RäisräissenräissenRäissenRäisserausRäiss-RäissbrietRäissfiederRäissmiddelRäissnolRäisszantRäissmatissem, RäissmatesRäit, Réit, ReetRäit-Reit-, räit-reit-RäitbaatschReitbaatschräitbaatschRäitboxReitboxräitboxRäitbunnReitbunnräitbunnRäitkniechtReitkniechträitkniechtRäitpäerdReitpäerdräitpäerdRäitmeeschterReitmeeschterräitmeeschterRäitschoulReitschoulräitschoulRäitsteckenReitsteckenräitsteckenRäitstéieregReitstéieregräitstéieregRäitstiwwelReitstiwwelräitstiwwelRäitstonnReitstonnräitstonnräitenRäiterRäiter-RäiterfielsRäiterkasärenRäitersalef(t)RäiterweeRäiterei, ReidereiRäkel, RekelRäkelter, RekelterRämRämelrämmelegrämmelenrämelen, remelenrämmelenRämmidämmiRäbbidäbbiRänRänRänertRänerterRänett, RäinettRänett(en)apelrängRänschRänzchen, RänzelchenRänzchenRänzel(chen)RäpperRäpsräpsenGeräpsRäpsenräpseregRäpsertRäps-RäpskniddelRäpswaasserRäs, ReesRäs-räs-, Rees-rees-RäsbengelRäsbüroRäsdeckenRäsfäerdegRäsgeldRäsgeschirRäsgesellschaftRäskëscht |  Räis III N. und M.: «Ries» (Papiermaß) — e R. Pabeier.
räissen Adj. — s. sub Räiszopp.
räissen (Konjug.: Nösl. Ind. Prät.: rass, Konj. Prät.: rëss) trans./intr. Verb.: 1) a. «reißen, zerreißen» — d'Säl as gerass — d'Holz räisst liicht — d'Dill r., wann se zevill séier dréchenen — d'Holz as voller Kniet, et räisst nët riicht — d'Mauer as gerass (hat Risse) — übtr.: dat do räisst nët riicht! (das nimmt kein gutes Ende, es wird nicht klappen) — wann dat alt gutt räisst! b. «zerreißen, spalten» — déi hun näischt ze r. an näischt ze bäissen (sie sind sehr arm) — en huet alles a Stécker gerass — drohend: ech r. dech a Rimmen (a Stécker) — Holz r. — Folklore: hien (si) huet gerass (er, sie hat den festen Entschluß nicht mehr zu heiraten — nach einem Gebrauch der Juden wurde der Frau beim Tod des Mannes ein Stück Stoff hingehalten, das sie dann zerreißen sollte, wodurch sie sich verpflichtet nicht wieder zu heiraten; das Zerreißen war zwar nicht obligatorisch, die Weigerung wurde jedoch übel aufgenommen); c. «herausreißen» — e kann d'Beem mat (aus) der Wuerzel r., sou staark as en — engem eppes aus der Hand, de Maufel aus dem Monn r. — drohend: ech r. der d'Träipen aus der Panz; d. «herunterreißen» — en huet em d'Kleder vum Leif gerass; 2) «heftig, ruckartig ziehen» — räiss nët esou, soss fiirt alles futti — e räisst mat Liichtegkeet honnert Kilo — übtr.: et räisst mech an der Hand, an der Schëller, an alle Glidder; 3) «an jem. zerren» (fordernd — cf. rappen sub 5) — un engem rappen a räisse fir eppes ze kréien — Echt.: wann der all oa mer geroppt a gerasst hoat, hoan ich nët mi dat Schwoarzt ënnerem Nol, wat mäint as; 4) a. — eng r., e Witz r. (einen Witz reißen); b. — engem eng r. (einen Streich spielen) — cf. andun sub 3), spillen, stiichten; refl.: 5) «sich reißen (um etwas)»; 6) — sech eng r.: «sich in Unannehmlichkeiten bringen» — do hun ech mer awer selwer eng schéi, eng al, eng elle gerass — wann e wéisst, wat en sech eng gerass huet! 7) «einen Bauchwind streichen lassen»; 8) «sich zusammennehmen» — räiss dech um Rimm! — cf. rappen sub I — Zussetz.: a-, aus-, ausernä-, ëm-, eraus-, lass-, of-, op-, opzer-, u-, ver-, zer-, zesummeräissen.
