäerden, 't as eng onschëlleg P. — wann dat him P. mécht, da looss e gewäerden — mengs de, et wir eng P. dat Getuddels e ganzen Dag nozelauschteren? — hie mécht dat aus purer P. — en huet séng P. dermat — iron.: 't as eng P. wéi eng aner — in Höflichkeitsformeln: et war mer (wiirklech) eng P. — maacht äis déi P. a kommt äis besichen — mat (vill) P. — wann et Iech P. mécht, da kommt mat äis, iron. Zusatz: soen d'Leit, wann se mussen — Äddi a vill P.! (beim Abschied).

Plëséierfaart, -räs F.: «Vergnügungsreise» — cf. Loschträs.

plëséierlech Adj./Adv.: 1) «unterhaltsam, vergnüglich» — eng p. Saach — e plëséierleche Mënsch — dat as ewell nët méi p. — do hält et op p. ze gin; 2) «angenehm» — p. wunnen.

Plëséierlechkät, -keet F.: «Liebenswürdigkeit» — hie wor eng P. an elauter.

Plëssdarem, Plësedarem, Plässdarem, Plassdarem F. u. M.: «Place d'Armes» (Platzbez. in Luxemburg-Stadt) — si sin Aarm an Aarm op der P. spadséiere gaang — si wunnen um P. — ronderëm de P. goen (Bummel während des Konzertes) — kënns de den Owend op d' (de) P.? — wann een op der P. houscht, dann héieren s'et op der Gare (vom Klatsch in der Stadt) — in der Pennälerspr. abgekürzt zu: Plëss — ech gin op d'Plëss een huelen (trinken) — de Rendez-vous as op der P.

Pli (Pl. Pliën) M.: 1) a. «Bügelfalte» — de Stoff hält de P. nët — dazu: Plimaschin F. — cf. Fal I; b. «Haarwelle» — sech e P. an d'Hoer [Bd. 3, S. 364] drécken — Pliën an d'Hor maachen — dazu: Mise en plis (wie frz.) F.; 2) «Gewohnheit» — wann ee bis eng Kéier de (säi) P. huet, dann . . . (im guten Sinn, z. B. Ordnungssinn, im schlechten Sinn, z. B. Trunksucht).

Pliant (wie frz., Ton: 1) M.: «Klappstuhl».

plichen — s. plouen.

pliën trans. Verb.: «Haar wellen» — en huet d'Hoer schéi geplit.

Plient (pli/εnt — lok.: Pléint, meist wie frz.: plinthe) F.: 1) «Sockel»; 2) «Leiste an der Mauer».

Pliicht I F.: 1) «Mühlschwengel, Hebeschiene»; 2) a. «Vorrichtung, worin sich das Steuerruder (Nachen) dreht» (Wb.06); b. «Seitenruder an größeren Nachen» (C); c. «Hinterteil des Nachens» — dafür auch: Bliicht.

Pliicht II (lok.: Wiltz) F. — s. Liicht II — géi d'Pliichten zoumaachen, soss reent et eran.

plijelen (lok.: Grevenmacher) — s. pléielen.

Plimméi, Plimmi, Plumet (wie frz., Ton: 1) M.: 1) «Federbusch»; 2) «Staubwedel».

Plimméis-/Plimmis- -fieder F.: «Hutfeder»;