RautennaangRautenzaangRauthariRautwuerzelrauzegRavioliRawaaschraweg, rowegraweléierenRawellrawen, rowenRawoltRayonRäjong, Rei(j)ongRazRaz-RazbeidelRazkapprazegRazegkät, -keetRäbäämchenräächen, reechenräächen, reechenräächeren, reecherenGeräächersRäächerkummerRä(ä)flekräbbelenräbbelenRäbbidämmirächelenrächenRäckelRäckelchenRädderräddereg, -igRädelRéidel, RiedelRädelRedelrädelen, redelenRädel-RädelgännRädelfäschRäer, RärRäerschmalzRäf, ReefRäf-Reef-RäfeisenReefeisenRäfzaangReefzaangräfeg, refegräichRäichel, Reechel, ReichelRäichemannsdirRäichenräiche(r)lechräicherleitsRäicherleits-RäicherleitsgespréicherRäicherleitskaschtRäicherleitskannerRäicherleitsmanéierenRäicherleitssaachräichlechRäichtom, RäichtemRäifräifenRäiflekRääflekRäiflekRäilandRäilachRäip(s)-Räip(s)geschichtRäip(s)gespricherRäip(s)seechenRäipchen, RaipchenRäiplekRäischt, Reischt, Reischent, Réischter, RéistenRäisch(t)en, RäischentRäisch(t)en-, Réistenduch, ReischenRäisRäis-RäisbiesemRäisbräiRäisbrittRäiskärRäismielRäispuddingRäistaartRäiszoppRäisGereisersRäisräissenräissenRäissen | -naang (neun), -zaang usw.
Rauthari M.: «Dummkopf» (lok.: Körich) — dafür auch: Krauthari.
Rautwuerzel F.: «Riesenampfer» (Rumex hydrolapathum und R. maximus).
rauzeg (lok.: Grevenmacher) Adj.: «etwas rauh» — eng r. Haut — r. Wieder — en as r. a schnauzeg (grob und bärbeißig).
Ravioli (Ton: 2 oder 3) M.: «Ravioli».
Rawaasch F.: «Verwüstung, Unheil» — wann d'Krankheet bis hire R. gemaacht huet — d'Keelt huet hire R. gehalen.
raweg, roweg (lok.: rafeg) Adj.: «diebisch, raffgierig» — r. ewéi eng Geess, eng Kou — eng r. Kou, déi gär vum Wee of an aner Stécker leeft.
raweléieren trans. Verb.: «Steine behobeln».
Rawell (Ton: 2) — in der Ra.: R. maachen (Krach schlagen) — cf. rabellesch.
rawen, rowen (lok.: rafen) trans. Verb.: «rauben, stehlen» (im Kleinen, auch vom Vieh gesagt) — de Bouwen as dat dat léifst wat se (kënne) r. — d'Geesse friessen am léifsten dat, wat se r. kënnen — Wortspiel: geraaft as nët geraaft (aufgerafft, aufgesammelt ist nicht geraubt, Entschuldigung für Felddiebstähle) — Zussetz.: ausrawen — cf. Kaarterawer.
Rawolt F.: 1) «Revolte, Empörung» (Wb.06); 2) M.: «die Menge, der Haufen, die lärmende Unordnung» (Ga) — cf. Trawolt.
Rayon (wie frz., Ton: 1), Räjong, Rei(j)ong M.: «Abteilung» — a wat fir engem R. schaffs du? — übtr.: dat do as nët mäi R. (fällt nicht unter meine Kompetenz).
Raz F.: 1) «Feldtaube» — cf. Ratz III, Ratzert; 2) «magere Frau». [Bd. 4, S. 19]
Raz- -beidel (Schimpfwort) M.: «sehr magerer Mensch» — cf. Ratebeidel. -kapp M. — s. Ratzekapp.
razeg (lok.: rizeg) Adj.: «sehr mager, hager» — Ra.: déi r. Kéi sin am begéierlechsten — e razege Biddi — en as esou r., et mengt een s krit keng warem Gromper (z'iessen) — r. a kazeg (von einer alten Jungfer gesagt: mager und kratzbürstig); 2) a. «räudig» (Wb.06) — dee razegen Hond! (Schimpfwort); b. «tuberkulos»; 3) «begierlich» (Wb.06) — cf. geiereg.
Razegkät, -keet F.: «Magerkeit» — en hält nët méi zesumme vu R.
Räbäämchen M.: «großes Ruder» — cf. reien I.
räächen, reechen I (Echt.: raichen) trans./intr. Verb.: 1) «reichen, langen» — rääch mer emol den Hummer (eriwwer) — rääch mer d'Fläsch, de Plättel! — rääch mer eng Hand! (sei mir behilflich, z. B. beim Aufstehen vom Boden) — spaßh.: rääch mer deen emol (eriwwer — damit ich ihn verprügele) — räächs de sou wäit? (reichst du soweit?) — soll ech der eng r.? (dir eine Ohrfeige langen?) — du kanns him d'Waasser nët r.; 2) «erreichen» — ech r. deen Apel nët, en hänkt ze wäit ewech — deen, deen huet alles gestuel, wat e gereecht huet; 3) «hinlangen» — du räächs nët bis op de Schaf — räächs de bis duer? — e räächt mam Kapp bis un d'Versinn (s. d.) — hie mengt, e kënnt bis an den Himmel r. (er glaubt ihm seien keine Grenzen gesetzt) — en as esou voller Giicht, e reecht emol nët mat der Hand bis op de Kapp — du denks nëmmen esou wäit wéi déng Nues reecht; 4) «ausreichen, langen» — d'Seel reecht nët bis duer — et räächt nët — souwäit räächt et nët bei him (er ist zu dumm, dazu unfähig) — dafür meist: duergoën — Zussetz.: erräächen.
räächen, reechen II — s. riechen.
räächeren, reecheren trans. Verb.: «räuchern» — dafür auch: dämpen, dréchenen, räzen I — Zussetz.: ausräächeren — Abl.: Geräächers N.
Räächerkummer F.: «Räucherkammer» — dafür auch: Räzhais-chen, Flääschhais-chen, -kummer (s. d.).
Rä(ä)flek (phV. Rief-, Reef-, Räeflek) M.: «Rebenableger» — Rääfleke planzen, setzen.
räbbelen I trans. Verb.: «beim (Karten-, Knicker-)Spiel alles abgewinnen» — cf. bäppen, beidelen sub 2).
räbbelen II intr. Verb. — s. klibberen sub 2) — du kanns mech r.
Räbbidämmi M. — s. Rämmidämmi.
rächelen intr. Verb.: «quaken» (Frosch) — cf. Fräsch sub 1).
rächen refl. Verb.: «sich rächen» (Neol.) — dat rächt sech alles (eng Kéier).
Räckel (Echt.: Rekel) M. 1) «Rock des Meßdieners»; 2) a. «Priesterrock»; b. «weißer Chorrock für amtierende Geistliche» — cf. Rack I sub 3).
Räckelchen M.: «Röckchen» (Dim. zu Rack (s. d.)) — engem de roude R. weisen (s. Rack) — Grompren a Räckelches (Pellkartoffeln) — Zussetz.: Routräckelchen (s. d.).
Rädder M. — s. Reider I.
räddereg, -ig Adj.: «mager» — r. Béischten.
Rädel I, Réidel, Riedel ON.: «Rädelingen» — Dorf in der belgischen Provinz Luxemburg — B 6 — frz. Radelange.
Rädel II, Redel (Luxemburg-Stadt: Riedel, Nösl.: Réidel, Hosingen: Räd) M.: 1) «Riegel, Verschlußbolzen» — en hëlze, en eise R. — maach de R. an! (schiebe den Riegel vor!) — Drohung der Ehefrau: wann et spéit gët, Männchen. as de R. zou! — cf. Guertstaf sub 1); 2) a. «junger, schlanker Baumstamm» (lok. Reckingen/Mersch: Buchenstamm); b. «Knüttel» (lok.: Vianden); c. «Holzpflock, der an der Halskette des Rindes baumelt, um das Weglaufen zu erschweren»; 3) «dickes Stück Brot» (über den ganzen Laib geschnitten) — dafür auch: Räwel, Rämel; 4) (derb) «Penis»; 5) «hoch aufgeschossener Bursche» — wat as dat e R. gin!
rädelen, redelen trans. Verb.: 1) «verriegeln»; 2) «mit einem Riegel versehen» (Wb.06) — Zussetz.: of-, ver-, zourädelen. | |