LWB Luxemburger Wörterbuch
 
Pommadekapp bis Ponjar, Punjar, Poignard (Bd. 3, Sp. 369b bis 370b)
 
Pommadekapp M.: «fader Mensch».
 
Pommadegkät, -keet F.: «Geziertheit».
 
pommaléi Adj.: «pomadig, gemächlich, erträglich, ziemlich wohl» (Ga).
 
Pommedettaim Kinderreim — s. Ponternetti.
 
Pommeranz F.: «Pomeranze, Orange» (Wb.06).
 
Pompadur M.: 1) «karolinischer Gewürzstrauch» (Calycanthus floridus); 2) «Pompadur» (Strickbeutel).
 
Pompel F.: 1) a. «Pumpe, Wasserpumpe» — mir hun eng P. op dem Pëtz — ech gin op d'P. (Wasser pumpen, trinken) — d'P. as ofgelaf (zieht Luft) — d'P. zitt nët (un) — eng hydraulesch P.; b. «Luftpumpe» — léin mer déng P., ech hu keng Loft méi am Rad; 2) «Stechheber, Weinpumpe» — setz d'P. an d'Faass, da schmaache mer emol; 3) «Tankstelle» — ech muss nach op d'P. fueren (zur Tankstelle fahren) — Zussetz.: Autos-, Bensin(s)-, Drock-, Feier-, Loft-, Mëllech-, Piff-, Rad-, Velos-, Waasser-, Wäin-, Zitäerspompel; 4) «Quaste» — cf. Bompel.
 
Pompel- -ämer M.: «Pumpenkolben»; -mécher (Pompels-, Pompele-) M.: «Pumpenfabrikant»; -schlëssel (lok. z. B.: Esch-Sauer) M.: «Schlüssel zum Öffnen und Schließen der öffentlichen Wasserzapfstelle»; -schwengel M.: «Pumpenschwengel»; -stäil M.: «Pumpengehäuse» — e P. voll Gold.
 
pompelen trans./intr. Verb.: 1) «pumpen» — pompel mer emol en Ämer Waasser — ech hu Loft an d'Rad gepompelt — den Akeschësser (Kiewerlenk) pompelt, éier en opflitt (pumpt Luft in die Tracheen, hebt und senkt die Flügel) — e kritt gepompelt (es wird künstliche Atmung vorgenommen); 2) «keuchend atmen» — d'Päerd hun al gepompelt wéi s'uewen op der Kopp waren; 3) «beim Schnellsetzen, die Bewegung des Pumpens nachahmen» (Druckerspr.); 4) «trinken» — en huet gepompelt (er ist betrunken) — Abl.: Gepompels N. [Bd. 3, S. 370]
 
Pompernéckel M.: 1) «Pumpernickel, Schwarzbrot» — stäif wéi P. 2) a. «Bube, Junge» — en décke P. (kleiner, dicker Bursche) — et as een ewéi Pompernéckelsklees-chen (wie der Pumpernickelklaus); b. «fahrender Händler» — in dem Gassenlied: de P. huet Läffele feel, mat ausgestachene Stiller; c. «Mensch, der häufig Winde streichen läßt» — cf. Fuurzer sub 1); d. «ungehobelter Mensch»; 3) «Gassenhauer» — Ra.: wou et Moud as, gët de P. an der Kiirch gesongen; 4) (lok.) «Hahn».
 
Pompernellchen F. — s. Pëmpernell sub 2).
 
Pompesgléck, Plompesgléck, Pompjeesgléck, Bompjesgléck N.: «Zufallsglück» — cf. Plompesgléck.
 
Pompjee, Pompjen, (-chen) (alle Ton: 1 — Pl.: Pompjeën, Pompelcher, Pompercher, Pompertjen — Westen: Poumpjee, Poumpjë, lok.: Pompeljong) M.: «Feuerwehrmann» — ruff d'Pompjeën! — d'Pompjeë woren do — d'Pompjeë sin ugetrueden — sie haben den Ruf sehr durstig zu sein und entsprechend zu trinken, daher: e säift ewéi e P.
 
