Luxemburger Wörterbuch

reajhéieren intr. Verb.: «reagieren» — en huet nët op mäi Bréif reajhéiert — hie reajhéiert op näischt (er ist starrsinnig) — e reajhéiert nët méi (von einem Todkranken) — cf. erfanken.

Reaktioun F.: «Reaktion».

Reaktionär Subst. und Adj. — wie hd.

Realitéit F.: «Realität, Wirklichkeit» — d'Realitéite sin anescht — [Bd. 4, S. 25] et muss ee mat de Realitéite rechnen — du liefs nët an der R.

realiséieren trans. Verb.: 1) «verwirklichen»; 2) (Neol.) «verstehen, begreifen» — du realiséiers nët, wat ech mengen — hien huet et nach nët realiséiert.

Rebäämchen (Ton: 1, — re-) M.: «großes Ruder» — cf. reien I.

Rëbell, Rëbeller M.: «Rebell».

Rëbellerei F.: «Empörung» (Wb. 06).

rëbellesch — s. rabellesch.

Rëbellioun F.: «Rebellion».

Rebes, Rewes (re-,jenisch: Reibach) M. — in der Redewendung: R. maachen (unredlichen Gewinn einstecken, z. B. beim Einkauf für die Küche) — cf. Schmu maachen.

Rebbi M.: 1) «Ausschußware, Schundware»; 2) «Gesindel, Pöbel».

Rebbis- -dill (meist als Pl.) M.: «Brett, Diele dritter Güte» (nicht gleichmäßig dick, oft noch mit Rinde) — mir hun eis Stuff mat Rebbi(-sdill) agezunn; -wuer F.: «Schundware».

Rebut (wie frz.), Rëbü M.: 1) «Ausschußware» — cf. Rebbi sub 1); 2) «unzustellbare Briefschaften» (Postspr.) — déi Saachen elo gin an de R.

Réceptioun, Rezeptioun F.: 1) «Empfang» — d'Regéierong gët den Owend eng (grouss) R. — ech war op enger R.; 2) «Empfangsstelle, Annahme» — an der R. vun engem Hotel, Geschäft — ech hun d'Schlësselen an der R. ofgin.

Recette (wie frz. — Pl. Recetten) F.: 1) «Einnahme» — mir haten haut eng déck, gutt, schlecht R. — du muss dee Posten ënnert d'Recette buchen; 2) — s. Rëzett, Rëzept.

Receveur (wie frz., Ton: 2, auch: Ton: 1) M.: «Einnehmer» — de Gemenge-R. (Gemeindeeinnehmer) — dafür auch: Gemengeneinnehmer.

Réchaud (wie frz., Ton: 1) M. — s. Rëscho.

Recherche (wie frz. — Pl. Rëscherschen) F.: «(wissenschaftliche, gerichtliche, polizeiliche) Nachforschung, Untersuchung» — Rëscherche maachen.

Reche(n)- -blat N.: «kariertes Blatt Papier» — dafür auch: e Blat mat Haisercher; -buch N.: «Rechenbuch»; -feler M.: «Rechenfehler»; -heft N.: «Rechenheft»; -joër N.: «Rechnungsjahr»; -käppchen M.: «guter Rechner» (bes. von Kindern gesagt); -kënschtler M.: «Rechenkünstler» — et brauch ee kee R. ze sin, fir dat erauszefannen; -konscht F.: «Rechenkunst» — da weis elo emol déng R.; -kinnek M. — s. -käppchen; -maschin F.: «Rechenmaschine» — hien as eng lieweg R.; -määschter, -meeschter M.: 1) — s. -kënschtler; 2) «Rechenlehrer» (Wb. 06); -professer M.: «Professor der Arithmetik»; -prüfung F. — wie hd.; -schaaft F.: «Rechenschaft» — muss ech dir da vun allem R. ofleën, gin?; -schiber M.: «Rechenschieber»; -stonn F.: «Rechenstunde».

réchen — s. richen.

rech(e)nen (Echt.: reechnen, lok. auch: räächnen) trans./intr. Verb.: «rechnen, berechnen» — dee Klenge kann ewell bis honnert r. — e rechent wéi e Groussen, en Alen — am Kapp r. — wann ech alles r., da verléieren ech bei deem Geschäft — looss e gewäerden, hie weess et schons ze r. — mat ganzen Zuele, mat Bréch r. — hie ka gutt r. (eigtl.: er kann gut rechnen, übtr.: er weiß seinen Vorteil wahrzunehmen) — op säi Kont r. — mer mussen emol (matenee) r. (abrechnen), da gesi mer wou mer dru sin — drohend (Meister zum Angestellten): wann s de mer esou kënns, da r. mer (mateneen), dann hues du däi Loun a mer si fäerdeg — mam klenge Su, mam Zantim r. (sehr genau sein) — dat mécht genee gerechent zéng Frang a fënnef Su — dat as gutt gerechent (mehr als er wünscht, jedoch auch: mehr als ihm zusteht; es ist teuer) — kleng (niedrig, knapp) gerechent — wéi rechent der haut den Dollar? — hie kann nët r. (er kann nichts berechnen) — si kann nët r. (kommt nicht mit dem Haushaltsgeld zurecht) — wat rechent der fir är Aarbecht, fir Maacherloun? (was fordert, verlangt ihr?) — ech kann him nët r., wat et (mech) kascht — du rechens wéi en Apdikter (du forderst sehr viel) — dat (Bëss-che) rechne mer Iech nët — wann s de hie mat rechens, da si mer zu sechs — hues de dech och (mat) gerechent? — mat mir kanns de nët r. — ech hat fest op e gerechent — bei de Grompre rechent ee véier Sieschter op den Zenner — et muss ee mat den Onkäschte r. (die Unkosten in [Bd. 4, S. 26] Rechnung stellen) — géint hie gerechent sin ech an aarme Männchen — dem Wieder no (ze r.), kënnt et Wanter sin — rechen mat zwou Stonne Wee — mir rechne mat honnert Leit — rechen eng hallef Fläsch Wäin op de Kapp, op de Mann — Abl.: