| raschten I (Echt.: roasten, Nösl., Osten: roosten — rasten) intr. Verb.: «rosten» — Zussetz.: a-, verraschten.
raschten II (phV. s. d. Vor.) intr./ refl. Verb.: «ruhen, sich ausruhen» — ech hu mech emol eng Grimmel gerascht — lo hu mer gerascht, lo gët e gudde Rass gemaacht — beim Kartenspiel: ech mengen der Däiwel rascht op dëser Plaz (Kartenspiel: wenn jem. schlechte Karten bekommt, viel Pech hat oder immer verliert) — dazu Verbadj.: gerascht — ech si gutt gerascht — ech si(n aus)gerascht — no esou enger Aarbecht as een nët gerascht.
raséieren trans./refl. Verb.: 1) «rasieren» — dafür auch: de Baart maachen; 2) «abholzen» — si hun de Bësch raséiert (ganz abgeholzt); 3) a. «durch Gerede lästig fallen» — dazu: Raseur (wie frz.) M.; b. «jem. etwas aufbinden, glauben machen» — wat huet deen ons raséiert!
Raséier (cf. auch sub: Baart-) -apparat M.: «Rasierapparat» — cf. Gilette; -biischt F.: «Rasierpinsel»; -geschir N.: «Rasierzeug»; -lam F.: «Rasierklinge»; -crème F.: «Rasiercreme»; -messer N.: «Rasiermesser»; -pënsel M.: «Rasierpinsel»; -säf, -seef F.: «Rasierseife».
Rasel (mit kurzem -a-) F.: 1) — s. Rësel, Rosel; 2) (lok.: Bodange) «Knarre» — cf. Garr I.
raseleg (mit kurzem -a-, — lok. Gilsdorf: rajheleg) Adj.: «rissig» (von der Schale, der Rinde gesagt) — r. Grompren — dafür auch: g(e)raseleg(t), gerascheleg.
raselen (mit kurzem -a-) intr. Verb.: 1) «rauschen» (Wb.06); 2) (lok.) «rasseln, mit der Rasel (s. d. sub 2) lärmen».
Rass I, Rëss (Pl. v. beiden Rëss, lok.: Rësser — lok.: Ratz — s. d. sub I) M.: 1) a. «Riß» — e R. an engem Kleed, am Schiirtech — wat kréien ech fir Rësser an de Läif! — cf. Schurep; b. «Spalte, Riß» — e R. an enger Mauer, an enger Fiels — dafür auch: Bascht, Spléck; 2) übtr.: «Zeitabschnitt» — an engem R. (in einem Zug) — Echt.: e goude R. maachen (ein gutes Stück Arbeit in einer bestimmten Zeit erledigen — cf. Stonnerësser = Stonnenaarbechter) — iron.: dat do gët e R. (wenn man z. B. Kinder arbeiten sieht) — dat gouwe Rëss (hielt hart) — cf. [Bd. 4, S. 15] Stéck, Rock — dazu adverb.: ärass (Ton: 1) «gleich, von Anfang an» — hien hätt ä. nee gesot — cf. ägaangs, änzock.
Rass II F. und M.: 1) «Rasse» — eng nei R. Kanéngercher — eng R. hollännesch Kéi — eng nei R. Véi zillen, aféieren — dat as eng schéi, gutt R. — d'R. verbesseren — spöttisch (lok.: Gilsdorf): wëlls de d'R. (scil.: Lais) verbesseren? (zu jem., der eines andern Kopfbedeckung aufsetzt); 2) a. «Schlag, Art» (von Menschen) — Ra.: gëf dech wéi s de bas, da schléis de selen aus der R. — allgemein: en as nët aus der (dem) R. geschloen — wat eng nidderträchteg R.! — du gleefs nët wat fir eng R. Leit an där Gaass wunnen — etwas abfällig: 't as dach alles eng(er) R. — mengs du, du wiirs eng besser R.? — 't as eng gelunge R. (Sonderlinge); b. «Abstammung» — Wiewesch a Mëllesch as enges R. (sind derselben Abstammung) — hien as nët aus deem R. — cf. Aart sub 1), Schlag sub 9)a.
rasseg Adj.: «rassig» — e rassegt Meedchen — Zussetz.: rengrasseg.
Rass- -lusch F.: «Ackersenf» (Sinapis arvensis — Wb.06); -praum F. (Wb.06) — s. Schäisspraum; -rief F.: «rotbeerige Zaunrübe» (Wb.06 — Bryonia dioica) — dafür auch: Lassrief, Sauwuurzel, Schwéngswuurzel.
Rassel (lok.: Bœgen) F.: «Klatschmohn» — cf. Pavot.
Rat I (ra:t — Nösl.: Ratt, lok.: Ratz) F. und M.: «Ratte» — schlofen ewéi e R. — d'Raten hun him d'Hoër ofgebass, d'Rate waren him dran (bei schlechtem Haarschnitt) — Arten: Bamrat (Siebenschläfer), Bisamrat (Bisamratte), bronge R. (Wanderratte), Mauerrat (Hausratte), Schlofrat (Siebenschläfer und Gartenschläfer), schwaarze R. (Hausratte), Späicherrat (dsgl.), Uebstrat (Siebenschläfer, gelegtl. für Haselmaus), Wanterrat und Wanderrat (Wanderratte), Waasserrat (Wasserratte), Keller-, Stall-, Feldrat, Broutrat (spaßh. für Kinder im Haus).
Rate(n)- -bal M.: «Durcheinander» (Wb.06) — cf. Knauterbal sub 2); -beidel M.: «sehr magerer Mensch» (Schimpfwort); -fal F.: «Rattenfalle»; -fouss M.: «Straubfuß» (Ga); -gëft N.: «Rattengift»; -kapp M.: «kugelförmige Bürste an langem Stiel» (Wb.06) — dafür auch: Spannekapp; -kraut N. — lok. für Rategëft (s. d.); -nascht N.: 1) «Rattennest»; 2) a. «verfallenes Haus»; b. (Schimpfwort) «Person mit schlechtgeschnittenem Haar, unordentlicher Frisur»; -schwanz M.: 1) «Rattenschwanz»; 2) a. «langer, dünner Zopf»; b. «ganz runde Feile»; c. «lange dünne Zigarre»; d. «magerer Knabe»; 3) «endlose Folge» — et kënnt e ganze R. vu Kloen no — e R. vu Neiegketen; -stack M.: «Rattenfalle».
Rat II F.: «Rate» — en huet nëmmen déi éischt R. bezuelt — e keeft alles op Raten — den Auto leeft op Raten.
Ratatull (Ton: 3 — lok.: Rackatulli) M. und F.: 1) «Mischmasch» — et war esou e R., soss näischt; 2) «Soldatenkost» — frz. ratatouille. | |