Räissen N.: «das Reißen» — ech hun e R. an alle Glidder.
Räisseraus — in der Ra. (lok. Osweiler): R. huelen (Reißaus nehmen).
Räiss- -briet N.: «Reißbrett»; -fieder F.: «Reißfeder»; [Bd. 4, S. 22] -middel M.: «Streichmaß, Streichmodel der Tischler» (ein mit einem Reißzahn versehenes Instrument des Tischlers mit dem er bestimmte Breiten an Brettern vorreißen kann); -nol M.: «Reißnagel»; -zant M.: «Reißzahn».
Räissmatissem, Räissmates M.: «Rheumatismus» — auch: Räissmateis, Rëmatiss(em) (s. d.), Rëmatissen.
Räit, Réit, Reet † M. (?): «Vesperbrot» — d'Reet an d'Feld dron (C).
Räit-/Reit-, räit-/ reit- -baatsch F.: «Reitpeitsche»; -box F.: «Reithose»; -bunn F.: «Reitbahn»; -kniecht M.: «Reitknecht»; -päerd (lok. Nösl.: Räipäerd) N.: 1) «Reitpferd» — deen as esou domm ewéi eiser Härgott (s. d.) säi R. — Zus.: an dat wor en Iesel — onsem Herrgott säi R. sin (Dicks — Spw.) du R.! (du Dummkopf!); 2) «Steckenpferd» — dat as säi R.; -meeschter M.: «Reitlehrer»; -schoul F.: «Reitschule»; -stecken M.: «Reitgerte»; -stéiereg Adj.: 1) «spornstätig, sich den Sporen widersetzend»; 2) «stößig» (von der Kuh gesagt); -stiwwel M.: «Reitstiefel»; -stonn F.: «Reitstunde».
räiten — s. reiden.
Räiter (lok.: Reider, Reiter) M.: «Reiter» — lok.: e Reiter zu Päerd (Reiter) — Ra.: wat manner R., wat besser Bäiter (wenige zu sein, bringt mehr Beute ein) — Schoßliedchen: R. zou Fouss / eng Schossel voll Mous/ R. zu Päerd / eng Schossel voll Äerd / R. zou Feld / eng Schossel voll Geld — Variante, Zusatz: bo, bo, bo kënnt de Bauer hanneno / tripp, trapp, tripp, trapp, tripp, trapp — Abzählreim: R., R., Rësschen (Rößchen) / do uewe steet e Schlösschen / do uewe steet e gëlden Haus / do kucken dräi Jongfrauen eraus / déi éischt spënnt Seiden / déi zweet wéckelt Weiden / déi drëtt geet zum Bronnen / si huet e Kand gefonnen / wéi soll et heißen? / Zockerséisses-Geisschen / wie soll déi Wëndele wäschen? / onsere alten Plaudertäschen / in dem alten Bronnen / wo er sie gefonnen / eent, zwee, dräi / du bas fräi — cf. reiden.
Räiter- -fiels M.: «Reiterfelsen» (Fln. — kommt oft in Sagen vor); -kasären F.: «frühere Reiterkaserne in Pfaffenthal»; -salef(t) F.: «Salbe gegen das Wundreiten» (C); -wee M.: «Reitweg».
Räiterei, Reiderei F.: «Reiterei» — 't as nët vill lass mat sénger R. (Reitkunst).
Räkel, Rekel M.: 1) «großer, bissiger Hund» — Echt.: sulaang att en dee R. matbréngt micht en sich nëmme Feindsleit (C); 2) a. «Flegel, Lümmel»; b. «grober u. fauler Mensch»; c. «selbstsüchtiger, geiziger, starrköpfiger Mensch».
Räkelter, Rekelter M.: 1) — s. Racken II; 2) (lok.): «Chorhemd».
Räm — s. Rëm.
Rämel M. — s. Räwel, Rädel sub 3).
rämmeleg — s. rammeleg.
rämmelen I, rämelen, remelen intr. unpersönliches Verb.: 1) «leicht reifen»; 2) «schneien» (Schlackschnee) — et remelt. | |