Pompjees- -aax(t) F.: «Feuerwehraxt»; -auto M.: «Feuerwehrwagen»; -ämer M.: «Löscheimer»; -bau M.: «Spritzenhaus»; -fändel M.: «Fahne des Feuerwehrkorps»; -fest N.: «Feuerwehrfest» (Zusammenkunft der freiwilligen Feuerwehren); -hellem M.: «Feuerwehrhelm»; -kap F.: «Uniformmütze des Feuerwehrmannes» — spöttisch: dong dem Kallef eng P. op, da säift et (wenn ein Kalb nicht trinken will); -kommandant M.: «Feuerwehrkommandant»; -läder F.: «Feuerwehrleiter»; -schako M. — s. -hellem; -schlauch M.: «Wasserschlauch der Feuerwehr»; -uniform F.: «Feuerwehruniform».
 
Pompong M.: «Pompon, wollener Knauf» (z. B. am Tschako).
 
Pond I (s. LSA Karte 80 — Dat. Sg. Ponn neben Pond — Pl. Ponner, Pënner — Dim. Pënnchen — s. d. — bei Mengenbezeichnung Pl. Pond) N.: «Pfund» — e Gewiicht vum P. (Ponn) — en halleft, e véierel P. — e P. an en halleft, anerhalleft P. — honnert P. maachen en Zenner, zweehonnert P. as eng Ball — ech hätt gär dräi P. Brout — hie weit honnertfofzeg P. — ech hun e puer Pënner zevill (wiege einige Pfund zuviel) — hien huet zwee P. ofgeholl — dat do as awer knaps e P. — et as e gutt P. (mehr als ein Pfund) — hie keeft säin Tubak mat ganze Ponner (Pënner) — e Pak Tubak vum halwe P. — dat do kriss de nëmmen am Ponn (Pond) ze kafen — et wäerden e Ponner (e Pond er) zéng sin (wird etwa 10 Pfund sein) — e Mond ewéi e P. Woll (Schmollmund) — e schneit eng, as hätt en e P. Woll am Monn (er schaut verdrossen, mürrisch drein) — e laacht ewéi e P. Speck (er lacht herzhaft, auch: er grinst) — en huet kee P. Schold drun (gar keine Schuld daran) — dee gët nach gewuer wat d'P. (Kiischte) kascht (er wird sich noch wundern) — ech weess wat d'P. kascht (ich habe es am eigenen Leib erfahren) — im Heischelied auf Lichtmeß: gët ons Speck an Ierbëssen, ee P., zwee P., dat anert Jor, da git der gesond — Ra.: honnert P. Schagréng (Sorge) bezuele (bezillt) keen Dubbel (Zantim) Schold — e P. Gléck (Chance) as méi wäert wéi en Zenner Verstand (honnert Iele Verstand, wéi e P. Gold — cf. pënneg, Flääsch sub 4).
 
Pond- -gewiicht, Ponte-, Ponnsgewiicht N.: «Gewicht von einem Pfund» — cf. Bottergewiicht; -stän, -steen, Pontestän M.: «Stein von einem Pfund als Gewicht» — cf. Botterstän; -(s)weis Adj.: «pfundweise» — dafür auch: am Pond, mam Pond (Ponn) — cf. pënneg.
 
Pond II (lok.: Bond) F.: 1) «Spund» (das runde oder viereckige Spundloch); 2) «der hölzerne Pfropfen, womit das Spundloch oder der Spund verstopft wird» (Ga) — d'Ponte gin aus Biirken-, Biren-, Lannen- odder Eechenholz gemaacht, d'Scheiwe si meeschtens aus Eechen — Zussetz. s. sub Ponte(n)-.
 
Ponjar, Punjar, Poignard (wie frz., Ton: 1) — Westen: Puinjar) M.: «Dolch, Messer mit feststehender Klinge».

 

Eingabe
Wörterbuchtext:
Stichwort:
 
  

 

© 2010 - Projekt LexicoLux des Laboratoire de linguistique et de littératures luxembourgeoises der Universität Luxemburg, in Kooperation mit dem Kompetenzzentrum für elektronische Erschließungs- und Publikationsverfahren in den Geisteswissenschaften an der Universität Trier
Hinweis zum problematischen Wortgut