LWB Luxemburger Wörterbuch
 
plomp(s)en bis Ploufert (Bd. 3, Sp. 365a bis 366b)
 
plomp(s)en intr. Verb.: 1) «plumpsen» — Kinderreim: et as eng Fra an de Pëtz gefall, ech hu se héiere p.; 2) «besondere Art des Fischens, wobei man den Köder klatschend ins Wasser fallen läßt»; 3)s. klompen sub 2), dafür auch: gläichschloen — Zussetz.: era-, duurchplomp(s)en.
 
Plompert M.: 1) «dumpfer Fall» — cf. Ploufert; 2) «Fluß-, Fischadler» — klenge P., Fëschplompert (schwarzer Milan — Milvus migrans) — grousse P., Fëschplompert (Fischadler — Pandion haliaëtus) — cf. Millang.
 
Plompesgléck N.: «Zufallsglück» — op P. (aufs Geratewohl).
 
Plongeon (wie frz., Ton: 1) M.: 1) Sportspr.: a. «Kopfsprung» (Schwimmen); b. «Hechtsprung» (Fußball); 2) «Fall, Sturz» — cf. Panzschlag sub 1).
 
Plongeur (wie frz., Ton: 1) M.: 1) «Spüljunge» (Hotel); 2) «Taucher» (Sportspr.) — hien as e gudde P.
 
Plonner (lok.: Plënner — Dim. Plënnerchen) M.: 1) «Plunder, wertloses Zeug» — dee ganze P. as keng fënnef Su wärt; 2) a. «Habe, Habseligkeit» — si si mam ganze P. ugereest komm (mit ihrer ganzen Habe); b. «Kleider und Wäsche» — maach däi P. (Plënnerchen) an da gees de! (pack deine Sachen und geh, du bist entlasen) — übtr.: e gudden Dag koum d'Meedche mam P. (Plënnerchen — s. Päckelchen sub 2); 3) «Ware» — d'Hauséierer hun hire ganze P. an enger Waliss, an engem Kuerf bei sech.
 
Plooschter (Osten und Nösl.: -st-) F., M. und N.: 1) a. «Wundpflaster» — eng gëlle P. (früher: Pflaster aus Menschenkot, heute: Schmerzensgeld) — Ra.: eng P. op en hëlze Been (ein zweckloses Heilmittel, auch übtr.) — englesch Plooschter (Heftpflaster) — Zuss.: Fluessëms-, Heft-, Hief-, Hunneg-, Moschter-, Mutter-, Zéi-, Zittplooschter; b. «Schmutzfleck am Kleid» — kuck, wat hues du eng P. op déngem Rack; übtr.: 2) «lästiger, unausstehlicher Mensch» — du al P.!; 3) (lok.: Echt., im Pl.: Pleester — C) «Gewitterwolken» — lo hannen hénken su schwoarz Pleester (von dräuenden Gewitterwolken gesagt — C).
 
plooschteren, ploosterens. pléischteren.
 
Plott, Pelote (wie frz.) F.: «Knäuel» (Garn) — eng P. Gar, Woll; 2) «Spielball» — Kinderspiel: un, deux, trois qui a la p.?; 3) «Nadelkissen».
 
Plotto(ng), Peloton (wie frz., Ton: 1) M.: 1) «Gruppe, Zug Soldaten» (Mil.) — déi vum éischte P. musse botzen; 2) «Gruppe, Knäuel Rennfahrer, Läufer» (Sportspr.) — de Jhang as mam P. ukomm — e läit ëmmer hannen am P. — e koum nët aus dem P. eraus — d'Spëtzt vum P. — de P. huet nët agegraff, nët reagéiert.
 
