RabbelRabbelRabbel- / rabbel-Rabbelkapprabbelkäppesch-käppigrappelkäppeschRabbelRabbel- / rabbel-rabbeldirRabbelkar-këschtrabbelsalzRabbeltrommrabbelegrabbeléi-kabbeléi, rabedi-kabedi, rabbel-de-kabbelrabbelenGerabbel(s)RabbelerRabberdanzRabbezuelRabbinnerRabedutzRabelisterRabellerRabellerRabellchenrabellesch, rëbelleschRabettrabettenrabiatRabitjarRaboRabonzelRabonzelshausRabuuschRachebuchRachel, Racheler, Rächel, RächelerrachelenrächelenRachelen, GerachelsRackGeräcksgeräcktRackrackRackentäschRacke(r)bagaasch, RackepakRackeliewenRackepakRackenRacke-RackebräiRackebroutRackemielRackestréiRackenReckenRackebounenRackesteenRackentullRackerrackerenRackertRackettracksracksdegRadRad-RadcourseRadnolRadpompelRadschléierRadseeRadRadauRadaubrudder, -mécherRadermécherradetten, redettenRadettenRadderradderegradéierenRadéier-RadéiergummiRadéiermesserRadiateurradikalRadikalenRadioradioaktivRadioaktivitéitradotéierenRafRafelachRafRafRafechtRafechtrafeg | Rabbel I M.: «Rappel, Verrücktheit» — de R. hun — de R. kréien — dazu: Rabbel F.: «leichtsinnige Frau».
Rabbel- / rabbel- -kapp M.: «eigensinniger Mensch»; -käppesch, -käppig, rappelkäppesch Adj.: «rappelköpfisch, starrköpfig, halsstarrig» — wéi e gemierkt hat, wéi den Hues géif lafen, du as e r. gin.
Rabbel II F.: 1) «altes, abgenutztes, klappriges Gerät, Gegenstand, bes. Gefährt»; 2) «Klapper, Lärminstrument».
Rabbel- / rabbel- -dir Adj.: «klapperdürr» — cf. Schankerabbeler; -kar, -këscht F.: «klappriges, schlechtes Fahrzeug» — sou eng al R. vun engem Auto — cf. Rubbelkëscht; -salz (lok.) N. — s. Glabersalz; -tromm F.: «kleine Trommel».
rabbeleg Adj.: 1) «klappernd, rasselnd»; 2) a. «aus schwachem, leichtem Material, unfest»; b. «minderwertig» — dat wor kee Kuerdenholz, dat wor nëmmen esou e rabbelegt Geschir; c. «leicht (zu kieselhaltig), unfruchtbar, steinig» (vom Feld gesagt — lok.: Pratzertal) — e rabbelegt Stéck; übtr.: d. «schmächtig, mager, klapperdürr» — cf. rabbeldir.
rabbeléi-kabbeléi, rabedi-kabedi, rabbel-de-kabbel Adv.: 1) «wie vernarrt, ohne Überlegung» — engem r. nolafen (z. B. von einem Mädchen gesagt, das einem jungen Mann nachläuft); 2) «plumps» — cf. flupsdeg, rupsdeg — rabbe-dabbe-dapp.
rabbelen intr. Verb.: 1) «rappeln, rasseln» — wat rabbelt esou am Stall? — d'Kéi r. mat der Ketten — de Wecker rabbelt (läutet) — hie rabbelt op der Broscht wéi wann e faul (am Leif) wir — rabbel nët esou mat denen Ämeren! — Ra. (drohend): wann s de dech nët gës, da rabbelt et geschwënn(er) an der Kréibänk (an der Broutgaass, an der Hossegässel — wird es Schläge absetzen) — klénkt et nët, da rabbelt et dach (man muß sich auch mit wenigem zufrieden geben können); 2) «närrisch sein» (meist unpersönlich) — e rabbelt vu Geck — et rabbelt him an der Stiffchen (am Späicher) — bei him rabbelt et ewell laang — Abl.: Gerabbel(s) N.
Rabbeler M.: 1) a. «klapperndes Gerät, Fahrzeug»; b. «Mühlklapper»; c. «Sortiermaschine bei der Nagelfabrikation» — s. Klautchen; d. «rasselnde Brust-, Atembeschwerden» — cf. Braddeler sub 2) — ech hun esou e R. op der Broscht, ech gin ës nët lass; 2) «sehr magerer Mensch» — cf. Schankerabbeler.
Rabberdanz M. — in der Ra. (lok.: Luxemburg-Stadt): ech bréngen dech op de R. (ich bringe dich auf den Kirchhof).
Rabbezuel (Nösl.: Rabbe(r)-, Rëbberzaaljen) F. — s. Abbezuel.
Rabbinner M.: «Rabbiner» — Ra.: geléiert wéi e R.
Rabedutz (lok.) F.: «Gabel» — cf. Forschett I.
Rabelister (lok.: Redingen) M.: «Rabulist».
Rabeller (Ton: 2 — lok.) M.: «Mirabellenbaum» — cf. Mirabellebam.
