Luxemburger Wörterbuch

Proppert N. — iron.: mä, dat as mir e P.! — spaßh.: dat as nach laang kee Propperen, deen sech all Dag muss wäschen (sagt jem., der sich nicht gern wäscht) — Propperes N. — dat ka mer eppes P. gi mat deem, e versteet jo kee Fatz dervun — do hues du eppes P. ugeriicht! — lok. Bettborn: ei, dat gët mer wat P. dat elo, an der Däiwel kréi säi Spaass drun.

Proppertéit, Propretéit F.: «Reinlichkeit» — Raa.: P. as d'halleft Liewen — spaßh.: 't as näischt iwwer d'P., sot d'Fra, do huet se den Dësch mam Biesem gekiert oder: d'Tellere mat engem knaschtegen Handduch ofgedréchent.

Propriétaire (wie frz.) M.: «Eigentümer» — wien as P. vun deem Haus? — eise P. (Hauseigentümer).

Proprietéit F.: «Eigentum, Besitztum» — eng schéi P. — frz. propriété.

Prosa F.: «Ausdrucksweise» (oft abfällig) — 't as sénger P. (seines Geschwätz).

Procédé (wie frz., Ton: 2) M.: 1) «Prozedur» — dat si keng Procédéën (das ist ein unzulässiges Vorgehen); 2) «Herstellungsverfahren».

prosit — s. prost.

Prospekt M.: 1) «Werbeflugblatt» — ech gi mer Prospekter siche fir d'Vakanzrees zesummenzestellen; 2) «Warenliste mit Preisangabe, Werbezettel».

Prosper (wie frz., Ton: 1), Prospër (Ton: 1) männlicher Vorname: «Prosper» — erscheint als: Pros(s), Pros(s)i, Prësi.

Pross männlicher Vorname zu Prosper (s. d.).

Prosseewelba (lok. Syrtal: Prossiwerba — Ton: 3 — auch: Procèsverbal — wie frz., doch Ton: 3) M.: «Strafprotokoll, Strafanzeige» — verballhornt: Sprëssewelbam — s. Protëkoll.

prost, proscht, broscht, brost (Dim.: prëstchen) Interjekt. beim Zutrinken: «prosit, zum Wohl» — p. alleguer! — spaßh.: p. Strass (Kehle), lo kënnt e Schluet — p. Neijor! (glückliches Neujahr!) — cf. Gesondheet.

prosten (-scht-) intr. Verb.: 1) «sich zutrinken» — da prost emol! (stoße an!) — cf. schocken; 2) «zechen» — si hu geprost bis klor Dag. [Bd. 3, S. 391]

Proteeswiessel (Ton: 1) M. — s. Protêt.

Prot(t) M.: «Druckereifaktor» (Druckerspr.).

protegéieren, protëjhéieren trans. Verb.: 1) «schützen, in Schutz nehmen»; 2) «begünstigen» — frz. protéger — dazu: Protégé (wie frz., Ton: 2) M.: «Günstling» — cf. Fiffi sub 1 und 2).

Protëkoll, Protokoll, Prëtëkoll (endbetont — spaßh. dafür: e proppere Koll) M.: 1) «Strafprotokoll, -befehl, -anzeige» — d'Polizei huet em e P. gemaacht — ech loossen der e P. maachen — waart Männchen, ech maachen der de P. op der Plaz (du wirst sofort verhauen) — en huet mer gedrät (gedroht), e léiss mer e P. maachen, du hun ech him en direkt ënnerschriwwen (habe ihn verprügelt) — ech hun e P. kritt; 2) «Bericht über eine Verhandlung, einen Vorgang» — ech hun et zu P. geholl, bruet (gebracht).

Protëkollsbuch N.: «Protokollbuch».

protëkolléieren, prëtëkolléieren trans. Verb.: «Strafprotokoll gegen jem. errichten» — d'Jhandaarmen hun e protëkolléiert — ech loossen e p. — dafür auch: engem een opkraachen, opschmieren (s. d.) — cf. pännen.

Protektioun F.: «Protektion, Gönnerschaft» — mat P. erreecht ee vill — deen huet P. (dafür auch: gutt Leit — s. d.) — Neol.: Protection civile F. (wie frz.).

Protest M. — wie hd. — P. aleën — d'Foussballséquipe huet ënner P. gespillt.

Protest- -aktioun F.: «Protestaktion»; -marsch M. — wie hd.; -versammlung F. — wie hd. -streik M. — wie hd.

Protestant M. — wie hd. — cf. Lutter I.

protestantesch Adj.: «protestantisch, evangelisch» — si si p. — d'p. Kiirch, de protestantesche Kiirfecht, Pfarrer.

protestéieren intr. Verb.: «protestieren» — dogéint musse mer onbedéngt p. — si hun elle protestéiert (heftig protestiert) — elo gët nët laang protestéiert, an du méchs, wat ech son — Abl.: Geprotestéiers N.

Protêt (wie frz., Ton: 1) M.: «Protestwechsel» — e Wiessel mat P. — dafür auch: Proteeswiessel (Ton: 1) M.

Prothees (Ton: 2) F.: «Prothese» — d'P. as futti — en huet eng P. am Monn (Zahnprothese).

Protz M.: 1) «Protzer, Prahler» — wat as dat e P. — hie kéiert de P. eraus; 2) «Prunk» — si man alles fir de Botz an de P. — wat hun déi e P. op der Houchzäit gemaacht! — 't war ee P. an elauter!

protzen intr. Verb.: «protzen» — Abl.: Geprotz N. — cf. bretzen.

Protzel, Brotzel F.: «dickes Mädchen».

Prouf F.: 1) «Probe, Bewährungsversuch» — een op d'P. stellen — hie gouf e Jor op P. agestallt — mir mussen emol eng P. vun der Mëschong maachen — en huet P. (er ist anstellig) zur Aarbecht — kengerlee P. zur Aarbecht hun — cf. préiweg; 2) «Muster, Prüfungsstück» — eng P. Wäin, Buedem, Eisen usw. — looss der eng P. kommen — in Zussetz. z. B.: Buedem-, Eise-, Wäiprouf; 3) «Übung» (Theater, Gesang, Musik) — haut hu mer déi éischt P. fir dat neit Theaterstéck — d'Musek huet all Donneschdes P. — déi lescht P. (virum Concert) dafür auch: Generalprouf — Zussetz.: Gesang(s)-, Musek(s)-, Theater-, Wäiprouf.