Plou (Pl. Pléi, Nösl.: Plouch [-ç-], Pl. Pléich, Obersauer: Pluch [-ç-], Pl. Plich) M.: 1) «Pflug» — Arten: en eise, en hëlze P. — en eenzege, eeschuerege (einschariger), en dueble, zweeschuerege P., en Zweeschuer-P., en dräi-, véierschuerege P. — e Brabang, Brabänner, Brobänner (s. d. sub 2) — Galéiplou, Gedäbberplou (s. d.) oder Schrauweplou — dafür auch: franséische P., Pressplou, oder einfach: Priës, Wendelplou, Wennert, Hobitz, Hobitz(e)plou (s. d.) auch: Domba genannt — Teile des Pfluges: de viischte P. (Vorderpflug, dafür auch: Ploukapp) — den hënneschte P. (Hinterpflug, Vorder- und Hinterpflug sind durch den Grëndel — Pflugbaum — s. d. sub I, 1) verbunden; Teile des Vorderpfluges: Zoch (Tiefenregler, Selbsthaltekette), Zochketten, Zock, Tirage (Zugkette), Uechterketten, Hinnchen (Vorstecknagel zum Befestigen der Grindelkette), Lomm (Spannstift, Radnagel — cf. Linn V), Kréck fir den Zoch (Kerben für die Zugkette — Grindelhaken, Selbsthalte), Rank (Spannkettenring), Uessestack (Radachsenstock), Schwach(t) (Strebenholz an der Radachse beim Holzpflug) — Héil (Stellwerk am Pflug) — am Zugstellbogen: Fiirkel, Fiirkelsaarm, Gedäbberarem (gespreizte Achsenstrebe), Schëmmel, Pillem, Rong, Bou, Schrauf, Kierb (Teile des Stellstegs mit Stellbügel) — Schlaf fir d'Léngt (Schlaufe zum Durchziehen der Leine) — Kramp (Zughaken), Kéiernol (s. d.), Linn, Krop (Zugstange, Radnagel); — Hinterpflug (dafür gelegtl. de Kapp), de Buusch(t)el (s. d.) vum Plou, de Ploukapp, de Virschieler (Nösl.: Schiällschar, Schiällert), Virmesser (Vorschneider), Kolter (Messersech), Kolterschlass oder Bréck [Bd. 3, S. 366] (Festhaltevorrichtung für Sech), Kolterholz, Schuer (lok.: Lusch — Pflugschar), Schleef (Unterseite der Schar), Nues, Spëtzt (Scharspitze), Réischter (Rüster, Streichbrett); das Streichbrett ist am Pflugbalken mit dem Kapp an dem Buuschel (vordere Griessäule), dem Männchen (an der hinteren Griessäule) befestigt, verstärkt durch d'Stäip (Querstrebe); die Sohle heißt: Fouss, Féisschen, Talong, Schong; Arem, Stäerz (Gäiz, Har, Plouhar — Pflugsterz) sind durch die Strief verbunden und verstärkt; am Handgriff befindet sich die Schleef (verhindert das Schleifen des Griffes über den Boden) — Teile am alten Holzpflug: Kap (Sechholz), Séiweck (Sechholz, das zum Richten der Pflugschar dient), Kläpper (Pflugstöckchen oder Gedeck) — Einstellung, Regulierung: de P. stellen, setzen (die Pflugtiefe, -breite regeln) — ech kéieren de P. un, de P. geet un (zum Lande hin) — ech kéieren de P. aus, de P. geet aus (vom Lande weg) — ech kéieren de P. op (stelle den Pflug hoch), of (tief), un (breit), ewech (schmal) — un (an) de P. fueren (pflügen) — cf. plouen — et léisst een de P. de Wanter duurch nët dobausse stoen — en huet vill ënner dem P. (er beackert viel Land) — Raa.: dee geet (fiirt) eleng an de P. (er ist nicht auf fremde Hilfe angewiesen) — dat as säi P. (davon hat er den Nutzen) — de beschte P. mécht heiansdo eng kromm Fuer — deen (de Plou) nët schierft, schierft d'Päerd (Warker) — ech sin esou midd, wéi wann ech (e ganzen Dag) an de P. gefuer wir — hues de wëlles an de P. ze fueren? (wenn sich jem. ein großes, dickes Butterbrot zurechtgemacht) — d'Päerd hanner de P. spanen (das Verkehrte tun) — de P. mat den Haren huelen; 2) «Nutenhobel»; 3) «altes Fahrzeug, bes. altes Fahrrad»; 4) «plumper, ungelenkiger Mensch» — du (domme) P.! — wat as dat e P.!
 