Rabeller (Ton: 2), Rabellchen (Pl. Rabellercher) F.: «Mirabelle» — zu Éine gouf et Roukesdag Rabeller- a Stillchestaarten (Torten mit Mirabellen- und Rhabarberbelag [C]) — dafür meist: Mirabell.
rabellesch, rëbellesch (Ton: 2) Adj.: 1) «aufsäßig, widerspenstig» — si hun de Jong r. gemaacht — cf. rabbelkäppesch; 2) «aufgeregt, aufgebracht» — sou eng Opfouer mécht déi aner Leit r. — deen huet d'ganzt Haus r. gemaacht.
Rabett (Ton: 2) F.: 1) «wüstes Treiben» — dat si sénger Rabetten; 2) adverbial: «durchaus, unbedingt» — hie wollt r. mat an d'Haus — cf. Gr. Nr. 899.
rabetten intr. Verb.: «poltern, sich ärgern» — wat deen nees gëscht zen owend rabett huet!
rabiat Adj./Adv.: 1) a. «roh, rücksichtslos, gewalttätig» — esou e rabiate Kärel hun ech nach nët gesinn — substantiv.: dat as e Rabiaten; 2) «durchaus, unbedingt» — e wollt r. mat an d'Haus.
Rabitjar — im Ruf: hee, d'Kéi am R.! (rufen die das Vieh hütenden Knaben dem andern im Chor zu, wenn er [Bd. 4, S. 5] sein Vieh unbeaufsichtigt läßt, das Schaden angerichtet: d'Kéi an de Schued gelaf sin).
Rabo (lok.: Steinfort) M.: «Gerät zum Umrühren des Mörtels in der Mörtelgrube» — frz. rabot.
Rabonzel F.: 1) «Teufelskralle» (Phyteuma); 2) «Rapunzelglockenblume» (Campanula rapunculoides) — cf. Gaardegrandkraut, Héngerdarem — Ra.: e Gesiicht ewéi eng R. (kleines, blasses Gesicht) — (Kinder essen die Wurzel. Nach der Legende soll der hl. Schetzel [Einsiedler] sich von diesen Wurzeln ernährt haben).
Rabonzelshaus N. — in einem Rätsel: du leeft Schnorrika zum Schlenterlatenter an d'R. (s. Kaz sub 1) Rätsel).
Rabuusch M. — in der Ra.: 't geet an de R. (es geht zum Teufel).
Rachebuch ON.: «Traquebois» — Dorf in der belgischen Provinz Luxemburg.
Rachel, Racheler, Rächel, Rächeler M.: «das Röcheln» (im Halse, bes. Todesröcheln) — ech hun de Racheler (ich bin heiser).
rachelen (Nösl.: -ç-), rächelen intr. Verb.: 1) «röcheln» — wat hues du nëmmen ze r.? 2) «bezeichnet den röchelnden Lockton der Sau zum Säugen der Ferkel» — Abl.: Rachelen, Gerachels N. — Zussetz.: berachelen.
Rack I (Pl. Räck, Dim. Räckelchen, Echt., Vianden: Roak, Pl. Reek) M. 1) «Rock» (nur mehr als Frauenkleidung, meist für langes Kleid [Oberund Unterteil]; für Rock von der Hüfte an, meist: Jupe s. d.) — en ieweschte R. — en ënneschte R., Ënneschtrack (s. d.) — hien as gesträift ewéi en ënneschte Rack (er ist launisch) — e wäertesse, sonndesse R. — ech wollt mer e R. maachen, et goung mam Stoff(t) nët duer, du as et nëmmen eng Jupe gin — de R. as ze kuurz, ze laang, ze weit, ze enk — e R. ouni Ärem (ohne Ärmel) — e R. mat halwen Ärem — si hate laang Räck un op der Houchzäit — e R. mat Wollangen — e plisséierte R. — de R. as geputscht, geplisst an ëmgekëppt — den hellege R. zu Tréier (der heilige Rock in Trier) — engem ënner de R. kucken — hatt hieft de R. op fir jiddereen (sie gibt sich jedem hin) — hie leeft all (ënneschte) Rack no — d'Räck rafen (zur Zeit der langen Röcke: die Röcke seitlich zusammenfassen und aufheben, damit sie nicht am Boden schmutzig werden) — engem de roude Räckelche weisen, auch: ech weisen der dénger Mamm hire roude R. (das Kind mit beiden Händen an den Schläfen fassen und in die Höhe heben) — Kinderreim: wi bompelt mäi Räckelchen, wi bompelt mäi R., sou hun ech a méngem Liewe kee Pompelrack gesinn — Abl.: Geräcks N. — zu Rack die Verbalform (Part. Prät.): geräckt — d'Fraleit sin haut esou enk an esou kuurz geräckt (tragen enge, kurze Röcke) — Zussetz.: Ënnescht-, Hochzäits-, Muerges-, Summer-, Wanterrack; 2) † «Jacke» — Zussetz.: Wafferack — den houfeste (houbeschte) R. undon; 3) «Soutane» — Ra.: wann s de hei en Här (Geistlicher) um Rack zéis, da schellt et zu Roum — de R. ausdon, de R. an d'Brennessele schmäissen (aus dem geistlichen Stand austreten) — dafür auch: Kläd, Soutane. | |