| ponkeg, geponkegt (lok. Echt.) Adj.: «pockig, pockenarbig» — cf. gepoosst sub possen.
Ponkt, Punkt (Pl. Ponkten, Punkten — Dim. Pénkt(t)chen, Pénk(t)elchen, Pinktchen) M.: «Punkt» (in allen hd. Bed.) 1) a. «Tupfen, Flecken» — dafür meist: Tëppel (s. d.); b. «Schrift-, Satzzeichen» — maach e P. derhanner — bei him muss alles op de P. [Bd. 3, S. 371] stëmmen — maach emol e P.! (sprich nicht andauernd!) — maach e P. drënner! (gib die Angelegenheit auf, vergiß es!); c. «Punkt als Musikzeichen» — e P. hannert enger Nout; 2) a. «(Schnitt-)Punkt»; b. «bestimmte Stelle, Ort» — den héchste P. aus dem Land as zu Huldang — den doudege, de wéie P.; 3) «Programmpunkt» — et sin e Ponkter aacht op der Tapéit (es stehen etwa acht Punkte auf der Tagesordnung) — P. dräi seet anescht — mat deem P. do sin ech nët averstanen — P. fir P. as (d'Saach) erduerch geholl gin; 4) «Punkt als Wertung» — Schulspr.: ech hu Ponkte genuch fir méng Klass ze packen — du hues kee P. méi ze verléieren — fir dee Feler kriss de dräi Ponkten ofgezunn — iron.: dir kann ech nach Punkten erausgin — kee Ponkt zevill a keen ze wéineg — Sportspr.: mir hun elo genuch Punkte fir an der Divisioun ze bleiwen — all Worf zielt dräi Ponkten; 5) «Maßeinheit für Schriftgröße» (Druckerspr.); 6) dazu adverbial: «genau, auf den Schlag» (Zeitpunkt): mir woren um P. fir opzestoen — et as P. zwielef Auer; 7) «punktförmiger Ausschlag» — dafür meist: Tëppel (s. d.).
Ponktejeër M.: «Punktjäger, Streber» (Pennälerspr.).
ponktëm Interj.: «punktum» — p. a Sand drop!
ponnerweis, pënnerweis Adv.: «pfundweise» (oft mit der Nebenbed. der Fülle, Vergeudung) — p. as d'Uebst gefault — dir kritt et ponnerweis ze kafen — dagegen: si hun et pënnerweis kaaft (mat ganze Pënner).
Ponni M.: «Pony».
Ponnisfrisur F.: «Ponyfrisur».
poñschen (häufiger Ausfall des é aus: epoñschen — von frz. éponge) Adj.: «aus Frotté» — ent (e)p. Duch (Frottétuch).
Pont I F.: «Fähre» (dafür in Echt.: d'Foar — s. Fuer sub 1) — Die Teile der P. sind: de Buedem, d'Säiten, d'Bollert (Koaphëlzer), d'Jach, d'Kuerwen oder d'Knéihëlzer, d'Samkuerpen oder Fëllhëlzer, d'Fouder, d'Schandeckel, d'Suelen. Die letzte Wormeldinger Fähre (Pont) war in Echternach auf dem Schaffplatz (s. d.) erbaut worden.
Ponte- -faass N.: «geteertes Faß, das den Fährendraht über Wasser hält»; -kapp M.: 1) «Vorbau der Fähre zum Anlegen»; 2) «Anlegestelle der Fähre, Brückenkopf» — cf. Fuer 2).
Pont II (lok.: Wecker) — s. Pant.
Ponte(n)-/ponte(n)- (cf. Pond II) -buer N.: «Spundbohrer»; -dau F.: «Spunddaube»; -lach N.: «Spundloch» — (das Loch im Faßboden heißt: Scheiwelach); -voll Adj.: «spundvoll» — d'Fässer si p. opgefëllt gin; -stopp M.: «kleiner, untersetzter Bube» — cf. Biddestopp.
Pontebir F.: «herbe Viezbirne».
Ponternetti, Pontappi — im Kinderreim: Ponternetti, Pontappi (auch: Pomme de reinette, pomme d'api, Pommderatta (pommdatta), kame, kame, luja, Ponternetti, Pontappi, kame, kame, grill) — dazu (MKr. Nr. 483): Am, sam, Pike, pike, poligram, Mura, Mura, rätätä, Pussa! A deréitéi Pommedetta, Camer, Camer luja, A deréitéi Pommedetta, Camer, Camer gris.
Pontestän, -steen M.: «Pfundstein» — cf. Pondstän.
Pontius — s. Pilatus.
Poopst (Pl. Peepst, Pääpst — lok. Var.: Poopscht) M.: «Papst» — Ra.: et muss een nët méi helleg wéi de P. wëlle sin — en huet e Liewen wéi de P. (eiser Härgott) am Frankräich — Antwort auf eine lästige Frage: wie seet dir dat? — de P.
poosten — s. possen.
Poot (lok.) M.: 1) — s. Patt; 2) «Topf» (lok.: Vianden).
Popote (wie frz.) F.: 1) «Kantine»; 2) «Kantinenessen».
Pop(p)egei M. und F. — s. Papagei.
Popp (Pl. Poppen, Dim. Pëppchen — s. d.) F.: 1) «Puppe» — fréier hun d'Medercher sech selwer Poppen aus Reschter vu Stoff(t) gemaacht — eng gewierweg P. (Gliederpuppe) — eng P., déi schléift, d'Aen zoudeet, schwätzt — Mutter zum Jungen: d'Medercher spille mat der P., dat as näischt fir kleng Jongen — abfällig: hatt spillt nach mat der P. (sie ist noch kindlich, naiv) — Kinderspiel: mir maachen äis eng P. (aus dem Blütenstand des Klatschmohns angefertigtes puppenähnliches Gebilde) — cf. Pëppchen — Ra.: en as gerëscht wéi eng P. op der Mëscht, um Daach (unordentlich gekleidet) — et as ent Meedchen ewéi eng P. (so schön) — hatt huet e Gesiicht ewéi eng P. (an der Lued — ein schönes, aber ausdrucksloses Gesicht) — 't as eent ewéi ('t as esou) eng hëlze P. (steif) — cf. sub Madonna; 2) «(kleines) Mädchen» — eng léif, kleng P. — abfällig: eng agebillte, domm, eekleg, hëlze, houfreg, knaschteg, [Bd. 3, S. 372] opgeblose, schmotzeg, stäif, zëmperlech P.; 3) «Puppe (lok. Niederpallen: Larve) des Maikäfers»; 4) a. «verbundener Finger» — cf. Pëppchen; b. «Bund gehechelten Flachses, Spule» (Weberei); c. «Zigarre ohne Deckblatt»; d. «puppenähnliche Gestalt, z. B. Strohmann» — Kiirmesmëttwoch gët eng P. begruewen — Zussetz.: Kräisch-, Pinsch-, Piss-, Stréipopp.
Poppe(n)- -a N.: «Puppenauge»; -arem M.: «Puppenarm»; -bän N.: «Puppenbein»; -buttéck M.: 1) «Puppengeschäft»; 2) «Spielwarenladen»; -fouss M.: «Puppenfuß»; -geschäft N.: «Puppengeschäft»; -gesiicht N.: 1) «Puppengesicht»; 2) «ausdruckloses, blasiertes Gesicht»; -gezei N.: «Puppenkleidung»; -kaméidéi M.: «Puppentheater»; -kichen F.: «Puppenküche»; -kiirfecht M.: «früherer botanischer Teil des untern Stadtparkes Luxemburg, mit Namensschildchen der Pflanzen»; | |