Plou- -bleiel M.: «Brett zum Säubern der Pflugschar»; -déift F.: «Pflugtiefe» (so tief man pflügt, pflügen kann) — a P. fënt een alt nach Schierbele vun ale réimesche Kréi; -dreiwer M. — s. -jong; -froun F.: «Pflugfron» (Wb.06); -gedäbber N.: «Vorderteil des Gedäbberplou»; -gedeck N.: «Pflugstöckchen»; -har N.: «Pflugsterz»; -hinnchen M.: «Vorstecknagel am Pflug»; -jong M.: «Junge, der das Gespann beim Pflügen antreibt»; -kapp M.: «Pflughaupt, Sechholz»; -klëppel M.: «Pflugrute» (so in Wb.06 — Ga: Pflugreute) — Schnellsprechübung: Plouklëppel, Ploukapp, Plouklëppel, Ploukolter; -kolter M.: «Sech» — s. Kolter I; -kramp M.: «Zughaken»; -lammel M. u. F.: «große Bodenscholle, die am Riester haften bleibt» — e Stéck Brout wéi e P.; -land N.: «Ackerland» — formelhaft: Houland a P. (cf. Gr. Nr. 201); -nues F.: «Pflugnase, Pflugachse»; -rad N.: «Pflugrad» — eng Taart esou grouss wéi e P. (übermäßig groß); -schlëssel M.: «Schlüssel, der auf die Schrauben des Pfluges paßt»; -schlitt M.: «Schlitten, auf dem der Pflug geschleppt wird»; -schuer M.: «Pflugschar»; -sprenkel M.: «meterlanges Pflugholz, nach zwei Seiten zugespitzt»; -wéngert M.: «Weinberg, in dem der Pflug verwendet werden kann».
 
plouen, pléien (Nösl.: pléigen, Konj. Prät.: pléigt, plougt — Obersauer: plichen, pligen) trans. Verb.: «pflügen» — op Récker (s. Réck sub 3), Rëpper p. — erop, uewenzeg p. (den Hang hinauf pflügen) — erof, ënnenzeg p. (den Hang ab, auch: das Hängende, z. B. Rain abpflügen) — déif, nët déif p. — nëmmen ueweneriwwer p. (oberflächlich) — p. (fueren) tëscht Himmel an Äerd (dsgl.) — schlecht pflügen: p. ewéi e Schwäin, eng Sau, Furen ewéi d'Halerbaach maachen — Nösl.: ich pléigt dach nët esou déif, du fiirs (fiisch) jo bis op de Gapp (s. d.) — Spw.: zerguttst geplout, zerguttst geséint a vëlleg Dong, dat as de Fong — p., breet an dënn, dat geet geschwënn — zur Technik des Pflügens: fueren (s. d. sub 2)a., akeren, broochen, ieren, eeren, ueren, ären, réieren, tréifelen, traufelen, schielen, ëmgeheien, ëmwerfen, strëppen — Abl.: Geplous N. — Zussetz.: a-, duurch-, ëmplouen.
 
Plouert, Pléier(t) M.: «Pflüger».
 
plouf(deg) Interj.: «plumps» — cf. bou, boufteg (sub 1).
 
ploufen intr. Verb.: «dumpf aufschlagen, auffallen, plumpen» — nur unpersönlich: et plouft — et huet geplouft — Abl.: Geploufs N.
 
Ploufert M.: 1) «dumpfer Aufschlag eines schweren Gegenstandes, dumpfes [Bd. 3, S. 367] Geräusch» — cf. Plompert sub 1); 2)s. Blaffert, Plaffert.

 

Eingabe
Wörterbuchtext:
Stichwort:
 
  

 

© 2010 - Projekt LexicoLux des Laboratoire de linguistique et de littératures luxembourgeoises der Universität Luxemburg, in Kooperation mit dem Kompetenzzentrum für elektronische Erschließungs- und Publikationsverfahren in den Geisteswissenschaften an der Universität Trier
Hinweis zum problematischen Wortgut